हैदराबाद : तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, पुरुषांमधील टेस्टोस्टेरॉनचे प्रमाण कमी (Low testosterone levels in men) झाल्यास त्यांना नैराश्याचा सामना करावा लागतो. त्यासोबतच त्यांना मूड स्विंग (Mood Swings), लैंगिक रुची कमी होणे, बुद्धीमत्ता कमी होणे, चार लोकांशी भेटता न येणे, चिंता, नीट झोप न लागणे अशा समस्यांना सामोरे जावे लागेल. अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की, अनेकदा लैंगिक संबंधात रस कमी होणे (Loss of interest in sex), अशक्तपणा, सुस्ती वय-संबंधित बदल दिसून येते. अनेकजण याला नैराश्याची लक्षणे (Symptoms of depression) मानतात. परंतु पुरुषांमध्ये, जर या व्यतिरिक्त दुःख आणि वेदना दिसल्या तर, टेस्टोस्टेरॉन, जो पुरुष हार्मोन आहे, त्यातील टेस्टोस्टेरॉची कमतरता देखील मूडवर परिणाम करतात.
टेस्टोस्टेरॉनच्या प्रमाणामध्ये घट : हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, टेस्टोस्टेरॉनच्या प्रमाणामध्ये घट झाल्यामुळे उद्भवणारी लक्षणे आणि नैराश्याची लक्षणे अनेकदा एकत्र केली जातात. चिडचिड, मूड स्विंग, लैंगिक आवड कमी होणे, आळस, बुद्धिमत्तेचा अभाव, चार जणांना भेटता न येणे, चिंता, एकाग्रता न होणे, झोप न लागणे या दोन्ही गोष्टी दिसतात. यामुळे, कधीकधी टेस्टोस्टेरॉची कमतरता झाल्यास नैराश्य समजले जाते.
लक्षणे आढळल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा : पुरुषांमध्ये अशी लक्षणे दिसल्यास टेस्टोस्टेरॉनची कमतरता असावी असा संशय घ्यावा. ती कमी झाल्याचे आढळल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करता कामा नये. भावनिक लक्षणे विशेषत: अचानक वजन वाढणे, कामवासना कमी होणे किंवा लैंगिक क्षमता कमी होणे अशी लक्षणे आढळल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला (Consult a doctor immediately) घ्यावा. टेस्टोस्टेरॉनची पातळी वाढवण्यासाठी आता चांगले उपचार उपलब्ध आहेत.
लैंगिक इच्छा आणि लैंगिक क्षमता : साधारणपणे, या संप्रेरकाची पातळी वयानुसार कमी होते. वय हा एकमेव घटक नाही. तणाव, झोप न लागणे, आहारातील बदल, शारीरिक हालचाली कमी होणे किंवा वाढणे हे या चढउतारांना कारणीभूत ठरू शकतात. टेस्टोस्टेरॉन कमी झाल्यास शारीरिक बदलही होतात. स्नायूंचे वस्तुमान कमी होणे, स्तनाच्या ऊतींचे प्रमाण वाढणे, शक्ती कमी होणे, अचानक वजन वाढणे, इरेक्टाइल डिसफंक्शन अशा समस्यांनाही सामोरे जावे लागते. यामध्ये स्क्वॅटिंग जोडल्यास ही लक्षणे आणखीनच वाढतील. लैंगिक इच्छा आणि लैंगिक क्षमता (Sexual desire and sexual ability) लक्षणीयरीत्या कमी होते.
