हैदराबाद : हिवाळ्याच्या काळात अनेकदा वायू प्रदूषण वाढते. त्यामुळे सामान्य जनजीवन व्यग्र होते आणि लोकांना शारीरिक आणि मानसिक समस्यांना सामोरे जावे लागते. लहान मुले असोत, म्हातारे असोत वा तरुण, प्रत्येकाची तब्येत यावेळी बिघडत आहे. यावेळी त्यांना थंडीचा त्रास झाला तर तो बरा होण्याचे नाव घेत नाही. कितीही औषधोपचार केले तरीही तात्पुरता आराम होतो. सर्वात मोठी गोष्ट म्हणजे डॉक्टरांनाही याचे आश्चर्य वाटते. ताप किंवा सर्दी फक्त 3 ते 5 दिवसात बरी होते. वाढत्या प्रदूषणामुळे लोक दीर्घकाळ आजारी पडत आहेत. रुग्णालयात पोहोचणाऱ्यांची संख्याही जवळपास 15 ते 20 टक्क्यांनी वाढली आहे. या प्रदूषणामुळे ज्यांना श्वास घेण्यास त्रास होत आहे, त्या लोकांना विविध आजारांना सामोरे जावे लागत आहे.
या वयातील लोकांसाठी अत्यंत घातक : या प्रकरणी आरोग्य विभागही अत्यंत सतर्क आणि चिंतेत आहे. आरोग्य विभाग आणि जिल्हा गौतम बुद्ध नगरचे अधिकारी डॉ. चंदन यांच्या मते, वाढते प्रदूषण आणि थंडी 10 वर्षांखालील मुले आणि 50 वर्षांवरील लोकांसाठी अत्यंत घातक ठरत आहे. ते म्हणाले की, प्रदूषणामुळे मोठ्या संख्येने लोक श्वसनाच्या आजाराने ग्रस्त आहेत आणि उपचारांसाठी खाजगी आणि सरकारी रुग्णालयात पोहोचत आहेत. यासाठी त्यांनी स्पष्टपणे तीन कारणे दिली आहेत, ते म्हणतात की जे लोक सकाळी आणि संध्याकाळी कामासाठी घराबाहेर पडतात. 1. वायू प्रदूषणामुळे आरोग्याच्या समस्या निर्माण होतात. 2. भारतातील हिवाळ्यातील आजार. 3. कमी प्रतिकारशक्ती.
हेही वाचा : दिल्लीत धोकादाक पातळीवर प्रदूषण एअर प्युरिफायरच्या मागणीत वाढ
लोकांना श्वसनाचा त्रास : हे वाढते प्रदूषण त्यांच्यासाठी अत्यंत गंभीर होत आहे. यासोबतच ज्यांची प्रतिकारशक्ती खूपच कमी आहे, त्यांनाही प्रदूषणामुळे अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे. यासोबतच आधीच अनेक आजारांनी ग्रासलेले लोकही खूप अस्वस्थ आहेत. तसेच त्यांच्या आजारात वाढ होण्यासाठी प्रदूषण हे एक मोठे कारण असल्याचे दिसते. वाढत्या प्रदुषण आणि थंडीबद्दल बोलायचे झाले तर येत्या काळात ही स्थिती आणखीनच धोकादायक ठरणार आहे. हवामान विभागाच्या म्हणण्यानुसार येत्या काही दिवसांत थंडी आणखी वाढणार असून पारा आणखी खाली जाणार आहे. त्यानंतर लोकांना श्वसनाचा त्रास होईल.
मेट्रो शहरांमध्ये प्रदूषणाची पातळी जास्त : मेट्रो शहरांमध्ये प्रदूषणाची पातळी खूप जास्त आहे. प्रदूषण हे लोकांसाठी संकट बनले आहे. अनेक महानगरांचा हवा गुणवत्ता निर्देशांक गडद लाल झोनमध्ये असल्याने लोकांना श्वास घेण्यास त्रास होत आहे. तसेच डोळ्यात जळजळ होत आहे. धुके आणि धुरामुळे लोकांच्या अडचणी वाढल्या आहेत. अनेक दिवसांपासून महानगरातील अनेक भाग धुक्याच्या चादरीत लपेटलेले दिसत आहेत. धुक्यामुळे लोक मॉर्निंग वॉकला जाणे टाळत आहेत. सध्या महानगर गॅस चेंबरमध्ये बदलले आहे. अनेक शहरांची प्रदूषण पातळी 300 च्या पुढे आहे.
योगासने : लोक प्रदूषणापासून स्वतःला सुरक्षित ठेवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहेत. एकीकडे महानगरांमध्ये राहणारे लोक विनाकारण घराबाहेर पडणे टाळत आहेत, तर दुसरीकडे ते घरांमध्ये एअर प्युरिफायरचा वापर करत आहेत. श्वास रोखून धरणाऱ्या या प्रदूषणाच्या युगात आम्ही तुम्हाला अशा योगासनांविषयी सांगत आहोत जे प्रदूषणापासून मुक्ती मिळवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात प्रभावी ठरू शकतात. प्रदूषणाच्या या युगात भस्त्रिका, कपाल भारती, बहरी आणि अनुलोम विलोम योगासनाने स्वत:ला निरोगी ठेवता येते.
भस्त्रिका : भस्त्रिका म्हणजे लोहाराची घुंगरू म्हणजे उष्णता निर्माण करणे. पहिली गोष्ट म्हणजे सरळ बसणे. त्यानंतर तुम्ही श्वास घ्याल आणि श्वास सोडाल. आसन करताना, इनहेलेशन आणि श्वास सोडण्याची गती प्रथम मंद, नंतर मध्यम आणि वेगवान ठेवली जाऊ शकते. हे आसन जलद गतीने करत असताना जर आपण आपले हात वर केले तर आपल्या फुफ्फुसाची क्षमता आणखी वाढते.
अनुलोम विलोम योगा : अनुलोम विलोम योगाभ्यास फुफ्फुसातील विषारी द्रव्ये काढून टाकण्यासाठी आणि त्यांना शुद्ध करण्यासाठी, फुफ्फुसांमध्ये जमा होणारा अतिरिक्त द्रव कमी करण्यासाठी उपयुक्त आहे. त्याच वेळी, फुफ्फुसांमध्ये ऑक्सिजनयुक्त रक्ताचा प्रवाह वाढविण्यासाठी ते प्रभावी मानले जाते. एवढेच नाही तर हे आसन रोगप्रतिकारशक्ती आणि फुफ्फुसाची क्षमता वाढवण्यासाठी उपयुक्त आहे. हा व्यायाम करण्यासाठी, शांत मुद्रेत बसा. डोळे बंद करा आणि उजवा अंगठा उजव्या नाकपुडीवर ठेवा. आता डाव्या बाजूने दीर्घ श्वास घ्या आणि उजव्या बाजूने सोडा. त्याच प्रकारे, नाकाच्या दुसऱ्या बाजूने श्वास घ्या आणि श्वास सोडा.
कपालभाती : पाठीचा कणा सरळ ठेवून आरामात बसा. हात गुडघ्यावर ठेवा. तळवे आकाशाकडे तोंड करून असावेत. दीर्घ श्वास आत घ्या. श्वास सोडताना, आपले पोट अशा प्रकारे काढा की ते मणक्याला स्पर्श करते. जमेल तेवढे करा. आता पोटाच्या स्नायूंना आराम देताना आणि नाभी आणि पोटाला आराम देताना नाकातून लवकर श्वास सोडा. सुरुवातीला, ही प्रक्रिया 10 वेळा पुन्हा करा.
हेही वाचा : प्रदूषणामुळे धोक्याची घंटा बचाव करण्यासाठी वापरा हे मास्क
