DRDO Director Arrested: संरक्षण संशोधन संचालकाला एटीएसकडून अटक; कोण आहे प्रदीप कुरुलकर?

पुण्यातील संरक्षण संशोधन संस्थेच्या संचालकाला एटीएसकडून अटक केली आहे. हनीट्रॅपमध्ये सापडून पाकिस्तानला माहिती दिल्याचा संशय असल्याने त्यांना अटक करण्यात आली आहे. अटक करण्यात आलेल्या संरक्षण संशोधन संस्थेच्या संचालकांच नाव प्रदीप कुरुलकर आहे. आज शिवाजीनगर कोर्टात हजर करण्यात आले होते. तर 9 मे पर्यंत पोलीस कोठडी सुनावण्यात आली आहे.

पुणे : पी एम कुरुलकर उत्कृष्ट शास्त्रज्ञ यांनी संशोधन आणि विकास आस्थापना (अभियंता) संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्थेच्या (DRDO) प्रीमियर सिस्टम्स अभियांत्रिकी प्रयोगशाळेचे संचालक म्हणून पदभार स्वीकारला होता. नुकतीच त्यांना अटक करुन पोलीस कोठडीत रवानगी करण्यात आली आहे. आत्ता त्यांच्या सेवा निवृत्तीला फक्त 6 महिनेच राहिले आहेत. 1963 मध्ये जन्मलेले पीएम कुरुलकर यांनी 1985 मध्ये डिस्टिंक्शनसह प्रथम श्रेणीत COEP पुणे येथून इलेक्ट्रिकल इंजिनीअरिंगमध्ये बॅचलर डिग्री (BE) पूर्ण केल्यानंतर 1988 मध्ये CVRDE, आवाडी येथे DRDO मध्ये प्रवेश घेतला. त्यांनी पुढे आयआयटी कानपूरमधून पॉवर इलेक्ट्रॉनिक्समधील प्रगत अभ्यासक्रम ड्राइव्ह आणि अ‍ॅप्लिकेशनमधील स्पेशलायझेशनसह पूर्ण केले. क्षेपणास्त्र प्रक्षेपक, लष्करी अभियांत्रिकी उपकरणे, प्रगत रोबोटिक्स आणि लष्करी अनुप्रयोगांसाठी मोबाइल मानवरहित प्रणालीचे डिझाइन आणि विकास हे त्यांचे स्पेशलायझेशन क्षेत्र आहे.

आकाश टीमचे प्रमुख सदस्य: आकाश ग्राउंड सिस्टम्सचे प्रोजेक्ट लीडर आणि सिस्टम मॅनेजर म्हणून ते आकाश टीमचे प्रमुख सदस्य आहेत. त्यांनी आकाश लाँचर्स आणि मिशन-क्रिटिकल ग्राउंड सिस्टम्सच्या डिझाइन, विकास आणि उत्पादनामध्ये प्रमुख भूमिका बजावली आहे. आकाश लाँचर्स आणि इतर ग्राउंड सिस्टम्ससाठी 1000 कोटींच्या उत्पादन ऑर्डर जारी करण्यात त्यांच्या प्रयत्नांचा परिणाम झाला आहे. अग्नी प्रकल्पाचे प्रकल्प संचालक एसएफ या नात्याने, त्यांनी लाँचर्स आणि ग्राउंड सिस्टमच्या रोड आणि रेल्वे आवृत्त्यांचे डिझाइन आणि विकास केला. त्यानी वापरकर्त्यांसह त्याच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. या प्रयत्नांमुळे अग्नी प्रकल्पासाठी 250 कोटींच्या ऑर्डरसाठी उत्पादन जारी करण्यात आले आहे.

क्षेपणास्त्र चाचणी यशस्वीरित्या पार पाडली: कुरुलकर, एक टीम लीडर आणि लीड डिझायनर या नात्याने, AD, MRSAM, निर्भय सबसोनिक क्रूझ मिसाईल सिस्टीम, निर्भय सबसॉनिक क्रूझ क्षेपणास्त्र प्रणाली, या कार्यक्रमासाठी क्षेपणास्त्र लाँचर्ससह अनेक लष्करी अभियांत्रिकी प्रणाली आणि उपकरणांची यशस्वी रचना, विकास आणि वितरण करण्यात प्रमुख आणि अग्रगण्य भूमिका बजावली आहे. प्रहार, क्यूआरएसएएम, एक्सआरएसएएम, हायपरबेरिक चेंबर आणि मोबाईल पॉवर सप्लाय आणि उच्च दाब वायवीय प्रणाली. 27 मार्च 2019 रोजी DRDO ने मिशन शक्ती ही उपग्रहविरोधी क्षेपणास्त्र चाचणी यशस्वीरित्या पार पाडली. या मोहिमेची महत्त्वपूर्ण उपप्रणाली म्हणजे बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्र लाँचरची संकल्पना ते तैनात करण्यायोग्य प्रोटोटाइपची रचना आणि विकास केला. पीएम कुरुलकर यांच्या सक्षम मार्गदर्शनाखाली आणि नेतृत्वाखाली तीन महिन्यांच्या अत्यंत कमी कालावधीत लाँचर विकसित करण्यात आले होते.

तांत्रिक उपक्रमांची मालिका सुरू केली: कुरुलकर यांनी उच्च कार्यक्षमतेच्या लष्करी अनुप्रयोगांसाठी इलेक्ट्रो-मेकॅनिकल सर्वो ड्राइव्ह तंत्रज्ञानाच्या यशस्वी विकास आणि अंमलबजावणीसाठी पुढाकार घेतला आहे. याशिवाय, त्यांनी स्वायत्त मानवरहित ग्राउंड व्हेइकल्स, लष्करी वापरासाठी बुद्धिमान रोबोटिक उपकरणे यांसारखी प्रगत उत्पादने यशस्वीपणे विकसित केली आहेत. पीएम कुरुलकर यांनी उदयोन्मुख तंत्रज्ञान क्षेत्रात नवीन तांत्रिक उपक्रमांची मालिका सुरू केली आहे. उच्च कार्यक्षमता हाय पॉवर सर्वो ड्राइव्ह तंत्रज्ञान, प्लॅटफॉर्म स्थिरीकरण तंत्रज्ञान, AFPM आधारित अल्टरनेटर तंत्रज्ञान, VSCF आधारित उर्जा स्त्रोत तंत्रज्ञान, इलेक्ट्रिक प्रोपल्शन तंत्रज्ञान, क्षेपणास्त्र कॅनिस्टर तंत्रज्ञान, स्वायत्त तंत्रज्ञान. छोट्या UGV साठी नेव्हिगेशन टेक्नॉलॉजी, घातक लष्करी ऍप्लिकेशन्ससाठी इंटेलिजेंट रोबोटिक मॅनिपुलेटर आणि लिनियर इलेक्ट्रिक मोटर टेक्नॉलॉजी.

कुरुलकर यांची भविष्यकालीन दृष्टी: त्यांनी शास्त्रज्ञ आणि तंत्रज्ञांना प्रभावी नेतृत्व, व्यवस्थापन, तांत्रिक मार्गदर्शन आणि दिशा दिली आहे. देशाला प्रगत क्षेपणास्त्र प्रक्षेपक आणि विशेष लष्करी अभियांत्रिकी आणि रोबोटिक्स प्रणालीच्या गंभीर क्षेत्रात स्वावलंबी बनविण्याची कुरुलकर यांची भविष्यकालीन दृष्टी आहे. DRDO उत्पादने आणि तंत्रज्ञानाचा नागरी वापर करून दुहेरी वापर, बहुउद्देशीय उत्पादने आणि तंत्रज्ञान विकसित करण्याची त्यांची योजना आहे. डीआरडीओने विकसित उत्पादने, उपकरणे आणि तंत्रज्ञानाची यशस्वी परदेशात निर्यात करण्यासाठी आक्रमकपणे पाठपुरावा करायचा आहे.

अनेक पुरस्कार: कुरुलकर हे 2000 मध्ये सर्वोत्कृष्ट प्रकाशनासाठी विज्ञान दिन पुरस्कार, 2002 मध्ये आत्मनिर्भरतेमध्ये उत्कृष्टतेसाठी DRDO अग्नि पुरस्कार, 2008 मध्ये आकाशसाठी पथ-ब्रेकिंग संशोधन/उत्कृष्ट तंत्रज्ञान विकासासाठी DRDO पुरस्कार आणि DRDO पुरस्कार प्राप्तकर्ते आहेत. 2016 मध्ये MRSAM साठी कामगिरी उत्कृष्टतेसाठी आणि 2016 मध्ये DEMA द्वारे तंत्रज्ञानाच्या उत्कृष्टतेसाठी पुरस्कार आहेत.

अब्दुल कलाम यांच्यासोबत केले काम: ते इन्स्टिट्यूट ऑफ इंजिनियर्स (इंडिया), इंडियन नॅशनल सोसायटी फॉर एरोस्पेस अँड रिलेटेड मेकॅनिझम (INSARM) चे आजीवन सदस्य, फ्लुइड पॉवर सोसायटी ऑफ इंडिया (FPSI) आणि रोबोटिक्स सोसायटी ऑफ इंडियाचे सदस्य आहेत. तसेच ते इन्स्टिट्यूट ऑफ स्मार्ट स्ट्रक्चर्स अँड सिस्टम्स (ISSS) चे आजीवन सदस्य देखील आहेत. कुरुलकर यांनी जवळपास सहा वर्ष भारतरत्न अब्दुल कलाम आझाद यांच्यासोबत भारताच्या विविध वैज्ञानिक प्रकल्पावर काम केले आहे. सन १९९८ साली पोखरण येथे वाजपेयी सरकारने केलेल्या अणूस्फोट चाचण्यांसाठी देशभरातील शास्त्रज्ञांपैकी जे फक्त ३५ शास्त्रज्ञ निवडले होते, त्यापैकी एक डॉ. कुरुलकर होते.

पदाचा केला गैरवापर: काल डीआरडीओचे शास्त्रज्ञ यांनी पुणे येथील त्यांचे कार्यालयामध्ये शासकीय कर्तव्य बजावित असताना भारताचे शत्रू राष्ट्रांतील पाकिस्तान इंटेलिजन्स ऑपरेटीव्ह ( PIO) चे हस्तक यांचेशी सोशल मिडियाच्या माध्यमातून व्हॉटअपद्वारे व्हाईस मेसेज, व्हिडिओ कॉलने संपर्कात साधला. तसेच डिआरडीओचे शास्त्रज्ञ यांनी धारण केलेल्या पदाचा गैरवापर करत कर्तव्यावर असताना त्यांचे ताब्यात असलेले संवेदनशील शासकिय गुपिते जी शत्रु राष्ट्राला मिळाल्यास, भारत देशाच्या सुरक्षिततेला धोका पोहचू शकतो अशी माहिती अनाधिकृतरित्या शत्रु राष्ट्रास पुरविली आहे. याबाबत दहशतवाद विरोधी पथक महाराष्ट्र राज्य पोलीस ठाणे, काळाचौकी, मुंबई गु.र.न. ०२ / २०२३ शासकीय गुपीते अधिनियम १९२३ कलम ०३ (१)(क), ०५(१) (अ), ०५ (१) (क), ०५ (१) (ड) अन्वये गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. गुन्हयाचा पुढिल तपास प्रभारी पोलीस निरीक्षक, दहशतवाद विरोधी पथक, पुणे युनिट हे करीत आहेत.