मुंबई - टाळेबंदीमुळे विविध भागात अडकलेल्या मजुरांना त्यांच्या मूळ गावी पोहोचवण्यासाठी भारतीय रेल्वेकडून 1 मे, 2020 पासून देशभरात 4 हजार 621 श्रमिक विशेष गाड्या चालवण्यात आल्या होत्या. 1 मे, 2020 ते 31 ऑगस्ट 2020 पर्यंत देशातील विविध राज्यातून एकूण 63 लाख 19 हजार मजुरांनी आपले गाव, घर गाठले आहे. कोरोना आणि इतर आजारामुळे 97 मजुरांचा मृत्यू झाला आहे. विशेष म्हणजे भारतीय रेल्वेच्या इतिहासात श्रमिक रेल्वेमध्ये देशभरात 36 मुलांनी जन्म दिला आहे.
उत्तर प्रदेशसाठी सर्वाधिक धावल्या श्रमिक रेल्वे
कोरोनाचा संसर्ग रोखण्यासाठी रेल्वेची प्रवासी वाहतूक 23 मार्च, 2020 पासून बंद करण्यात आली होती. विविध राज्यात अडकलेल्या मजुरांना घर वापसीसाठी भारतीय रेल्वेकडून श्रमिक रेल्वे चालविण्यात आल्या. भारतीय रेल्वेने विविध राज्यात 31 ऑगस्टपर्यंत 4 हजार 621 श्रमिक रेल्वे चालविल्या आहेत. यामध्ये सर्वात जास्त श्रमीक 1 हजार 682 श्रमिक रेल्वे एकट्या उत्तर प्रदेश राज्यातील मजुरांसाठी धावल्या आहेत.
श्रमिक रेल्वेची आकडेवारी
देशातील पाच राज्यातून मोठ्या प्रमाणात श्रमिक रेल्वे चालविण्यात आलेले आहे. ज्यामध्ये गुजरात 1 हजार 26, महाराष्ट्र 802, पंजाब 416, बिहारमधून 294 आणि उत्तर प्रदेशातून 294 श्रमिक गाड्या चालविण्यात आलेल्या आहेत. तसेच ज्या पाच राज्यासाठी देशातील प्रत्येक राज्यातून श्रमिक रेल्वे धावली. त्यामधील पहिला क्रमांक उत्तर प्रदेशाचा आहे. उत्तर प्रदेशसाठी 1 हजार 682, बिहार 1 हजार 495, झारखंड 197, ओडिशा 187 आणि पश्चिम बंगालसाठी 156 श्रमिक रेल्वे सोडण्यात आलेल्या आहेत.
श्रमिक रेल्वेसाठी 2 हजार 142 कोटींचा खर्च
भारतीय रेल्वेतील अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार श्रमिक रेल्वे चालवण्यासाठी 2 हजार 142 कोटी रुपयांच्या खर्च आलेला आहे. त्यातून आतापर्यंत 429 कोटींचा महसूल भारतीय रेल्वेला मिळालेला आहे. यामध्ये सर्वाधिक गुजरात राज्यातून 15 लाख मजुरांच्या वाहतुकीसाठी 102 कोटी रुपये भारतीय रेल्वेला मिळाले आहे. तर महाराष्ट्र राज्यातून 12 लाख मजुरांच्या वाहतुकीसाठी 85 कोटी रुपये मिळाले आहे. रेल्वेच्या अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार मजुरांचे श्रमिक रेल्वेचे 15 टक्के भाडे राज्य सरकार देणार असून उर्वरित 85 टक्के भाडे रेल्वेकडून भरण्यात येणार आहे.
श्रमिक रेल्वेमध्ये 97 मजुरांचा मृत्यू
श्रमिक रेल्वे प्रवासादरम्यान विविध कारणामुळे 97 मजुरांचा मृत्यू झाला आहे. मृत्यू झालेल्यांपैकी अनेकांचा मृत्यू ह्रदय विकाराचा झटका, ब्रेन हॅमरेंज, जुने आजार, फुफ्फुसांच्या आजारामुळे झाला आहे.
श्रमिक रेल्वेत 36 बाळांचा जन्म
भारतीय रेल्वेने राज्य सरकारच्या आग्रहानुसार 1 मे 2020 ते 31 ऑगस्ट 2020 पर्यंत संपूर्ण देशात मजुरांना त्यांच्या घरी सुखरूप पोहचविण्यासाठी श्रमिक रेल्वे सुरू केल्या होत्या. विविध श्रमिक रेल्वेच्या प्रवासावेळी 36 बाळांचा जन्म झाला. रेल्वे अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार रेल्वेची आरोग्य यंत्रणेच्या सतर्कतेमुळे या 36 बाळांची प्रसुती सुरक्षित झाली आहे. यातील काही बाळांचा जन्म धावत्या रेल्वेत तर काहींचा रेल्वे फलाटावर झाला आहे.
मजुरांना आरसीटीसीचे दोन घास
श्रमिक रेल्वेने प्रवास करणाऱ्या मजुरांच्या खानपानाची जबाबदारी आयआरसीटीसीकडे देण्यात आली होती. 28 मे 2020 पर्यंत आयआरसीटीसीने 1 कोटी 25 लाख पिण्याच्या पाण्याचा बाटल्या आणि 85 लाख जेवणाचे पाकिट मजुरांना पुरलेले आहे. आयआरसीटीसीच्या किचनमध्ये तयार करण्यात आलेले जेवण मजुरांना देण्यात आले होते. त्यामध्ये पुरी, रोटी, लोणचे, केक, बिस्कीट, व्हेज पुलाव, पावभाजी, लेमन राईस आणि डाळ खिचडीच्या समावेश आहे.
श्रमिक विशेष रेल्वे सुरू होण्यापूर्वी 5 लाख 55 हजार फुड पॅकेट्सचे वितरण
इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टुरिझम कॉर्पोरेशनच्या पश्चिम विभागाचे समूह महाव्यस्थापक राहुल हिमालियन यांनी 'ईटीव्ही भारत'ला दिलेल्या माहितीनुसार, श्रमिक रेल्वे सुरू होण्यापूर्वी अडकून पडलेल्या गोरगरीब मजुरांसाठी आयआरसीटीसीने मुंबई सेंट्रल, अहमदाबाद, भुसावळ, इटारसी आणि पुणे या बेस किचनमधून 5 लाख 55 हजार फुड पॅकेट्स वितरित केले आहे.
हेही वाचा - सहकारी संस्थांच्या निवडणुकांचा मुहूर्त अजून लांबणीवर
