मुंबई : देशातील सर्वांत प्रभावी तपास यंत्रणा मानल्या जाणाऱ्या सक्तवसुली संचालनालयाने (ईडी) गेल्या सहा वर्षांत तब्बल 1 लाख १५ हजार कोटी रुपयांची मालमत्ता जप्त केली आहे. या अनुषंगाने एकूण ५०९५ 'ईसीआयआर' (प्राथमिक गुन्हे) नोंदवलेत. तर देशभरातून एकूण ५३२ लोकांना अटक केली आहे. राजकीय नेत्यांवरील कारवाईचा मागोवा घेतला असता एकूण १७६ राजकीय नेत्यांविरोधात ईडीने गुन्हे नोंदवले. यामध्ये आमदार, माजी आमदार, आजी व माजी खासदार आदींचा समावेश आहे.
नवाब मलिकांवरही कारवाई : 17 महिन्यांच्या तुरुंगवासानंतर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते नवाब मलिक यांची दोन महिन्यांकरिता जामिनावर मुक्तता करण्यात आली आहे. मनी लॉन्ड्रींग प्रकरणी ईडीने कारवाई करत गेल्यावर्षी फेब्रुवारी महिन्यात नवाब मलिक यांना अटक केली होती. राष्ट्रवादी काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते असलेले नवाब मलिक यांच्या भेटीसाठी राजकीय मंडळी त्यांच्या निवासस्थानी गेली होती.
काय आहे गुन्ह्यांची आकडेवारी : गेल्या सहा वर्षात ईडीने एकूण 5 हजार 95 ईसीआयआर म्हणजेच प्राथमिक गुन्हे दाखल केले आहेत. त्याचप्रमाणे देशभरातून एकूण 532 लोकांना अटक केली आहे. राजकीय नेत्यांवरील कारवाईचा मागोवा घेतला असता एकूण 176 राजकीय नेत्यांविरोधात ईडीने गुन्हे नोंदवले आहेत. यामध्ये नगरसेवक, स्थानिक राजकारणी, आमदार, खासदार, आजी-माजी आमदार आणि खासदार यांचा समावेश आहे. महाराष्ट्रातील शिवसेना उद्धव ठाकरे गटाचे खासदार संजय राऊत, राष्ट्रवादी काँग्रेसचे ज्येष्ठ नेते अनिल देशमुख आणि नवाब मलिक यांना देखील ईडीकडून अटक करण्यात आली होती. ईडीने दाखल केलेल्या गुन्ह्यांच्या सिद्धतेचे प्रमाण हे 96% असल्याची माहिती सूत्रांनी दिली आहे. दाखल केलेल्या गुन्ह्यांची संख्या हजारोंवर असून प्रत्यक्ष कोर्टात सुनावणी पूर्ण झालेली 25 प्रकरणे तर गुन्हे सिद्ध न झालेली 24 प्रकरणे आहेत. त्याचप्रमाणे मनी लॉन्ड्रींगचे गुन्हे सिद्ध झालेली 45 प्रकरणे आहेत.
काय आहे कारवाईची पद्धत - ईडीने गेल्या सहा वर्षात 1919 प्रकरणांमध्ये तात्पुरती जप्तीची कारवाई केली होती. ईडीच्या अधिकाऱ्यांकडून जेव्हा कारवाई केली जाते, त्यावेळी जर गुन्हा करून मिळवलेल्या पैशांतून मालमत्ता खरेदी किंवा मोठ्या प्रमाणावर संपत्ती गोळा केली असेल तर त्याची ईडीकडून जप्ती केली जाते. सुरुवातीच्या टप्प्यात ही जप्ती तात्पुरत्या प्रकारची असते; मात्र त्याची पडताळणी आणि तपासानंतर त्याची पक्की जप्ती केली जाते. ईडीने गेल्या सहा वर्षात जप्त केलेली मालमत्ता 1 लाख 15 हजार 350 कोटी रुपयांची असून 1632 प्रकरणांमध्ये पक्क्या जप्तीची कारवाई करण्यात आली आहे. ईडीने जप्त केलेले 71 हजार 200 कोटी हे रकमेच्या स्वरूपातील आहेत. बाकी उर्वरित मालमत्ता ही स्थावर आणि जंगम मालमत्तेच्या स्वरूपात आहे. फेमा अंतर्गत ईडी कडून 8 हजार 440 जणांना कारणे दाखवा नोटीस जारी करण्यात आल्या आहेत. त्याचप्रमाणे फेमा कायद्यांतर्गत 33 हजार 988 प्रकरणे तपासाधीन असल्याची माहिती सूत्रांनी दिली आहे.
एकूण 15 जणांवर कारवाई : ईडीने दाखल केलेल्या गुन्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक गुन्हे करून फरार झालेल्या एकूण 15 जणांवर कारवाई करण्यात आली आहे. तर या कारवाईच्या माध्यमातून ईडीच्या अधिकाऱ्यांनी एकूण 832 कोटी 43 लाख रुपयांची मालमत्ता जप्त केली असल्याची माहिती विश्वासनीय सूत्रांकडून मिळालेली आहे.
हेही वाचा:
