गडचिरोली : महाराष्ट्र सरकार कुपोषण दूर करण्यासाठी खेडेगावात राहणाऱ्या आदिवासींपर्यंत पोहोचत आहे. त्याचाच एक भाग म्हणून वर्षानुवर्षे विकासापासून वंचित राहिलेल्या नक्षलग्रस्त गडचिरोली जिल्ह्याला आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने मदत केली जात आहे, असे अधिकारी म्हणाले. शासनामार्फत चालवल्या जाणाऱ्या आश्रमशाळेत विद्यार्थ्यांना निवासी शिक्षण दिले जाते. विद्यार्थ्यांना दिला जाणारा आहार हा पौष्टिक होण्यासाठी दिला जातो, तरीही आदिवासीबहुल भागातील मुले कुपोषित आहेत. या समस्येचा सामना करण्यासाठी, आधुनिक तंत्रज्ञानाद्वारे विकसित उपकरणांच्या मदतीने विद्यार्थ्यांना दर्जेदार पौष्टिक आहाराचे वाटप करण्याची गरज होती, असे ते म्हणाले.
पथदर्शी प्रकल्प असलेल्या कॅम्पची सुरुवात : गडचिरोली जिल्ह्यातील एटापल्ली तालुक्यातील तोडसा आश्रमशाळेत पथदर्शी प्रकल्प असलेल्या कॅम्पची सुरुवात करण्यात आली आहे. एक एनजीओ या शिबिरासाठी मदत करत आहे. महाराष्ट्र शासनाच्या एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्पामार्फत चालविण्यात येत आहे. उद्योग यंत्रणा स्टार्ट-अपच्या मदतीने तोडसा आश्रमशाळेत कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर आधारित मशीन बसविण्यात आले आहे. हे यंत्र स्थानिक माहितीनुसार, आदिवासी भागातील अन्न आणि अन्नाचे प्रमाण यानुसार तयार करण्यात आले होते, असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
मुलांच्या जेवणाचा दर्जा : दररोज जेव्हा मुलींना जेवण हवे असते, तेव्हा त्या प्लेटमध्ये अन्न घेऊन मशीनसमोर उभ्या राहतात. मशीनवर ठेवून, मशीन त्या प्लेटचा फोटो घेते. काही सेकंदात, मशीन कोणाला हे अन्न दिले जात आहे, तिच्यासाठी आहे की नाही आणि नाही याची ओळख पटवते. जर तीच प्लेट वारंवार ठेवली जात असेल तर मशीन तेही सांगते. प्रवेश कोणत्याही मानवी हस्तक्षेपाशिवाय आयटीडीपी कार्यालयातील मुख्याध्यापकांकडे आहे. मुलांच्या जेवणाचा दर्जा चांगला होता की नाही हे मशीन ओळखते.
मशीन सुधारणेसाठी प्रभावी : एटापल्लीचे सहाय्यक जिल्हाधिकारी आणि एकात्मिक आदिवासी विकास प्रकल्पाचे प्रकल्प संचालक शुभम गुप्ता म्हणाले, मी जेव्हा या आश्रमशाळेत आलो तेव्हा मला वाटले की, येथे शिकणाऱ्या मुलींमध्ये पोषणाचे असंतुलन आहे. ते ओळखण्यासाठी आम्ही बॉडी मास इंडेक्सचे विश्लेषण केले.२२२ पैकी ६१ मुली कुपोषणाला बळी पडल्याचे आढळून आले. आम्ही ते कसे दुरुस्त करावे, याचा विचार केला जेणेकरून ही समस्या सोडवता येईल. कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या मदतीने या परिस्थितीत स्थापित मशीन सुधारणेसाठी प्रभावी ठरले, असे ते पुढे म्हणाले.
अन्नाचा दर्जा सुधारला : गुप्ता म्हणाले की, प्रकल्पाचे प्रशासन चांगले परिणाम प्राप्त करत आहे. अन्नाचा दर्जा सुधारला आहे. आम्हाला खूप चांगले परिणाम मिळत आहेत. गेल्या सहा महिन्यांत अन्नाचा दर्जा सुधारला आहे. तसेच पोषण आहार, प्रथिने, कार्बोहायड्रेट, एकूण निर्देशक आणि मुलांचे बीएमआय देखील सुधारत आहेत. मशीन हे मानवाशिवाय करत आहे. आता हे मशीन इतर आश्रमशाळांमध्ये बसवले जाईल, असे गुप्ता पुढे म्हणाले.
