नवी दिल्ली - भारतीय क्रिकेटच्या इतिहासात, जेव्हा महेंद्रसिंग धोनीने 2017 मध्ये मर्यादित षटकांचे कर्णधारपद सोडले, तेव्हा विराट कोहली भारतीय क्रिकेटचा बादशाह बनला. पुढची तीन वर्षे त्याला कोणतेही आव्हान मिळाले नाही आणि त्याची चलती राहिली. बीसीसीआयमध्ये मजबूत प्रशासनाच्या अनुपस्थितीत, कोहलीनेच निर्णय घेण्यास सुरुवात केली आणि भारतीय संघाची चांगली कामगिरी पाहून कोणीही आक्षेप घेतला नाही, तरीही तो आयसीसीचे विजेतेपद जिंकू शकला नाही.
त्यानंतर सौरव गांगुली आणि जय शाह यांनी 2019 मध्ये जगातील सर्वात शक्तिशाली क्रिकेट बोर्डाची सूत्रे हाती घेतली. वर्षभर सर्व काही सुरळीत चालले. पण 2020 च्या विश्वचषकानंतर कोहलीने टी-20 संघाचे कर्णधारपद सोडण्याचा निर्णय घेतला. एकदिवसीय संघाचे कर्णधारपद सोडण्याचा त्याचा कोणताही हेतू नव्हता, परंतु भारत स्पर्धेतून लवकर बाहेर पडल्यानंतर हे जवळपास निश्चित झाले होते.
कोहलीकडून एकदिवसीय संघाचे कर्णधारपद काढून घेण्यात आले, त्यानंतर गांगुली आणि त्यांच्यातील मतभेद उघड झाले. दोघांनीही एकमेकांच्या वक्तव्याचा जाहीर इन्कार केला. मर्यादित षटकांचे कर्णधारपद आता रोहित शर्माकडे सोपवण्यात आले आहे. आपल्या सुवर्ण कारकिर्दीत 70 आंतरराष्ट्रीय शतके झळकावणाऱ्या कोहलीला कुणालाही काही सिद्ध करण्याची गरज नाही. पण दोन वर्षांचा फलंदाज म्हणून त्याचा सरासरी फॉर्म आणि बीसीसीआयशी मतभेद झाल्यानंतर तो जगातील सर्वोत्तम फलंदाज का मानला जातो हे जाणून घ्यायला नक्कीच आवडेल.
T20 विश्वचषकातून भारत लवकर बाहेर पडल्याने कोहली आणि रवी शास्त्री यांच्या युगाचाही अंत झाला. कोहलीच्या नेतृत्वाखालील कसोटी संघाच्या क्षमतेवर कोणालाही शंका नव्हती, परंतु जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिपच्या अंतिम सामन्यात न्यूझीलंडकडून झालेला पराभव निराशाजनक होता. भारताने शानदार कामगिरी करत अंतिम फेरीत धडक मारली, पण जेतेपदाच्या लढतीत न्यूझीलंडने आपले वर्चस्व सिद्ध केले.
भारताने यावर्षी ऑस्ट्रेलियात सलग दुसरी मालिका जिंकली. ब्रिस्बेनमध्ये झालेल्या निर्णायक सामन्यात खेळण्यासाठी खेळाडूंच्या दुखापतींशी झुंज देत असलेल्या भारतीय संघाकडे महत्त्वाचे खेळाडूही नसल्यामुळे हा विजय महत्त्वाचा होता. अॅडलेड कसोटीत भारतीय संघ केवळ 36 धावांत गुंडाळल्यानंतर संघ ज्या पद्धतीने मालिका जिंकून परतला, त्यामुळे हा विजय क्रिकेटच्या महान विजयापैकी एक ठरला. ऑस्ट्रेलियाने ब्रिस्बेनमध्ये ३३ वर्षांनंतर कसोटी गमावली.
मुलाच्या जन्मामुळे कोहली पहिल्या कसोटीनंतर मायदेशी परतला होता. त्याच्या अनुपस्थितीत अजिंक्य रहाणेने आघाडीचे नेतृत्व केले आणि तो भारताच्या विजयाचा शिल्पकार ठरला. कोहली आणि संघ परदेशात आणखी एक मालिका जिंकण्याच्या जवळ होते, परंतु इंग्लंडमधील पाचवी आणि शेवटची कसोटी कोरोना महामारीमुळे रद्द करावी लागली.
या मालिकेत भारत २.१ ने पुढे असून शेवटची कसोटी पुढील वर्षी खेळवली जाणार आहे. भारताने मालिका जिंकल्यास कोहली इंग्लंड, दक्षिण आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियामध्ये कसोटी मालिका जिंकणारा पहिला आशियाई कर्णधार ठरेल. रोहित आणि नवीन प्रशिक्षक राहुल द्रविड यांना अनुक्रमे 2022 आणि 2023 मध्ये होणाऱ्या T20 विश्वचषक आणि एकदिवसीय विश्वचषक स्पर्धेत चांगली कामगिरी करण्यासाठी कठोर परिश्रम करावे लागतील.
गतवर्षीप्रमाणे यंदाही कोरोना महामारीमुळे आंतरराष्ट्रीय कॅलेंडर विस्कळीत झाले आहे. पाकिस्तान आणि वेस्ट इंडिज यांच्यातील एकदिवसीय मालिका पुढे ढकलावी लागली आहे. T20 विश्वचषकापूर्वी, न्यूझीलंड आणि इंग्लंडने सुरक्षेच्या कारणास्तव पाकिस्तान दौऱ्यातून माघार घेतली होती.
पाकिस्तानने T20 विश्वचषक स्पर्धेच्या उपांत्य फेरीत प्रवेश केला होता, जिथे त्यांना ऑस्ट्रेलियाकडून पराभव पत्करावा लागला होता. ऑस्ट्रेलियाने पहिल्यांदाच T20 विश्वचषक जिंकला. वर्षाच्या अखेरीस, अवघ्या 12 दिवसांत, ऑस्ट्रेलियाने इंग्लंडविरुद्धच्या पाच सामन्यांच्या ऍशेस मालिकेत 3.0 अशी विजयी आघाडी घेतली आहे.
हेही वाचा - India Vs Sa, Boxing Day 4 : भारताला विजयाची संधी, दक्षिण आफ्रिकेसमोर 305 धावांचे आव्हान
