नवी दिल्ली: भारतीय शास्त्रज्ञांनी 3D प्रिंटिंग तंत्रज्ञानाचा वापर करून पुन्हा वापरता येण्याजोगा आणि धुण्यायोग्य N95 मास्क तयार ( Indian Scientists Develop Reusable N95 Mask ) केला आहे. हा N-95 मास्क गंधहीन, अ‍ॅलर्जीविरहित आहे आणि त्यात प्रतिजैविक आहे. त्याचे चार स्तर आहेत आणि त्याचा बाह्य स्तर सिलिकॉनचा बनलेला आहे. ज्यामुळे वापरानुसार पाच वर्षांपेक्षा जास्त काळ टिकेल. या N95 मास्कचे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य ( N95 mask most important feature ) म्हणजे त्यात नॅनो-पार्टिकल कोटिंग वापरण्यात आले आहे. जे केवळ अत्यंत संसर्गजन्य कोरोना विषाणूचा प्रसार रोखू शकत नाही, तर औद्योगिक वनस्पती आणि उच्च प्रदूषण असलेल्या ठिकाणीही ते उपयुक्त ठरेल. याचा वापर करून अत्यंत प्रदूषित ठिकाणी काम करणारे कामगार फुफ्फुसाच्या समस्या आणि अस्थमासारख्या आजारांपासून स्वतःला वाचवू शकतात.
कोविड 19 सारख्या संसर्गापासून बचाव करण्याव्यतिरिक्त, ते सिमेंट कारखाने, वीटभट्ट्या, कापूस कारखाने आणि रंग उद्योगातील कामगार देखील वापरू शकतात, असे विज्ञान विभागाने सांगितले. जिथे जास्त प्रमाणात धुळीच्या कणांच्या संपर्कात येण्याचा धोका असतो. 3-डी प्रिंटिंग तंत्रज्ञान वापरून विकसित केलेला N95 मास्क फिल्टर ( N95 Mask 5 Year Life ) कॉन्फिगरेशनमध्ये बदल करून गरजेनुसार सानुकूलित केला जाऊ शकतो. त्याच्या वापराने, सिलिकॉसिससारखे गंभीर फुफ्फुसाचे आजार टाळता येतात. भारतीय शास्त्रज्ञांनीही त्याच्या पेटंट आणि ट्रेडमार्कसाठी अर्ज केला आहे.
भारतात विकसित केलेल्या N95 मास्कला नॅनो ब्रेथ म्हणतात ( N95 mask called Nano Breath ) कारण ते जीवाणू, विषाणू आणि इतर सूक्ष्म कणांच्या प्रवेशास प्रतिबंध करण्यासाठी नॅनो-पार्टिकल कोटिंग वापरतात. यात 4-लेयर फिल्टरेशन यंत्रणा आहे, जिथे फिल्टरचा बाह्य आणि पहिला थर नॅनोकणांनी लेपित आहे. दुसरा स्तर उच्च-कार्यक्षमता कण शोषक (HEPA) फिल्टर आहे, तिसरा स्तर 100 मायक्रॉन फिल्टर आहे आणि चौथा स्तर ओलावा शोषक फिल्टर आहे. एमिटी युनिव्हर्सिटी हरियाणा (AUH) मधील चार भारतीय शास्त्रज्ञ - डॉ. अतुल ठाकूर, डॉ. प्रीती ठाकूर, डॉ. लकी कृष्णा आणि प्रो. पीबी शर्मा आणि एक संशोधन अभ्यासक दिनेश कुमार आणि अमेरिकेतील नेब्रास्का विद्यापीठातील प्रो. राकेश श्रीवास्तव यांनी संयुक्तपणे यामध्ये योगदान देऊन एन.-95 मास्क विकसित केले आहेत.
वाढती कोविड प्रकरणे: पाच वर्षांहून अधिक काळ टिकणारा मास्क ( N95 MASK lasting five years ) हा अशा वेळी विकसित करण्यात आला आहे जेव्हा देशात नवीन कोविड प्रकरणांची संख्या वाढत आहे. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की या N-95 मास्कमध्ये रोगप्रतिबंधक म्हणून प्रचंड क्षमता आहे. सोमवारी सकाळी आरोग्य मंत्रालयाने जारी केलेल्या ताज्या अधिकृत आकडेवारीनुसार, गेल्या 24 तासांत देशात 17,000 हून अधिक नवीन कोविड रुग्ण आढळले आहेत. डेटा दर्शवितो की दैनिक सकारात्मकता दर 5.62% पर्यंत वाढला आहे तर साप्ताहिक सकारात्मकता दर 3.39% होता. गेल्या 24 तासात देशात 3,00,000 हून अधिक चाचण्या घेण्यात आल्या आणि 21 लोकांचा कोरोना विषाणू संसर्गामुळे मृत्यू झाला, एकूण मृतांची संख्या 5,25,020 वर गेली आहे.
विज्ञान आणि तंत्रज्ञान पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी निधी (FIST): हा N-95 मुखवटा विकसित करणाऱ्या भारतीय शास्त्रज्ञांनी टासाइजर नॅनो झेडएस ( Zetasizer Nano ZS ) सुविधेचा वापर केला. ज्याला भारत सरकारच्या विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभागाच्या पायाभूत सुविधा सुधारणेसाठी निधीद्वारे पाठिंबा दिला जातो. हे वैशिष्ट्य सिरेमिक सामग्री आणि उत्प्रेरक अनुप्रयोगांसाठी उच्च तापमान थर्मल विश्लेषण सक्षम करते. हे वैशिष्ट्य कण आकार, झेटा संभाव्यता, आण्विक वजन, कण गतिशीलता आणि सूक्ष्म-रिओलॉजी मोजण्यासाठी एक उच्च-कार्यक्षमता, बहुमुखी प्रणाली आहे.
हेही वाचा - Ear Made By Rib Bone : लहान मुलीच्या बरगडीचे हाड कापून बनवला कान, SGPGI मध्ये प्रथमच मॅट्रिक्स रिबचा वापर
