बेंगळुरू - जागतिक बाजारपेठेसाठी पुन्हा वापरता येण्याजोगे नवीन रॉकेट डिझाइन आणि तयार करण्याची भारताची योजना आहे, ज्यामुळे उपग्रह प्रक्षेपित करण्याच्या खर्चात लक्षणीय कपात होईल, असे एका उच्च सरकारी अधिकाऱ्याने सोमवारी सांगितले. "...आजच्या तुलनेत प्रक्षेपण खूपच स्वस्त असावेत अशी आपल्या सर्वांची इच्छा आहे," असे अंतराळ विभागाचे सचिव आणि भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) चे अध्यक्ष एस. सोमनाथ म्हणाले.
सातव्या 'बेंगळुरू स्पेस एक्स्पो 2022' ला संबोधित करताना आणि नंतर पत्रकारांशी बोलताना त्यांनी नमूद केले की सध्या एक किलो वजनाचा पेलोड कक्षेत ठेवण्यासाठी सुमारे USD 10,000 ते USD 15,000 लागतात. आम्हाला ते USD 5,000 किंवा USD 1,000 प्रति किलोपर्यंत खाली आणायचे आहे. त्यासाठी रॉकेटला पुन्हा वापरता येण्याजोगे बनवणे हाच एकमेव मार्ग आहे. आज भारतात आमच्याकडे प्रक्षेपण वाहनांमध्ये (रॉकेट) पुनर्वापर करण्यायोग्य तंत्रज्ञान नाही," असेही सोमनाथ म्हणाले.
"म्हणून, जीएसएलव्ही एमके III नंतर पुन्हा वापरता येण्याजोगे रॉकेट असावे, अशी कल्पना आम्ही तयार करणार आहोत ते पुढील रॉकेट आहे," असे ते आंतरराष्ट्रीय परिषद आणि प्रदर्शनाच्या उद्घाटन सत्रात म्हणाले.
गेल्या आठवड्यात Inflatable Aerodynamic Decelerator (IAD) सह प्रात्यक्षिकांसह विविध तंत्रज्ञानावर काम करत आहे. आम्हाला ते (पृथ्वीवर रॉकेट परत) उतरवण्यासाठी रेट्रो-प्रोपल्शन असणे आवश्यक आहे"ष असेही त्यांनी सांगितले.
या तंत्रज्ञानाची जोडणी करून, ISRO एक नवीन रॉकेट डिझाइन आणि तयार करू इच्छित आहे. जे उद्योग, स्टार्टअप आणि त्याची व्यावसायिक शाखा NewSpace India Limited (NSIL) यांच्या भागीदारीत पुन्हा वापरण्यायोग्य असेल.
"ही कल्पना आहे आणि आम्ही त्या कल्पनेवर काम करत आहोत. ही कल्पना एकट्या इस्रोची असू शकत नाही. ती एक उद्योगाची कल्पना असावी. त्यामुळे, आम्हाला त्यांच्यासोबत नवीन रॉकेट डिझाइन करण्यासाठी काम करावे लागेल, इतकेच नव्हे तर त्याचे अभियांत्रिकी बनवावे लागेल. त्याचे उत्पादन करणे आणि ते व्यावसायिक उत्पादन म्हणून लाँच करणे आणि व्यावसायिक पद्धतीने चालवणे याचा यात समावेश असेल,” असेही ते म्हणाले.
"मला पुढील काही महिन्यांत हा (प्रस्ताव) आकार घेताना बघायचा आहे. एक रॉकेट जे स्पर्धात्मक-पुरेसे असेल, एक रॉकेट जे खर्चात जागरूक असेल, उत्पादनासाठी अनुकूल असेल जे भारतात तयार केले जाईल परंतु अवकाश क्षेत्राच्या सेवांसाठी जागतिक स्तरावर चालवले जाईल, आम्हाला असे रॉकेट पहायचे आहे. येत्या काही वर्षात हे घडेल जेणेकरुन आम्ही (भारतात) चालणारी सर्व लॉन्च वाहने योग्य वेळी निवृत्त करू शकू," असे ते म्हणाले.
