वॉशिंग्टन: मांटा रे (Manta Ray) नावाच्या सागरी प्राण्यापासून प्रेरित होऊन अमेरिकेच्या शास्त्रज्ञांनी पाण्यात सर्वात वेगवान असणारा मऊ रोबोट बनवला आहे. हा उर्जेचा वापर अतिशय संयमाने करते. समान क्षमता असलेल्या इतर सॉफ्ट रोबोट्सच्या तुलनेत तो एकाच वेळी चारपट वेगाने फिरू शकतो. त्याला 'बटरफ्लाय रोबोट' (butterfly robot) असे नाव देण्यात आले आहे. सध्याचे सॉफ्ट रोबोट्स फक्त त्यांच्या शरीराच्या लांबी प्रति सेकंदाने पुढे जात आहेत. मंता किरणांसारखे सागरी प्राणी खूप जलद आणि अधिक कार्यक्षमतेने पोहू शकतात. या पार्श्वभूमीवर शास्त्रज्ञांनी 2 प्रकारच्या फुलपाखरू बोटी बनवल्या आहेत. यापैकी एक वेगासाठी विकसित केले गेले. तो प्रति सेकंद शरीराच्या लांबीच्या 3.74 पट पोहू शकतो. दुसरे मशीन सहज हलविण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. तो प्रति सेकंद त्याच्या शरीराच्या लांबीच्या 1.7 पट पोहू शकतो.
फुलपाखराच्या झटक्याची नक्कल: रोबोटिक कार्यप्रदर्शन सुधारण्यासाठी शास्त्रज्ञ नियमितपणे नैसर्गिक जगातून कल्पना काढतात. जेव्हा पोहणाऱ्या सॉफ्ट रोबोट्सचा विचार केला जातो तेव्हा समुद्रातील हालचाल हा प्रेरणेचा समृद्ध स्रोत आहे. या जागेत उदयास येणारी नवीनतम निर्मिती मांटा किरणांवर तयार केलेला एक मऊ रोबोट आहे. तो अतुलनीय वेगाने पाण्यातून जाण्यासाठी मानवांमध्ये फुलपाखराच्या झटक्याची नक्कल करतो. जेलीफिश, कासव, ट्यूना आणि इतर अनेक सागरी प्राण्यांनी जलीय वातावरणात विविध क्षमता आणणाऱ्या सॉफ्ट रोबोट्सना प्रेरणा दिली आहे, परंतु नॉर्थ कॅरोलिना (NC) स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या शास्त्रज्ञांनी त्यांच्या कामाला गतीची गरज आहे. आजपर्यंत, पोहणारे सॉफ्ट रोबोट्स एका शरीराच्या लांबी प्रति सेकंदापेक्षा जास्त वेगाने पोहू शकले नाहीत, परंतु सागरी प्राणी – जसे की मांटा किरण – खूप जलद आणि अधिक कार्यक्षमतेने पोहण्यास सक्षम आहेत.
नैसर्गिकरित्या हलविण्यासाठी लवचिक पंख: आम्ही याआधी मँटा किरणांवर मॉडेल केलेले सॉफ्ट रोबोट्स (Soft Robots) पाहिले आहेत. काही त्यांच्या कार्यक्षम प्रणोदनाची नक्कल करण्यासाठी फडफडणारी यंत्रणा वापरतात आणि इतर पाण्याबरोबर अधिक नैसर्गिकरित्या हलविण्यासाठी लवचिक पंख असलेल्या निष्क्रिय प्रणालींवर अवलंबून असतात. एनसी स्टेट टीमने प्रत्यक्षात त्यांच्या रोबोटच्या दोन आवृत्त्या तयार केल्या आहेत. त्या दोन्ही आवृत्त्या मऊ सिलिकॉन बॉडीभोवती डिझाइन केल्या आहेत, ज्याला स्विचसह फुगवले जाऊ शकते आणि डिफ्लेट केले जाऊ शकते.
