हैदराबाद : वॉशिंग मशिन कितीही आधुनिक असली तरी कपडे धुण्यासाठी नेहमी पाण्याचा वापर केला जातो. वॉशिंग मशिनमधील डिटर्जंट पाणी वाया जाते. तेथून ते शेवटी तलाव आणि नद्यांमध्ये मिसळते. त्यामुळे पर्यावरणाचीही हानी होते. '80 वॉश' ( 80Wash Machine ) वॉशिंग मशिन अशा सर्व समस्यांवर उत्तम उपाय देते. हे मशिन फक्त एका कप पाण्यात पाच कपडे धुते. तेही डिटर्जंटशिवाय अवघ्या 80 सेकंदात ( washing machine without detergent ). होय, जर कपडे जास्त खराब असतील तर थोडा जास्त वेळ लागू शकतो. 80 वॉशची सुरुवात रुबल गुप्ता, नितीन कुमार सलुजा आणि वरिंदर सिंग यांनी केली. त्याच्या नाविन्यपूर्ण कल्पनेने तयार करण्यात आलेले वॉशिंग मशीन एकीकडे पाण्याची बचत करते आणि दुसरीकडे डिटर्जंट्समुळे होणारे रसायनांचे प्रदूषण रोखते. असे म्हटले जाते की यामुळे एकाच वेळी दोन समस्या सुटतात.
हे नवीन प्रकारचे वॉशिंग मशीन स्टीम तंत्रज्ञानावर आधारित आहे. हे कमी रेडिओ फ्रिक्वेन्सी मायक्रोवेव्ह तंत्रज्ञानाच्या मदतीने जीवाणू नष्ट करते. केवळ कपडेच नाही तर धातूच्या वस्तू आणि पीपीई किट देखील स्वच्छ करू शकतात. खोलीच्या तपमानावर तयार होणाऱ्या कोरड्या वाफेच्या मदतीने ते कपड्यांवरील धूळ ( Removes dust from clothes with help of steam ), घाण आणि रंगाचे डाग काढून टाकते. 80वॉश म्हणते की 7-8 किलो क्षमतेचे मशीन एका वेळी पाच कपडे धुवू शकते. कठिण डाग पुन्हा धुवावे लागतील. सुमारे चार ते पाचवेळा धुतल्यानंतर कठीण डाग देखील अदृश्य होतील. 70-80 किलो क्षमतेचे हेच मोठे मशीन एकावेळी 50 कपडे धुवू शकते. यासाठी 5-6 ग्लास पाणी आवश्यक आहे. सध्या हे वॉशिंग मशीन प्रायोगिक चाचणीसाठी तीन शहरांमध्ये सात ठिकाणी बसवण्यात आले आहे. वसतिगृहातील विद्यार्थ्यांना 200 रुपये प्रति महिना शुल्क आकारून स्वतःचे कपडे धुण्याची परवानगी आहे.
मशीनची रचना कशी केली गेली: पंजाबमधील चितकारा युनिव्हर्सिटी इनक्युबेशन सेंटरमध्ये नाविन्यपूर्ण वॉशिंग मिशनची कल्पना तयार करण्यात आली. रुबल गुप्ता 2017 मध्ये B.Tech करत असताना त्यांना ही कल्पना सुचली. चितकारा विद्यापीठातील रिसर्च अँड इनोव्हेशन नेटवर्कचे सहयोगी संचालक नितीन आणि वरिंदर यांची त्यांनी भेट घेतली, जे ऑटोसिंक इनोव्हेशन्समध्ये प्रकल्प ( Project at AutoSync Innovations ) व्यवस्थापक म्हणून काम करतात. नितीन आणि वरिंदरने अनेक नवीन प्रोजेक्ट्सवर काम केले आहे. अनेक विद्यार्थ्यांचे ते मार्गदर्शक राहिले आहेत. सुरुवातीला अतिनील किरणांच्या साहाय्याने काम करणारी नसबंदी मशिन रुग्णालयांसाठी बनवण्याची योजना होती. तज्ज्ञांशी चर्चा केल्यानंतर वॉशिंग मशीन बनवण्याचा निर्णय घेण्यात आला. तथापि, कपडे धुण्यासाठी अतिनील किरण पुरेसे नाहीत. हे बॅक्टेरिया नष्ट करू शकते पण घाण निघत नाही. त्यामुळे त्याने वाफेचे तंत्र आजमावले आणि ते यशस्वी झाले.
कोरडी वाफ म्हणजे काय? कमी आर्द्रता असलेल्या वाफेला ड्राय स्टीम म्हणतात. हे डाग प्रभावीपणे दूर करते. पण ते तयार करण्यासाठी अधिक दबाव आवश्यक आहे. यासाठी जास्त वीज लागते. हे अवघड काम आहे. पण 80 वॉशच्या टीमने खोलीच्या तापमानाला कोरडी वाफ बनवण्याचे तंत्र ( Dry steaming techniques ) विकसित केले. यासाठी पेटंटही घेण्यात आले आहे. त्यात घाण, डाग, दुर्गंधी आणि जंतू नष्ट करण्याची क्षमता आहे. पायलट चाचण्यांसाठी 7-8 किलो भार क्षमता असलेले वॉशिंग मशीन डिझाइन केले होते. 80Wash टीम पुढील वर्षी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर याचे पेटंट घेण्याचा प्रयत्न करत आहे.
हेही वाचा - Indian on Twitter : भारतीय युजर्स 'या' वेळी करतात ट्विटरचा सर्वाधिक वापर
