Significance of Shravan Month : जाणून घेऊया श्रावण महिन्याचे महत्त्व आणि पूजेची माहिती

आपल्या संस्कृतीत श्रावण महिन्याला खूप महत्त्व आहे. श्रावण महिन्यापासूनच आपल्या सणांची सुरुवात ( Month of Shravan has Started ) होते. हिंदू धर्मात या पवित्र महिन्याला विशेष असे स्थान आहे. हिंदू दिनदर्शिकेनुसार, ( Hindu Calendar ) श्रावण ( Shravan ) हा आषाढ महिन्यानंतर येणारा पाचवा महिना आहे आणि तो भगवान शिवाला समर्पित आहे. या महिन्यात भक्त दर सोमवारी ( Shravani Somvar ) उपवास करतात आणि भगवान शंकराला बेलपत्र, गाईचे दूध, धतुरा, भांग आणि चंदन अर्पण करतात.

पुणे : श्रावण महिना सुरू झाला ( Month of Shravan has Started ) आहे. हिंदू धर्मात या पवित्र महिन्याला विशेष असे स्थान आहे. हिंदू दिनदर्शिकेनुसार, ( Hindu Calendar ) श्रावण ( Shravan ) हा आषाढ महिन्यानंतर येणारा पाचवा महिना आहे आणि तो भगवान शिवाला समर्पित आहे. या महिन्यात भक्त दर सोमवारी ( Shravani Somvar ) उपवास करतात आणि भगवान शंकराला बेलपत्र ( Belapatra ), गाईचे दूध, धतुरा, भांग आणि चंदन अर्पण करतात. या वर्षीचा पहिला श्रावणी सोमवार झाला आहे. पवित्र महिना २३ ऑगस्ट रोजी संपणार आहे. या महिन्यात अनेक जणांचे उपवास असतात.

श्रावण महिना : या महिन्याच्या पौर्णिमेच्या जवळ श्रवण नक्षत्र असल्याने श्रावण असे नाव या महिन्याला मिळाले आहे. वर्षा ऋतूचा हा पहिला महिना असून, या महिन्यात बहुतेक दर दिवशी वार व्रते, धर्मकृत्ये सांगितली आहेत. त्यामुळे या महिन्याला पवित्र श्रावणमास म्हणून महत्त्व दिले गेले आहे. पूर्वीच्या काळी या मासाला नभस् असेदेखील संबोधले जायचे. नागपंचमी, नारळी पौर्णिमा, राखीपौर्णिमा, वरदलक्ष्मीव्रत, श्रीकृष्ण जयंती, पिठोरी अमावास्या हे या मासातील प्रमुख सण-उत्सव आहेत.

श्रावण मासातील वार आणि व्रते : रविवार - श्रावण मासातील प्रत्येक रविवारी मौन धारण करून गभस्ती नावाच्या सूर्याचे पूजन करावे. सोमवार - श्रावणमासातील प्रत्येक सोमवारी शिवाचे पूजन, दिवसभर उपोषण व रात्री भोजन करावे. श्रावणातील सोमवारी नववधूने ५ वर्षे प्रत्येक सोमवारी, (शिवमुष्टी) ५ मुठी धान्य शिवावर वाहावे. प्रत्येक सोमवारी क्रमाने १) तांदूळ, २) तीळ, ३) मूग, ४) जवस आणि ५ वा सोमवार असल्यास सातू हे धान्य शिवमुष्टीसाठी घ्यावे. यादिवशी रुद्र अभिषेक, लघुरुद्र, रुद्रयाग इ. पूजा कराव्यात.

मंगळवार - (मंगळागौरी व्रत पूजन) विवाहानंतर पहिल्या श्रावण मासात पहिल्या मंगळवारी मंगळागौरी पूजन सुरू करावे. श्रावण मासातील प्रत्येक मंगळवारी नववधूने ५ वर्षे मंगलागौरीचे व्रत पूजन करावे आणि नंतर त्या व्रताचे उद्यापन करावे. बुधवार - श्रावणातील प्रत्येक बुधवारी बुध / बृहस्पतीचे पूजन करावे. बुद्धी चांगली राहण्यासाठी हे पूजन केले जाते. गुरुवार - श्रावणातील प्रत्येक गुरुवारी बुध / बृहस्पतीचे पूजन करावे. बुद्धी चांगली राहण्यासाठी हे पूजन केले जाते. शुक्रवार - श्रावण महिन्यातील प्रत्येक शुक्रवारी जीवंतिकेचे पूजन करावे.

या सणाला स्त्रीची ओटी भरली जाते : जीवंतिकेचा ही बालसंरक्षक देवता आहे. पक्वान्नाचा नैवेद्य दाखवून सुवासिनी स्त्रीची ओटी भरतात. सध्याच्या काळात प्रत्येक शुक्रवारी पूजन केले जाते, पण एखाद्या शुक्रवारी पक्वान्नाचा नैवेद्य करून सुवासिनी स्त्रीची ओटी भरणे केले जाते. तसेच काही कारणाने परगावी जावे लागणार असेल, तर अशा वेळेस तो जीवंतिकेचा फोटो बरोबर घेऊन जाता येईल आणि ज्या घरी निवास असेल तेथे पूजन आणि विसर्जन करता येईल.

वरदलक्ष्मीव्रत - श्रावण महिन्यातील वारव्रतांपैकी एक व्रत आहे. श्रावण महिन्यातील शुक्ल पक्षातील शेवटच्या शुक्रवारी वरदलक्ष्मीव्रत केले जाते. शनिवार - श्रावण महिन्यातील प्रत्येक शनिवारी आपल्या चाली रीतीप्रमाणे शनि, मारुती, नरसिंह याचे पूजन केले जाते. एखाद्या शनिवारी मुंजा मुलाला भोजन दिले जाते.

हेही वाचा : Ashish Shelar on Raut Arrest : हा तर मराठी माणसाच्या घरांच्या स्वप्नांचा खून- भाजप नेते आशिष शेलार