रांची : जगात दर ४ सेकंदाला एक व्यक्ती आत्महत्या करते. आत्महत्यांच्या वाढत्या प्रवृत्तीमुळे 2003 पासून जागतिक आरोग्य संघटनेने ( World Health Organization ) जगभरातील आत्महत्या ( Suicide case ) रोखण्यासाठी जागतिक आत्महत्या प्रतिबंध दिन ( World Suicide Prevention Day 2022 ) साजरा करण्यास सुरुवात केली. हा कार्यक्रम जगभर सुरू करण्यामागचे मुख्य कारण म्हणजे जगात वेगाने वाढणाऱ्या आत्महत्येच्या प्रवृत्तीला आळा घालणे हे होते.
झारखंडमध्ये 2021 मध्ये आत्महत्या प्रकरणांमध्ये घट - भारतातील एनसीआरबीच्या आकडेवारीवर विश्वास ठेवला तर झारखंडमध्ये काही वर्षांत आत्महत्येशी संबंधित प्रकरणांमध्ये काही प्रमाणात दिलासा मिळाला आहे. NCRB डेटा दर्शवितो की झारखंडमध्ये 2021 मध्ये आत्महत्या प्रकरणांमध्ये घट झाली आहे. सर्वात दिलासा देणारी बाब म्हणजे कोरोना संसर्गाच्या वेळी देशभरातील मजूर आणि शेतकऱ्यांनी हताश होऊन आपला जीव दिला, त्या काळात झारखंडमध्ये शेतकरी आणि मजुरांच्या आत्महत्येचा आकडा शून्य राहिला. खरे तर आत्महत्या रोखण्यासाठी सातत्याने प्रभावी पावले उचलली जात आहेत. त्या विशेष दिवसांपैकी एक म्हणजे 10 सप्टेंबर हा दिवस जगभरात जागतिक आत्महत्या प्रतिबंध दिन म्हणून साजरा केला जातो. खरच एक दिवस आत्महत्येची टक्केवारी शून्यावर आणता येईल का, यावर सर्वत्र प्रयत्न सुरू आहे.
शेवटी आत्महत्येचा विचार मनात का येतो : राजधानी रांची रिनपासचे वरिष्ठ मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ.सिद्धार्थ सिन्हा ( Psychiatrist Dr. Siddharth Sinha ) यांच्या मते, आत्महत्या किंवा आत्महत्येचा विचार एखाद्या व्यक्तीच्या मनात अचानक येत नाही. जेव्हा एखादी व्यक्ती खूप अस्वस्थ असते किंवा खूप निराश असते, तेव्हा त्याला भावनिक, मानसिक किंवा शारीरिक गरजेनुसार आधार देणे ही त्याच्या आजूबाजूच्या लोकांची जबाबदारी असते. जेणेकरून व्यक्ती एकटे वाटू नये. जागतिक आत्महत्या प्रतिबंध दिनानिमित्त, ज्येष्ठ मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. सिद्धार्थ सिन्हा यांनी लोकांना आवाहन केले की, जीवनात निराशा किंवा संकट आल्यास मित्र किंवा कुटुंबातील सदस्यांशी बोलून समस्या सोडवण्याचा प्रयत्न करा. झारखंड सरकारने 20201 मध्ये मानसिक आरोग्य पुनर्वसन हेल्पलाइन नंबर जारी केला होता, ज्यावर तुम्ही अशा परिस्थितीत मदतीसाठी किंवा समुपदेशनासाठी कॉल करू शकता.
झारखंडची स्थिती काय आहे : NCRB च्या आकडेवारीनुसार झारखंडमध्ये 2021 मध्ये 1825 लोकांनी आत्महत्या केल्या आहेत, जरी 2020 मध्ये हा आकडा 2200 च्या जवळपास होता. आकडेवारी दर्शवते की बहुतेक लोक त्यांच्या विवाहित जीवनामुळे मरतात. झारखंडमध्ये लग्नाशी संबंधित सर्वाधिक 240, भांडणामुळे 60, हुंडाबळी 43, लग्नानंतरचे अवैध संबंध 90, लग्नानंतरचे घटस्फोट 47, वंध्यत्व आणि नपुंसकत्व 15, 168 परीक्षेत नापास झाल्याने 173 जणांनी आत्महत्या केल्या. कौटुंबिक कलह करण्यासाठी.
प्रेमप्रकरणात ३८९ जणांनी दिले जीव : झारखंडमध्ये आत्महत्यांचे प्रमाण वाढण्यामागील प्रमुख कारण म्हणजे प्रेमप्रकरण. प्यार मोहब्बतमध्ये फसवणूक झाल्यानंतर झारखंडमध्ये 2021 मध्ये 389 लोकांनी आपला जीव दिला. आश्चर्य म्हणजे प्रेमात जीव देणाऱ्यांमध्ये पुरुषांची संख्या जास्त होती.
आजारपण आणि अंमली पदार्थांचे व्यसन हेही कारण ठरले: आजारपण हे आत्महत्येचे प्रमुख कारण मानले जाते. झारखंडमध्ये आजारपण, मानसिक आजार आणि अंमली पदार्थांच्या व्यसनामुळे 569 जणांनी आत्महत्या केल्या आहेत. याशिवाय सामाजिक प्रतिष्ठेला कलंक लागल्याने ३७, मालमत्तेच्या वादातून ६३, भविष्याच्या चिंतेने ६४, गृहिणी १६२, खासगी क्षेत्रात काम करणाऱ्या २०१ आणि सरकारी नोकरी करणाऱ्या ९ जणांनी आत्महत्या केल्या आहेत.
WSPD 2022 ची थीम - "कृतीतून आशा निर्माण करणे," सार्वजनिक आरोग्याच्या या तातडीच्या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी सामूहिक कृतीची आवश्यकता प्रतिबिंबित करते.
