अहमदाबाद - सेमीकंडक्टर्सच्या बाबतीत भारत आता आत्मनिर्भर होत आहे. भारतीय समूह वेदांत आणि इलेक्ट्रॉनिक्स उत्पादन क्षेत्रातील दिग्गज फॉक्सकॉनने सेमीकंडक्टर आणि डिस्प्ले एफएबी मॅन्युफॅक्चरिंग युनिट स्थापन करण्यासाठी गुजरात सरकारसोबत सामंजस्य करार (MOU) केला. गांधीनगर येथे झालेल्या एका कार्यक्रमात केंद्रीय मंत्री अश्विनी वैष्णव आणि मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांच्या उपस्थितीत या सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली आहे. (Vedanta Foxconn signs MoU with the Gujarat govt ) वेदांत समूहाचे अध्यक्ष अनिल अग्रवाल यांनी सांगितले की, वेदांत-फॉक्सकॉनने भारतात मजबूत उत्पादन बेस तयार करण्यासाठी त्यांच्या अर्धसंवाहक प्रकल्पासाठी गुजरातची निवड केली आहे. सुमारे 1.54 लाख कोटी रुपये खर्चून सेमीकंडक्टर प्लांट उभारण्यासाठी राज्य सरकारसोबत सामंजस्य करार करण्यात आला आहे.
तैवानवर कब्जा करण्याचा प्रयत्न - भारतीय बहुराष्ट्रीय खाण कंपनी वेदांतने गुजरातमधील अहमदाबाद येथे एक मोठा सेमीकंडक्टर प्लांट उभारण्यासाठी तैवानची कंपनी फॉक्सकॉनसोबत सहकार्य करण्याची घोषणा करून चीनच्या वर्चस्वाला आव्हान दिले आहे. वेदांत ही भारतातील एक मोठी कंपनी आहे, ज्याचे मुख्यालय मुंबईत आहे. हे गोवा, कर्नाटक, राजस्थान आणि ओडिशा येथे लोह खनिज, सोने आणि अॅल्युमिनियमच्या खाणींमध्ये कार्यरत आहे. अमेरिकेसह जगातील दिग्गज देश सेमीकंडक्टरसाठी तैवानसारख्या काही छोट्या देशांवर अवलंबून आहेत. यामुळेच चीन नेहमीच तैवानवर कब्जा करण्याचा प्रयत्न करत असतो.
वेदांतने फेब्रुवारीमध्ये घोषणा केली - माध्यमांच्या सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, गुजरात सरकारने अहमदाबादमध्ये प्लांट उभारण्यासाठी वेदांतला सवलतीच्या दरात जमीन आणि वीज आणि पाणी देण्याचे आश्वासन दिले आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार, या आठवड्यात दोन्ही पक्षांमध्ये सामंजस्य करार केला जाऊ शकतो. यावेळी गुजरातचे मुख्यमंत्री भूपेंद्रभाई पटेल आणि वेदांत अधिकारी उपस्थित राहणार आहेत. सेमीकंडक्टरला सामान्य भाषेत चिप म्हणतात, जी इलेक्ट्रिक वस्तूंमध्ये वापरली जाते. मग ते टीव्ही वगैरे असो वा क्षेपणास्त्रे. फेब्रुवारीमध्ये वेदांतने चिप बनवण्याचा निर्णय घेतला होता. कंपनीने तैवानची कंपनी फॉक्सकॉनसोबत संयुक्त उपक्रम स्थापन केला आहे. या मेगा प्रोजेक्टसाठी कंपनीच्या यादीत महाराष्ट्र, तेलंगणा आणि कर्नाटकही होते, पण वेदांतला गुजरात आवडला. वेदांतने 1000 एकर जमीन 99 वर्षांसाठी लीजवर मोफत देण्याची मागणी केली होती. यासोबतच 20 वर्षांसाठी ठराविक दराने पाणी आणि वीज पुरवठा करण्याची मागणीही करण्यात आली होती, जी गुजरात सरकारने मान्य केली आहे.
6 महिन्यांत प्रभाव दिसून येतो - 29 एप्रिल ते 1 मे या कालावधीत बेंगळुरू येथे आयोजित 'सेमीकॉन इंडिया कॉन्फरन्स 2022' च्या उद्घाटनप्रसंगी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले होते की, भारताला जागतिक सेमीकंडक्टर हब बनवणे आणि चिप डिझाइनला प्रोत्साहन देणे हा या परिषदेचा उद्देश आहे. येथे उत्पादनासाठी अनुकूल वातावरण निर्माण करण्याच्या महत्त्वाकांक्षा पूर्ण करण्याच्या दिशेने काम सुरू करण्यासाठी लॉन्च पॅड म्हणून काम करणे महत्वाचे आहे. यासाठी एक सुकाणू समिती स्थापन करण्यात आली आहे. यामध्ये स्टार्टअप, शैक्षणिक आणि उद्योगातील जागतिक व्यक्तींचा समावेश आहे. सेमीकॉनइंडिया समिट 2022 ची थीम 'ऑप्टिमाइझिंग द सेमीकंडक्टर एन्व्हायर्नमेंट इन इंडिया' या उद्देशाने भारताला जगातील सेमीकंडक्टर नकाशावर त्याचे योग्य स्थान बनविण्याच्या दिशेने एक अर्थपूर्ण पुढाकार घेणे आणि देशात एक दोलायमान सेमीकंडक्टर डिझाइन आणि उत्पादन वातावरण सुनिश्चित करण्यासाठी रोडमॅप आहे असही ते म्हणाले होते.
वेदांताची १.५४ लाख कोटी रुपयांची ऐतिहासिक गुंतवणूक - अग्रवाल यांनी ट्विट केले की, नवीन वेदांत-फॉक्सकॉन सेमीकंडक्टर प्लांट गुजरातमध्ये स्थापन करण्यात येणार असल्याची घोषणा करताना आनंद होत आहे. वेदांताची १.५४ लाख कोटी रुपयांची ऐतिहासिक गुंतवणूक भारताची स्वावलंबी सिलिकॉन व्हॅली प्रत्यक्षात आणण्यास मदत करेल असही ते म्हणाले आहेत. दरम्यान, या प्रकल्पामुळे भारताची इलेक्ट्रॉनिक आयात कमी होईल, शिवाय 1 लाख थेट कुशल रोजगारही मिळतील, असे त्यांनी दुसर्‍या ट्विटमध्ये म्हटले आहे. त्यामुळे देशातील उत्पादन क्षेत्राला मदत होणार आहे असही ते म्हणाले आहेत.
चीन तैवानवर नाराज - 2026 पर्यंत भारताचे अर्धसंवाहक बाजार $6300 दशलक्षपर्यंत पोहोचण्याचा अंदाज आहे. 2020 मध्ये ते फक्त $1500 दशलक्ष होते. सध्या अमेरिकेसह जगातील दिग्गज देश सेमीकंडक्टरसाठी तैवानसारख्या काही छोट्या देशांवर अवलंबून आहेत. उदाहरणार्थ, चिप्सच्या कमतरतेमुळे ऑटो आणि स्मार्टफोन उद्योगावर वाईट परिणाम झाला होता.
TSMC ही जगातील सर्वात मोठी चिप बनवणारी कंपनी - नुकतेच अमेरिकन संसदेच्या कनिष्ठ सभागृहाच्या प्रतिनिधी नॅन्सी पेलोसी या तैवानच्या दौऱ्यावर गेल्या असताना चीनचा भडका उडाला होता. अमेरिका आणि चीन समोरासमोर उभे ठाकल्याने युद्धाची परिस्थिती आली होती. त्यानंतर नॅन्सी पेलोसीने तैवानच्या सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग कॉर्पोरेशन (TSMC) चे अध्यक्ष मार्क लुईस यांची भेट घेतली. TSMC ही जगातील सर्वात मोठी चिप बनवणारी कंपनी मानली जाते. अमेरिका असो किंवा इतर मोठे देश, चिपसाठी या कंपनीवर अवलंबून असतात. अमेरिका येथेही सेमीकंडक्टर बेस तयार करण्याचा प्रयत्न करत आहे. चीनला हे आवडत नाही. अशा अनेक कारणांमुळे चीनला तैवान ताब्यात ठेवायचे आहे. सेमीकंडक्टरना संगणक चिप्स किंवा चिप्स म्हणतात. हा सर्व नेटवर्क उपकरणांचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
भारताची टेक इकोसिस्टम वाढेल - मी गुजरात सरकार आणि केंद्रीय आयटी मंत्री यांचे मनापासून आभार मानतो, ज्यांनी वेदांतला इतक्या लवकर मदत केली. भारताची टेक इकोसिस्टम वाढेल, ज्याचा फायदा प्रत्येक राज्याला नवीन इलेक्ट्रॉनिक्स मॅन्युफॅक्चरिंग हबद्वारे होईल. भारताची स्वतःची सिलिकॉन व्हॅली आता एक पाऊल जवळ आली आहे, असे वेदांताच्या अध्यक्षांनी ट्विट केले आहे. त्यांनी ट्विट केले की, 'भारत केवळ आपल्या लोकांच्याच नव्हे तर महासागरातील लोकांच्या डिजिटल गरजा पूर्ण करेल. चिप टेकर ते चिप मेकर असा प्रवास अधिकृतपणे सुरू झाला आहे असही ते म्हणाले आहेत.
अमेरिकेचाही प्रयत्न - अमेरिकेचे अध्यक्ष जो बायडेन यांनी अलीकडेच सांगितले की, जागतिक चिप उत्पादन उद्योग चीन आणि जपान सारख्या देशांपेक्षा अमेरिकेला आपले प्लांट उभारण्यासाठी प्राधान्य देत आहे. बायडेन यांनी न्यू अल्बानी, ओहायो येथील "इंटरनॅशनल ग्राउंडब्रेकिंग साइट" येथे देशातील यापैकी दोन कंपन्यांच्या मोठ्या गुंतवणुकीचा संदर्भ दिला. त्यात नमूद केले आहे की चीन, जपान, उत्तर कोरिया आणि युरोपियन युनियन हे सर्व चिप निर्मात्यांना त्यांच्या देशांमध्ये आकर्षित करण्यासाठी अब्जावधी डॉलर्सची गुंतवणूक करत आहेत, परंतु कंपन्या अमेरिकेची निवड करत आहेत असा दावाही त्यांनी केला आहे.
टॉप 5 कंपन्या - 1. तैवानची 'तैवान सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग कंपनी' जगात पहिल्या क्रमांकावर आहे. त्याचा बाजारातील हिस्सा 54 टक्के आहे.
2. सॅमसंग कंपनी दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. त्याचा बाजारातील हिस्सा 17 टक्के आहे.
3. UMC तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. त्याचा बाजारातील हिस्सा 7 टक्के आहे.
4. ग्लोबल फाउंड्रीज चौथ्या क्रमांकावर आहे. त्याचा बाजारातील हिस्सा 7 टक्के आहे.
5. SMIC कंपनी पाचव्या क्रमांकावर आहे. त्याचा बाजारातील हिस्सा ५ टक्के आहे.
