हैदराबाद : यंदाचा इंग्रजी कॅलेंडरचा जुलै-ऑगस्ट महिना हिंदू धर्म मानणाऱ्यांसाठी उपवास आणि सणांच्या दृष्टीने खास असेल. इंग्रजी दिनदर्शिकेनुसार दोन महिने आणि एकूण ६२ दिवस असले तरी. मात्र या वर्षी ऑगस्टपासून हिंदू कॅलेंडरनुसार श्रावण महिना ३० ऐवजी ५९ दिवसांचा असेल. श्रावण महिन्यात, यावेळी 8 सोमवारसह अनेक प्रमुख उपवास आणि सण साजरे केले जात आहेत.
श्रावण 4 जुलै ते 31 ऑगस्ट पर्यंत असेल : यावर्षी श्रावण महिन्यातील कृष्ण पक्षातील प्रतिपदा तिथी 3 जुलै रोजी संध्याकाळी 5.08 वाजता सुरू होईल. आणि 4 जुलै रोजी दुपारी 2:58 वाजता संपेल. श्रावण मलमास 18 जुलैपासून सुरू होईल, जो 16 ऑगस्टला संपेल. श्रावण महिना 4 जुलैपासून सुरू होईल आणि 31 ऑगस्टला संपेल.
- जुलै 2023 महिन्यातील उपवास आणि सणांची यादी
| तारीख | वार | सण |
| 4 जुलै | मंगळवार | पहिले मंगळा गौरीचे व्रत |
| 6 जुलै | गुरुवार | संकष्टी चतुर्थी |
| 11 जुलै | मंगळवार | द्वितीय मंगला गौरी व्रत |
| 13 जुलै | गुरुवार | कामिका एकादशी |
| 14 जुलै | शुक्रवार | प्रदोष व्रत |
| 15 जुलै | शनिवार | मासिक शिवरात्री |
| 16 जुलै | रविवार | कर्क संक्रांती |
| 17 जुलै | सोमवार | श्रावण महिन्याची अमावस्या |
| १८ जुलै | मंगळवार | तिसरी मंगला गौरी व्रत (अधिकामास) |
| 25 जुलै | मंगळवार | चतुर्थ मंगला गौरी व्रत (अधिकामास) |
| २९ जुलै | शनिवार | पद्मिनी एकादशी |
| 30 जुलै | रविवार | प्रदोष व्रत |
हिंदू कॅलेंडरची गणना सौर महिना आणि चंद्र महिन्याच्या आधारे केली जाते. चंद्र महिना ३५४ दिवसांचा असतो. सौर महिना ३६५ दिवसांचा असतो. दोघांमध्ये सुमारे 11 दिवसांचा फरक आहे. हा फरक तिसऱ्या वर्षात 33 दिवसांपर्यंत पोहोचतो, ज्याला अधिक मास म्हणतात. धार्मिक शास्त्रांच्या तज्ज्ञांच्या मते भगवान विष्णू हे अधीकामांचे स्वामी आहेत.
ऑगस्ट महिना 2023 उपवास सणांची यादी
- १ ऑगस्ट मंगळवार पौर्णिमा व्रत, पाचवे मंगळा गौरी व्रत (अधिकमास)
- 4 ऑगस्ट शुक्रवार संकष्टी चतुर्थी
- ८ ऑगस्ट मंगळवार षष्ठी मंगला गौरी व्रत (अधिकामास)
- 12 ऑगस्ट शनिवार परम एकादशी
- 13 ऑगस्ट रविवार प्रदोष व्रत
- 14 ऑगस्ट सोमवार मासिक शिवरात्री
- १५ ऑगस्ट मंगळवार सातवा मंगळा गौरी व्रत (अधिकारमास) स्वातंत्र्य दिन
- 16 ऑगस्ट बुधवार अमावस्या
- 17 ऑगस्ट गुरुवार सिंह संक्रांती, हरियाली तीज
- 21 ऑगस्ट सोमवार नागपंचमी
- 22 ऑगस्ट मंगळवार आठवी मंगळा गौरी व्रत
- 28 ऑगस्ट सोमवार प्रदोष व्रत
- २९ ऑगस्ट मंगळवार ओणम/तिरुवोणम, नववे मंगला गौरी व्रत
- 30 ऑगस्ट बुधवार रक्षाबंधन
- 31 ऑगस्ट गुरुवार श्रावण पौर्णिमा
यंदाचा श्रावण का आहे खास ? असे मानले जाते की भगवान भोले शंकर कैलास पर्वत सोडून पृथ्वीवर येतात आणि ब्रह्मांड चालवतात. भगवान भोले शंकराला श्रावण महिना खूप आवडतो. श्रावण महिन्यातही सोमवार हा भगवान भोले शंकराला सर्वात प्रिय आहे. या वर्षी अधिक मास असल्याने श्रावण 2 महिन्यांचा असेल. या दरम्यान श्रावण हा इतर वर्षांच्या तुलनेत 4 किंवा 5 आठवड्यांऐवजी 8 आठवड्यांचा असेल. धार्मिक बाबींच्या जाणकारांच्या मते, श्रावण मध्ये विशेषत: सोमवारी भगवान भोले-शंकराची मनापासून पूजा केल्याने मन प्रसन्न होते आणि मनाला इच्छित फळ मिळते.
सोमवार उपवास
- 10 जुलै पहिला सोमवार
- 17 जुलै दुसरा सोमवार
- 24 जुलै तिसरा सोमवार
- 31 जुलै चौथा सोमवार
- 7 ऑगस्ट पाचवा सोमवार
- 14 ऑगस्ट सहावा सोमवार
- 21 ऑगस्ट सातवा सोमवार
- 28 ऑगस्ट सोमवार आठवा
हा अद्भुत योगायोग १९ वर्षांनंतर घडला आहे : धार्मिक बाबींच्या जाणकारांच्या मते, सुमारे 19 वर्षांनंतर श्रावण 2 महिन्यांचा होणार आहे. हिंदी विक्रम संवत 2080 या वर्षी (2023) अतिरिक्त महिना आहे. यंदा 12 ऐवजी 13 महिने श्रावण आहेत. यावेळी श्रावण ३० ऐवजी ५९ दिवसांचा असेल.
नागपंचमी 2023 : 21 ऑगस्ट रोजी नागपंचमीचा सण आहे. हिंदू धर्मात नागपंचमीला विशेष महत्त्व आहे. या दिवशी नाग देवतेची पूजा केली जाते. या दिवशी चांदीच्या नागाची किंवा प्रतिकात्मक चित्राची पूजा करण्याची प्रथा आहे. नागदेवतेची पूजा केल्याने भगवान शंकर प्रसन्न होतात अशी धार्मिक मान्यता आहे. ज्या लोकांच्या कुंडलीत कालसर्प दोष किंवा राहू दोष असतो त्यांच्यासाठी नागपंचमीच्या पूजेचे विशेष महत्त्व आहे.
रक्षाबंधन २०२३ : यावर्षी रक्षाबंधनाचा सण बुधवार, 30 ऑगस्ट (श्रावण महिन्यात) साजरा केला जाणार आहे. धार्मिक तज्ज्ञांच्या मते रक्षाबंधनाला दुपारी बांधण्याची वेळ योग्य आहे. भाद्र काळात राखी बांधू नये. भाद्र निमित्त रक्षाबंधनाला दुपारचा शुभ मुहूर्त नसेल तर प्रदोष कालात राखी बांधणे चांगले.
हेही वाचा :
- Amarnath Yatra 2023 : अमरनाथ यात्रेला होणार 1 जुलैपासून सुरुवात, जाणून घ्या कसा असेल यात्रेचा प्रवास आणि सुरक्षा
- Guru Purnima 2023 : गुरुपौर्णिमचे काय आहे महत्त्व? जाणून घ्या यंदाची तारीख व वेळ
- International Day Of Trophics 2023 : आंतरराष्ट्रीय ट्रॉफिक्स दिवस 2023; जाणून घ्या काय आहे महत्त्व आणि साजरा करण्याचा उद्देश...
