मर्यादा पुरुषोत्तम श्री राम (Lord Shri Ram), युगपुरुष श्री क्रिष्ण (Lord Krishna) आणि श्रीमद भागवत गीता (Shrimad Bhagwat Geeta) यांतील तत्वज्ञानाने सदैव जगापुढे एक आदर्श निर्माण केला आहे. जगापुढे ठेवलेल्या विचारांमधुन मानवाला सतत आनंदाने जीवन जगण्याची प्रेरणा मिळाली आहे. आज आपण जाणुन घेणार आहोत, अशी मुल्ये आचरणात आणल्याने (learning these things from them) तुमचे जीवन स्वर्गाहुन सुंदर (you can make your life more beautiful) होणार. Positive Thoughts
जीवन एक संघर्ष आहे: श्री कृष्णाचा जन्म तुरुंगात झाला. त्यांचा जन्म होताच, त्यांना यमुना पार करून गोकुळात नेण्यात आले. तिसऱ्या दिवशी पुतना मारायला आला. येथून सुरू झालेला संघर्ष देह सोडण्यापूर्वी द्वारकेला बुडण्यापर्यंत चालला. कृष्णाचे जीवन सांगते, तुम्ही कोणीही असाल, जगात आलात तर नेहमीच संघर्ष असेल. देवसुद्धा मानवी जीवनात येऊन सांसारिक आव्हानांपासून सुटू शकत नाही. कृष्णाने कधीही कशाचीही तक्रार केली नाही. ते जगले आणि प्रत्येक परिस्थिती जिंकली. श्री कृष्ण म्हणतात, परिस्थितीपासून पळून जाऊ नका, त्याच्यासमोर खंबीरपणे उभे राहा. कारण, काम करणे हे मानवी जीवनाचे पहिले कर्तव्य आहे. आपल्या कृतीतूनच आपण संकटांवर विजय मिळवू शकतो.
अभ्यास सर्जनशील असावा: मध्य प्रदेशातील उज्जैन येथील ऋषी सांदीपनी यांच्या आश्रमात राहून कृष्णाने आपले शिक्षण पूर्ण केले. 64 दिवसांत त्यांनी 64 कलांचे ज्ञान संपादन केल्याचे सांगितले जाते. वैदिक ज्ञानाव्यतिरिक्त त्यांनी कला शिकल्या. शिक्षण हे असे असले पाहिजे की, त्यातून आपल्या व्यक्तिमत्त्वाचा सर्जनशील विकास होईल. संगीत, नृत्य, युद्ध यासह 64 कला कृष्णाच्या व्यक्तिमत्त्वाचा भाग आहेत. मुलांनमध्ये रिक्त ज्ञान भरू नका. त्यांच्या सर्जनशीलतेला नवे आयाम मिळतील, अशी शिक्षणपद्धती अवलंबु द्या असा संदेश यातुन दिला गेला आहे.
नाती म्हणजे जीवन: कृष्णाने आयुष्यभर ज्यांना आपले मानले त्यांचा सहवास सोडला नाही. तो अर्जुनाला त्याच्या तारुण्यात भेटला, असे महाभारत म्हणते. परंतु अर्जुनाशी त्याचे नाते नेहमीच मनाचे होते. मग तो सुदामा असो वा उद्धव. ज्याला कृष्णाने आपले मानले, त्याला आयुष्यभर साथ दिली. कृष्णाने नात्यासाठी अनेक लढाया लढल्या. आणि अनेक लढाया फक्त नात्यांनी जिंकल्या. नातेसंबंध ही सांसारिक माणसाची सर्वात मोठी संपत्ती आहे, असा त्यांचा थेट संदेश आहे. जर एखाद्याला नातेसंबंधांचा दर्जा नसेल तर, ती व्यक्ती जगासाठी अनावश्यक आहे. त्यामुळे तुमची नाती तुमच्या मनाने जगा, डोक्याने नव्हे.
महिलांचा आदर आवश्यक: नरकासुर राक्षसाची दहशत होती. त्याने सुमारे 16 हजार 100 स्त्रियांना आपल्या महालात कैद केले. महिलांवर बलात्कार करण्यात त्याला आनंद मिळत असे. कृष्णाने त्याचा वध केला. सर्व स्त्रियांना मुक्त केले. पण समाजकंटक अस्तित्वात होते. त्या महिलांना दत्तक घेणारे कोणी नव्हते. त्याच्या घरच्यांनीच त्याला वाईट समजुन सोडून दिले. अशा परिस्थितीत कृष्ण पुढे आला. सर्व 16 हजार 100 महिलांना पत्नीचा दर्जा दिला. त्यांना सन्मानाने जगण्यासाठी समाजात स्थान दिले. कृष्णाने नेहमीच स्त्रीला शक्ती म्हणून वर्णन केले आहे, तिचा आदर करण्यास तयार रहा. संपूर्ण महाभारत केवळ महिलांच्या सन्मानासाठी लढले गेले. म्हणून, आजूबाजूच्या स्त्रियांना पूर्ण आदर करा.
मन शांत आणि स्थिर ठेवा: पांडवांच्या राजसूर्य यज्ञात शिशुपाल कृष्णाला शिव्या देत राहिले. तो लहान भाऊ होता, पण त्याने मर्यादा मोडल्या. सारी सभा चकित झाली, काही जण रागावले पण कृष्ण शांत, हसतमुख होता. शांतीचा दूत म्हणून गेल्यावर दुर्योधनाने अपमान केला. कृष्ण शांत राहिला. आपले मन स्थिर असेल, मन शांत असेल तरच, आपण कोणताही योग्य निर्णय घेऊ शकतो. अपघात नेहमीच उत्कटतेने घडतात, कृष्ण हेच शिकवतो. प्रतिकूल परिस्थितीतही कधीही विचलित न होण्याचा गुण कृष्णापेक्षा कोणीही जाणू शकत नाही.
समान उपचार सर्वोत्तम: सर्वांना समान वागणूक देणे हा रामायणाचा सर्वात मोठा धडा आहे. भगवान राम यांनी आयुष्यभर सर्वांना समान वागणूक दिली. त्यांनी कधीही जात, धर्म, लिंग इत्यादी भेद असलेल्या लोकांना पाहिले नाही. त्यांनी सर्वांना समान वागणूक दिली. त्यांनी निसर्ग आणि माणूस यांच्यात एक नवे नाते निर्माण केले, ज्यामध्ये खरा माणूस तोच आहे, जो सर्वांना समानतेने वागवतो हे तत्वज्ञान त्यांनी शिकवले.
प्रतिष्ठा हीच जीवनाची शक्ती: प्रभू रामांनी त्यांच्या संपूर्ण आयुष्यात कधीही सन्मानाचे उल्लंघन केले नाही, म्हणून ते प्रतिष्ठेचे परम पुरुषोत्तम भगवान श्री राम झाले. तसेच, ते नेहमी शिस्तीत असायचे. आनंदी जीवनासाठी शिस्त खूप महत्त्वाची आहे. जीवनात येणाऱ्या संघर्षांना तोंड देण्याचे बळ सन्मान देते आणि भरकटलेल्या प्रवाशासाठी मार्गदर्शक साधन बनते. आनंदी जीवनासाठी सन्मान आणि शिस्त खूप महत्त्वाची आहे.
समर्पणात समाधान देते: कोणतेही काम पूर्ण करण्यासाठी माणसाने नेहमी समर्पित असले पाहिजे. याद्वारे तो पुढे जाण्याचा मार्ग शोधू शकतो आणि त्याला जीवनात जे व्हायचे आहे ते बनू शकते. जीवनात प्रगती करण्यासाठी तुम्हाला खूप कष्ट करावे लागतील आणि त्या कामात पूर्णपणे समर्पित व्हावे लागेल. हनुमानजींची प्रभू रामावरील प्रेम आणि निःस्वार्थ सेवा आपल्याला आराध्यांच्या चरणी निर्विवादपणे शरण जाण्यास शिकवते.
रागावर नियंत्रण ठेवा : गीतेत सांगितले आहे की, क्रोधाने गोंधळ निर्माण होतो, त्यामुळे बुद्धी चंचल होते. गोंधळलेला माणूस त्याच्या मार्गापासून भरकटतो. मग सर्व तर्क नष्ट होतात, ज्यामुळे मनुष्य एकटा पडतो. म्हणूनच आपल्या रागावर नियंत्रण ठेवले पाहिजे.सत्कर्म करा : गीतेमध्ये भगवान श्रीकृष्णाने सांगितले आहे की, मनुष्याने केलेल्या कर्माचे फळ मिळते. म्हणूनच माणसाने नेहमी सत्कर्म केले पाहिजे. गीतेमध्ये सांगितलेल्या या गोष्टी प्रत्येक व्यक्तीने आपल्या आयुष्यात पाळल्या पाहिजेत.
आत्मनिरीक्षण करा : भगवान श्रीकृष्ण म्हणतात की, आत्मनिरीक्षण करून स्वतःला ओळखा. कारण जेव्हा तुम्ही स्वतःला ओळखता तेव्हाच तुम्ही तुमच्या क्षमतेचे आकलन करू शकाल. ज्ञानाच्या तलवारीने अज्ञान कापून वेगळे केले पाहिजे. जेव्हा एखादी व्यक्ती त्याच्या क्षमतेचे मूल्यांकन करते, तेव्हाच त्याला वाचवता येते.मृत्यू एक सत्य : भगवान श्रीकृष्ण म्हणतात की, मृत्यू हे एक अविचल सत्य आहे, परंतु केवळ हे शरीर नश्वर आहे. आत्मा अमर आहे, आत्म्याला कोणी कापू शकत नाही, अग्नी त्याला जाळू शकत नाही आणि पाणी त्याला भिजवू शकत नाही. ज्याप्रमाणे एक कपडा बदलून दुसरा अंगात घालता येतो, त्याचप्रमाणे आत्मा एक शरीर सोडून दुसऱ्या शरीरात प्रवेश करतो.
