हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये Hindu scriptures, प्रत्येक एकादशी भगवान विष्णूला समर्पित आहे. पार्श्व एकादशी ही भगवान विष्णूला समर्पित Parshva Ekadashi dedicated to Lord Vishnu आहे. या दिवशी भगवान विष्णूचे भक्त उपवास करतात आणि भगवान विष्णूची पूजा करतात. असे मानले जाते की, या व्रताचे पालन केल्याने मनुष्य पापांपासून मुक्त होतो आणि स्वर्गात जाऊन चंद्राप्रमाणे चमकून कीर्ती प्राप्त करतो. या व्रताची कथा वाचल्याने किंवा श्रवण केल्यास, हजारो अश्वमेध यज्ञाप्रमाणेच फळ मिळते. तुम्हीही भगवान विष्णूची पूजा करत असाल, तर 07 सप्टेंबरला पार्श्व एकादशी अवश्य करा. हे व्रत लवकरच तुमच्या सर्व मनोकामना पूर्ण करेल. पार्श्व एकादशीची कथा Parshva Ekadashi Vrat Katha पुढील प्रमाणे आहे.
पार्श्व एकादशीचे महत्त्व युधिष्ठिर म्हणाले, हे भगवान! तुम्ही भाद्रपद कृष्ण एकादशीचे सविस्तर वर्णन केले आहे. आता कृपया मला भाद्रपद शुक्ल एकादशीचे नाव, तिची पद्धत आणि त्याचे माहात्म्य सांगा. तेव्हा भगवान श्रीकृष्ण म्हणू लागले की, हे पुण्य, स्वर्ग आणि मोक्ष देणार्‍या आणि सर्व पापांचा नाश करणार्‍या उत्तम वामन एकादशीचे माहात्म्य मी तुला सांगतो, ते लक्षपूर्वक ऐक.
जे कमलनायन भगवानाची कमळाने पूजा करतात, ते नक्कीच परमेश्वराच्या जवळ जातात. ज्याने भाद्रपद शुक्ल एकादशीचे व्रत केले आणि उपासना केली, त्याने ब्रह्मा, विष्णूसह तिन्ही लोकांची पूजा केली. त्यामुळे हरिवसर म्हणजेच एकादशीचे व्रत अवश्य पाळावे. या दिवशी देव वळसा घेतो, म्हणून या एकादशीला परिवर्तिनी एकादशी असेही म्हणतात.
भगवंताचे वचन ऐकून युधिष्ठिर म्हणाले की भगवान ! मला शंका आहे की, तूम्ही झोपता आणि वळणे कसे घेता आणि राजा बळीला बांधून आणि वामनाच्या रूपात तूम्ही करमणूक कशी केलीस? चातुर्मास उपवास करण्याची पद्धत काय आहे आणि झोपल्यावर माणसाचे कर्तव्य काय आहे? हे सगळं तूम्ही मला सविस्तर सांग.
पार्श्व एकादशी व्रताची कथा श्रीकृष्ण म्हणू लागले की हे राजन ! आता सर्व पापांचा नाश करणारी कथा ऐका. त्रेतायुगात बली नावाचा राक्षस होता. ते माझे महान भक्त होते. तो निरनिराळ्या प्रकारच्या वेद स्तोत्रांनी माझी पूजा करायचा आणि ब्राह्मणांची व यज्ञांची पूजा नियमितपणे करायचा, पण इंद्राच्या द्वेषामुळे त्याने इंद्रलोक आणि सर्व देवांवर विजय मिळवला.
या कारणास्तव सर्व देवता एकत्र जमले आणि विचार करून देवाकडे गेले. बृहस्पतीसह इंद्रदिक देवांनी भगवंताच्या जवळ जाऊन नतमस्तक होऊन, वेदमंत्रांच्या माध्यमातून भगवंताची आराधना व स्तुती करण्यास सुरुवात केली. म्हणून मी वामनाचे रूप धारण करून, पाचवा अवतार घेतला आणि नंतर राजा बळीला मोठ्या वैभवाने जिंकले.
एवढे बोलणे ऐकून राजा युधिष्ठिर म्हणाला की, हे जनार्दन ! वामनाचे रूप घेऊन तुम्ही त्या महाबली राक्षसावर विजय कसा मिळवला? श्रीकृष्ण म्हणू लागले, मी वामनाच्या रूपात, ब्रह्मचारी असलेल्या बळीला, तीन पायऱ्या भूमीची प्रार्थना केली आणि म्हणालो, हे माझ्यासाठी तीन जगांसारखे आहे आणि हे राजा, तुम्ही ते द्यावे.
ही फालतू विनंती मानून बळी राजाने, मला तीन पावले भूमीचा संकल्प दिला आणि मी माझे त्रिविक्रम स्वरूप भूलोकात, भुवरलोकात जांघ, स्वर्गात कंबर, महालोकात पोट, जनलोकात हृदय, कंठ अशी वाढ केली. यमलोकात व सत्यलोकात मुखाची स्थापना केल्यावर त्यावर मस्तक ठेवले.
सूर्य, चंद्र इत्यादि सर्व ग्रह, योग, नक्षत्र, इंद्रादिक देवता व इतर सर्व सर्प इत्यादिंनी वेदांची वेगवेगळ्या प्रकारे प्रार्थना केली. तेव्हा मी राजा बळीचा हात धरला आणि म्हणालो, हे राजा! एका पदावरून पृथ्वी, दुसऱ्या पदावरून आकाश पूर्ण झाले. आता तिसरी पायरी कुठे ठेवायची?
तेव्हा बळीने डोके टेकवले आणि मी माझा पाय त्याच्या मस्तकावर ठेवला, त्यामुळे माझा भक्त अधोलोकात गेला. तेव्हा त्याची विनंती आणि नम्रता पाहून मी म्हणालो, हे बळी! मी नेहमी तुझ्या जवळ असेन. भाद्रपद शुक्ल एकादशीच्या दिवशी बळीच्या आश्रमात, माझी मूर्ती विरोचना पुत्र बळीला विचारून बसवण्यात आली.
अहो राजन! या एकादशीला प्रभू निद्रावस्थेत आपली पाळी घेतात, म्हणून तिन्ही जगाचा स्वामी भगवान विष्णू यांची त्या दिवशी पूजा करावी. या दिवशी तांबे, चांदी, तांदूळ आणि दही दान करण्याचा सल्ला दिला जातो. रात्री अवश्य जागरण करावे.
जे या एकादशीचे व्रत विधिपूर्वक करतात, ते सर्व पापांपासून मुक्त होऊन स्वर्गात जातात, ते चंद्राप्रमाणे प्रकाशित होऊन कीर्ती प्राप्त करतात. पापांचा नाश करणारी ही कथा जे वाचतात किंवा ऐकतात, त्यांना हजार अश्वमेध यज्ञाचे फळ मिळते.
या भाद्रपद शुक्ल एकादशीला पद्म एकादशी, परिवर्तनिनी एकादशी, जयंती एकादशी, जल झुलनी एकादशी आणि वामन एकादशी असेही म्हणतात. या दिवशी यज्ञ केल्याने वजपेय यज्ञाचे फळ मिळते. पापींच्या पापांचा नाश करण्यासाठी यापेक्षा चांगला मार्ग नाही. परिवर्तिनी एकादशीच्या दिवशी जो मनुष्य माझ्या वामन स्वरूपाची पूजा करतो, तिन्ही लोक त्याची पूजा करतात. त्यामुळे मोक्षाची इच्छा असलेल्या व्यक्तीने हे व्रत अवश्य पाळावे.
हेही वाचा Teachers Day 2022: या एका घटनेने जग्गी वासुदेव यांचे बदले आयुष्य आणि ते झाले सद्गुरू
