भारतात दरवर्षी 24 जानेवारीला 'राष्ट्रीय बालिका दिन' साजरा केला जातो. समाजात समानता आणण्यासाठी भारत सरकारने राष्ट्रीय बालिका दिन सुरू केला. मुलींना जागरूक करणे हा या मोहिमेचा उद्देश आहे. यासोबतच समाजाच्या जडणघडणीत महिलांचाही तितकाच वाटा आहे, हे लोकांना पटवुन देणे हा देखील या मागचा उद्देश आहे. 2008 मध्ये भारत सरकारच्या महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने याची सुरुवात केली होती. या दिवशी विविध कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते, ज्यामध्ये बालिका वाचवण्यासाठी जनजागृती, बाल लिंग गुणोत्तर आणि मुलींसाठी निरोगी आणि सुरक्षित वातावरण निर्माण करणे, यासह विविध कार्यक्रमांचे आयोजन करण्यात आले आहे. 1966 मध्ये 24 जानेवारी ला इंदिरा गांधी यांनी भारताच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली होती. या वर्षी 14 वा राष्ट्रीय बालिका दिन 2023 भारतात साजरा केला जात आहे. या दिवसाचा इतिहास आणि महत्त्व जाणून घेऊया.
राष्ट्रीय बालिका दिनाचा इतिहास : 2008 मध्ये भारत सरकारच्या महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाने 'राष्ट्रीय बालिका दिनाचे' आयोजन केले होते. राष्ट्रीय बालिका दिन साजरा करण्याचा उद्देश मुलींना समाजातील त्यांच्या हक्कांची जाणीव करून देणे, तसेच देशभरातील मुलींना सक्षम करणे हा आहे. या दिवशी मुलींना भेडसावणाऱ्या असमानता आणि त्यांच्या सक्षमीकरणाचे महत्त्व याविषयी जागरुकता निर्माण करण्यासाठी विविध कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. देशभरातील मुलींच्या भल्यासाठी काम करण्यासाठी राज्य सरकारे आपापल्या स्तरावर मोहिमा सुरू करतात आणि धोरणे बनवतात. दरवर्षी 24 जानेवारी हा दिवस सर्व राज्यांमध्ये वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. राज्य सरकार देखील आपापल्या स्तरावरून जनजागृतीसाठी पुढाकार घेतात.
राष्ट्रीय बालिका दिनाची थीम : दरवर्षी राष्ट्रीय बालिका दिनाची थीम वेगळी ठेवली जाते. जेथे 2021 मध्ये, बालिका दिनाची वर्षाची थीम 'डिजिटल जनरेशन, आमची पिढी' होती. 2020 मध्ये बालिका दिनाची थीम 'मेरी आवाज, हमारा सामना भविष्य' अशी होती, परंतु यावर्षी 2023 मध्ये राष्ट्रीय बालिका दिनाची कोणतीही थीम जाहीर करण्यात आलेली नाही. राष्ट्रीय बालिका दिन हा महिला आणि बाल विकास मंत्रालयाचा एक उपक्रम आहे.
राष्ट्रीय बालिका दिनाचे उद्दिष्ट : समाजात समानता आणण्यासाठी भारत सरकारने 'राष्ट्रीय बालिका दिन' सुरू केला. बालिका दिन साजरा करण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे समाजातील लोकांना मुलींची जाणीव करून देणे. यासोबतच प्रत्येक मुलीला मानवी हक्क मिळतील याचीही खात्री करणे. याशिवाय स्त्री-पुरुष असमानतेबाबत जनजागृती करावी लागेल. समाजात महिलांना ज्या विषमतेचा सामना करावा लागतो त्या सर्वांपासून दूर व्हा. देशातील मुलींसोबतच समाजातील मुलींबाबत होत असलेल्या भेदभावाबाबत सर्व लोकांना जागरुक करावे लागेल. दरवर्षी २४ जानेवारी हा बालिका दिन म्हणून साजरा करण्यामागे एक खास कारण आहे. हे कारण इंदिरा गांधींशी संबंधित आहे. 1966 मध्ये इंदिरा गांधी यांनी देशाच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली. 24 जानेवारी हा दिवस भारताच्या इतिहासात आणि महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी महत्त्वाचा मानला जातो.
