सर्व शिवभक्त वर्षभर महाशिवरात्रीच्या उत्सवाची वाट पाहत असतात. हा सण भगवान शंकर आणि माता पार्वतीचा विवाहसोहळा म्हणून साजरा केला जातो. उद्या 18 फेब्रुवारी शनिवार रोजी महाशिवरात्रीचा सण आहे. भगवान भोलेनाथांचे भक्त त्यांना प्रसन्न करण्यासाठी विविध मार्गांनी प्रयत्न करतात. भक्त आपापल्या कुवतीनुसार व सोयीनुसार जप-तप-व्रत पाळतात. असे म्हणतात की, भोलेनाथ फक्त जलाभिषेक आणि बेलपत्राने प्रसन्न होतात, तरीही भक्त त्यांची कृपा आणि आशीर्वाद मिळविण्यासाठी विविध मंत्रांनी त्यांची पूजा केल्या जाते. भगवान शिवाला प्रसन्न करण्यासाठी हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये अनेक प्रकारच्या मंत्रांचे वर्णन करण्यात आले आहे, त्यात प्रामुख्याने महामृत्युंजय मंत्र, शिव पंचाक्षरी मंत्र, शिव चालीसा, शिवाष्टक, रुद्राष्टकम् इत्यादी मंत्रांचा समावेश आहे.
महामृत्युंजय मंत्र : महामृत्युंजय मंत्राचा जप महाशिवरात्रीच्या दिवशी केला जातो. भगवान शिवाच्या महामृत्युंजय मंत्राचा जप रोग, अकाली मृत्यू, संपत्तीची हानी, घरातील संकट, ग्रहांची अडचण, ग्रहदुःख, वाद, पापांपासून मुक्ती इत्यादी परिस्थितीत केला जातो. महामृत्युंजय मंत्राचा जप केल्याने जीवनातील सर्व संकटे दूर होतात. या मंत्राचीही वेगवेगळी रूपे आहेत. पूर्ण मंत्र असा आहे -
- ॐ हौं जूं सः ॐ भूर्भुवः स्वः ॐ त्र्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवर्धनम् उर्वारुकमिव बन्धनान् मृत्योर्मुक्षीय मामृतात् ॐ स्वः भुवः भूः ॐ सः जूं हौं ॐ
महामृत्युंजय मंत्राचा एक छोटा प्रकार देखील आहे. श्रद्धांमध्ये, या लहान मंत्राचा प्रभाव संपूर्ण मंत्राच्या प्रभावाइतकाच असतो. महामृत्युंजय मंत्राचे संक्षिप्त रूप असे आहे - ॐ जूं स माम् पालय पालय स: जूं ॐ.
महामृत्युंजय मंत्राचा अर्थ : तुम्ही महामृत्युंजय मंत्र अनेकदा ऐकला असेल किंवा जपला असेल. अकाली मृत्यूला मारणाऱ्या या मंत्राचा सोपा अर्थ जाणून घेऊया. 'या संपूर्ण जगाचे रक्षणकर्ते भगवान शिव-शंकर यांची आपण तीन डोळ्यांनी पूजा करतो. जगभर सुरभी (सुगंध) पसरवणारे भगवान शिव आम्हा भक्तांना मृत्यूच्या बंधनातून मुक्त कर, जेणेकरून आम्हाला मोक्ष मिळू शकेल.'
ओम नमः शिवायचा जप : श्रद्धांनुसार, विश्वाचा निर्माता भगवान भोलेनाथ यांना प्रसन्न करण्यासाठी केवळ 'ओम नमः शिवाय' चा जप पुरेसा आहे. स्कंद पुराणात शिवाच्या पंचाक्षरी मंत्राविषयी लिहिले आहे. स्कंद पुराणात शिव पंचाक्षरी मंत्र मोक्ष प्रदान करणारा आहे, असे लिहिले आहे. त्याच्या जपाने सर्व पापे नष्ट होतात. हा मंत्र साधकाला सर्व प्रकारचा आनंद देणारा आहे.
शिव गायत्री मंत्र : भगवान शिव काही इतर मंत्रांनी देखील प्रसन्न होऊ शकतात. या मंत्रांनी भगवान भोलेनाथ खूप प्रसन्न होतात आणि भक्तांना आशीर्वाद देतात. गायत्री मंत्र सर्वांनाच परिचित आहे, परंतु सर्व देवी-देवतांना समर्पित गायत्री मंत्र देखील आहेत. चला जाणून घेऊया शिव गायत्री मंत्राविषयी - ॐ तत्पुरुषाय विद्महे, महादेवाय धीमहि, तन्नो रूद्र प्रचोदयात्.
शिव गायत्री मंत्रासोबत इतर मंत्रांचा जप केल्याने पुण्य लाभ होतो.
- ॐ ह्रीं ह्रौं नमः शिवाय.
- ॐ पार्वतीपतये नमः
- ॐ वाम देवाय नम:. ॐ हराय नम:
- ॐ साधो जातये नम:
- ॐ अघोराय नम:
- ॐ तत्पुरूषाय नम:
- ॐ ईशानाय नम:
जप करताना या गोष्टी लक्षात ठेवा : तुमच्या क्षमतेनुसार या मंत्रांचा जप करता येतो किंवा विशेष परिस्थितीत पुजारी यांना या मंत्राचा जप करता येतो. रुद्राक्ष जपमाळेने महामृत्युंजय मंत्राचा जप करावा. जप करताना रुद्राक्षाची माळ गायमुखीमध्ये झाकून ठेवावी. धार्मिक ग्रंथातील मंत्रांचा उच्चार करताना स्पष्ट उच्चार अत्यंत आवश्यक आहे. म्हणूनच नामजप करताना उच्चार शुद्धतेकडे विशेष लक्ष दिले पाहिजे. रोज किमान एक जपमाळ (108 वेळा) जप करावा.
