हैदराबाद : ज्योतिषीय गणनेनुसार, सूर्य 14-15 मार्चच्या मध्यरात्री मीन राशीत प्रवेश करेल. सूर्य मीन राशीत प्रवेश करताच मीन संक्रांतीची सुरुवात होईल. सूर्य मीन राशीत प्रवेश करताच गुरूचा प्रभाव कमी होतो; याला 'खरमास किंवा मलमास' म्हणतात. हा कालावधी वर्षातून दोनदा येतो. खरमास दिवसात सूर्य देव धनु आणि मीन राशीत प्रवेश करतो. यामुळे गुरु ग्रहाचा प्रभाव कमी होतो. गुरु ग्रह शुभ कार्याचा कारक मानला जातो, गुरु हा मुलींच्या विवाहाचा कारक मानला जातो. कमकुवत गुरूमुळे लग्नाला विलंब होतो. यासोबतच नोकरी-व्यवसायातही अडथळे येत आहेत. यामुळे खरमासाच्या दिवसात कोणतेही शुभ कार्य केले जात नाही. शुक्र आणि गुरू या दोघांचा उदय विवाहासाठी आवश्यक आहे. दोनपैकी एकही संच असेल तर शुभ कार्य वर्ज्य आहे.
ज्योतिषशास्त्रात खरमाचे महत्त्व : ज्योतिषशास्त्रात गुरूला विशेष महत्त्व आहे. गुरु हा अत्यंत शुभ फल देणारा ग्रह मानला जातो. हा विवाह आणि धार्मिक कार्याचा कारक आहे. सर्व 12 राशींपैकी गुरु हा धनु आणि मीन राशीचा स्वामी आहे. या राशींमध्ये जेव्हा सूर्यदेव येतो तेव्हा खरमास सुरू होतात. ज्योतिशास्त्रानुसार जेव्हा जेव्हा गुरु सूर्याच्या राशीत येतो किंवा सूर्य देव बृहस्पतिच्या राशीत येतात, तेव्हा त्याला 'गुरवदित्य' म्हणतात. या काळात सर्व प्रकारचे शुभ कार्य करण्यास मनाई आहे.
खरमास कालावधी : हिंदू पंचांगानुसार, मार्च ते एप्रिल महिन्यांमध्ये पुन्हा एकदा खरमास आहे. 15 मार्चला सूर्य कुंभ सोडून मीन राशीत प्रवेश करेल तेव्हा खरमास सुरु होईल. म्हणजेच 15 मार्च ते 14 एप्रिल या कालावधीत खरमासांमुळे लग्नाचे कार्यक्रम पुन्हा एकदा बंद होणार आहेत.
खरमासमध्ये काय करावे आणि काय करू नये :
- वैवाहिक कार्ये करणे, घर बांधकाम करणे, भूमीपूजन, मुंडन, तिलकोत्सव हे अशुभ परिणाम देतात.
- खरमास मध्ये खाट सोडून जमिनीवर झोपावे. त्यामुळे सूर्यदेवाच्या आशीर्वादांचा वर्षाव होतो.
- खरमास मध्ये ताट सोडून पत्रावळीत खाणे शुभ मानले जाते.
- या महिन्यात लोकांनी कोणाशीही भांडणे टाळावे, खोटे बोलू नये.
- खरमासाच्या वेळी मांस-दारू इत्यादींचे सेवन अशुभ आणि अफलदायी असते, असे मानले जाते.
- खरमासात भगवान विष्णूची पूजा करणे खूप फायदेशीर आहे. माता लक्ष्मीचे आगमन होते.
- तुळशीची पूजा करावी. संध्याकाळी तुळशीच्या रोपाजवळ तुपाचा दिवा लावावा, असे केल्यास आयुष्यातील समस्या कमी होतील.
