वाराणसी : भारतीय सनातन परंपरेत सणाच्या तिथीला विशेष महत्त्व आहे. हिंदू दिनदर्शिकेत प्रत्येक महिन्याच्या एकादशी तिथीला विशेष महत्त्व आहे. सर्व विशिष्ट तिथींवर पूजा केल्याने सुख आणि समृद्धी प्राप्त होते. अश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशी तिथीला इंदिरा एकादशी ( Indira Ekadashi ) म्हणतात. पौराणिक मान्यतेनुसार जो कोणी या इंदिरा एकादशीला व्रत करतो तो उपवासाचे पुण्य आपल्या पितरांना अर्पण करतो. त्यांच्या पितरांना मोक्ष मिळतो आणि उपवास करणाऱ्यालाही मृत्यूनंतर मोक्ष मिळतो.
इंदिरा एकादशी पूजा विधि : ज्योतिषी विमल जैन यांनी सांगितले की, आश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशीची तिथी 20 सप्टेंबर मंगळवार रात्री 9.27 वाजता सुरू झाली असून ती बुधवार, 21 सप्टेंबर रोजी रात्री 11.35 वाजेपर्यंत राहील. 21 सप्टेंबर, बुधवारी संपूर्ण दिवस एकादशी तिथी मानली जात असल्याने या दिवशी इंदिरा एकादशीचे व्रत केले जाणार आहे.
इंदिरा एकादशी 2022 शुभ योग : व्रत करणाऱ्याने आपल्या नित्यक्रमातून निवृत्त झाल्यावर एके दिवशी संध्याकाळी स्नान करून, दुसऱ्या दिवशी म्हणजे इंदिरा एकादशीच्या दिवशी भगवान श्रीविष्णूंची महिमापूजा करून, इंदिरा एकादशीचे व्रत करावे. विष्णु सहस्रनाम, श्री पुरुषसूक्त. आणि श्री विष्णूशी संबंधित 'ओम श्रीविष्णवे नमः' किंवा 'ओम नमो भगवते वासुदेवाय' या मंत्राचा जास्तीत जास्त जप करावा. दिवसभर उपवास करून उपवास करावा. द्वादशीच्या दिवशी व्रत तोडले जाते. एकादशी तिथीला तांदूळ घेतला जात नाही. या दिवशी दूध किंवा फळे घ्यावीत. उपवास करणाऱ्याने दिवसा झोपू नये. इंदिरा एकादशीच्या व्रताने आणि भगवान श्री विष्णूच्या विशेष कृपेने उपवास करणाऱ्याच्या पितरांना मोक्ष मिळतो आणि उपवास करणाऱ्याला मृत्यूनंतरही मोक्ष प्राप्त होतो. भक्ताला आपल्या जीवनात वाणीने आणि कर्मांनी पूर्णपणे स्वच्छ ठेवून हे व्रत पाळणे विशेष फलदायी ठरते. या दिवशी ब्राह्मणांनी योग्य प्रमाणात दक्षिणा दान करून लाभ घ्यावा.
पौराणिक व्रतकथा : एकदा राजा इंद्रसेनने आपल्या वडिलांना स्वप्नात नरकयातना भोगताना पाहिले. वडिलांनी सांगितले की, मला नरकातून मुक्त करण्यासाठी उपाय करा, नारद मुनींच्या सांगण्यावरून राजा इंद्रसेनने अश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील एकादशीचे व्रत केले आणि या व्रतातून मिळणारे पुण्य वडिलांना दान केले. त्यामुळे इंद्रसेनचे वडील नरकातून मुक्त होऊन भगवान विष्णूंच्या लोक बैकुंठात गेले.
