नवी दिल्ली : शिक्षक दिन 2022 आपल्या देशात दरवर्षी 5 सप्टेंबर रोजी साजरा ( Teachers Day in India ) केला जातो. या माजी राष्ट्रपती डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन यांचे स्मरण करून देशभरात शिक्षकांचा आदर केला जातो. यासोबतच शाळा-महाविद्यालये, विद्यापीठे तसेच इतर शैक्षणिक व बिगर शैक्षणिक संस्थांमध्ये कार्यक्रम आयोजित करून लोक आपल्या शिक्षकांना आदर आणि शुभेच्छा देतात. लोक आपल्या देशातील प्रसिद्ध संस्कृत श्लोक लक्षात ठेवतात आणि म्हणतात की ...
"गुरु ब्रह्मा, गुरुर्विष्णु गुरुर्देवो महेश्वरः
गुरुः साक्षात परब्रह्म तस्मैः श्री गुरुवेः नमः"
भारतात शिक्षक दिनाच्या दिवशी शाळांना सुट्टी नसली तरी या दिवशी शाळा नाही. शिक्षक दिनाच्या दिवशी शाळांमध्ये कार्यक्रम आयोजित केले जातात आणि अनेक सांस्कृतिक उपक्रम केले जातात. या कार्यक्रमांमध्ये शिक्षक आणि विद्यार्थी दोघेही सहभागी आहेत. या दिवशी शाळांमध्ये शिक्षकांच्या सन्मानाशी संबंधित भाषण स्पर्धा, भाषण, गायन स्पर्धा आदींचे आयोजन केले जाते. या दिवशी विद्यार्थी शिक्षकांना आदरांजली वाहतात आणि त्यांना भेटवस्तू देतात. पण तुम्हाला माहित आहे का की हा कार्यक्रम जगातील वेगवेगळ्या देशांमध्ये वेगवेगळ्या तारखांना आयोजित केला जातो. अनेक देशांमध्ये शिक्षक दिन वेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो.
देशात आणि जगात शिक्षक दिनासारखे काय कार्यक्रम आहेत आणि तो कधी साजरा केला जातो - तसे पाहिले तर जगातील 100 हून अधिक देशांमध्ये शिक्षक दिन वेगवेगळ्या दिवशी साजरा केला जातो. सर्वच देशांमध्ये शिक्षक दिन साजरा करण्यामागे एक कारण आहे. अनेक वाढदिवस, कुठे पुण्यतिथी आणि इतर तारखेला तो साजरा केला जातो. वेगवेगळ्या देशांमध्ये शिक्षक दिन साजरा करण्याच्या वेगवेगळ्या पद्धती आहेत. काही देशांमध्ये शिक्षक दिनाला सुट्टी असते, तर काही देशांमध्ये शिक्षक दिनाच्या दिवशी कार्यक्रम आयोजित केले जातात. या दिवशी शिक्षकांचे आशीर्वाद घेतले जातात आणि शिष्य भेटवस्तू देतात आणि त्यांच्या शिक्षकांचे आभार मानण्यासाठी त्यांचे अभिनंदन करतात.
- युनेस्कोने ५ ऑक्टोबर हा दिवस 'आंतरराष्ट्रीय शिक्षक दिन' ( International Teachers Day ) म्हणून घोषित केला. 1994 पासून साजरा केला जात आहे. शिक्षकांच्या सहकार्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि भावी पिढ्यांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी शिक्षकांच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता आणण्याच्या उद्देशाने याची सुरुवात करण्यात आली.
- चीनमध्ये 1931 मध्ये 'नॅशनल सेंट्रल युनिव्हर्सिटी'मध्ये शिक्षक दिनाची सुरुवात झाली. चिनी सरकारने 1932 मध्ये त्याला मान्यता दिली. पुढे 1939 मध्ये 27 ऑगस्ट हा कन्फ्युशियसचा जन्मदिवस शिक्षक दिन म्हणून घोषित करण्यात आला, परंतु 1951 मध्ये ही घोषणा मागे घेण्यात आली. 1985 मध्ये 10 सप्टेंबर हा दिवस शिक्षक दिन म्हणून घोषित करण्यात आला. आता कन्फ्यूशियसचा जन्मदिवस शिक्षक दिन असावा, असे चीनमधील बहुतेक लोकांना पुन्हा वाटते.
- रशियामध्ये 1965 ते 1994 या काळात ऑक्टोबरच्या पहिल्या रविवारी शिक्षक दिन साजरा केला जातो. परंतु UNESCO च्या घोषणेनंतर 1994 पासून जागतिक शिक्षक दिन 5 ऑक्टोबर रोजीच साजरा केला जाऊ लागला.
- अमेरिकेत मे महिन्याच्या पहिल्या पूर्ण आठवड्यातील मंगळवारी शिक्षक दिन घोषित करण्यात आला आहे. त्याचे कार्यक्रम आठवडाभर चालतात. शैक्षणिक संस्था आणि विद्यार्थी वेगवेगळ्या प्रकारे उत्सव साजरा करतात.
- थायलंडमध्ये दरवर्षी १६ जानेवारीला राष्ट्रीय शिक्षक दिन साजरा केला जातो. 21 नोव्हेंबर 1956 रोजी येथे ठराव आणून शिक्षक दिन मंजूर करण्यात आला. पहिला शिक्षक दिन 1957 मध्ये साजरा करण्यात आला. या दिवशी शाळांना सार्वजनिक सुट्टी असते.
- इराणमध्ये 2 मे रोजी प्रसिद्ध प्राध्यापक अयातुल्ला मोर्तझा मोतेहारी यांच्या हत्येनंतर त्यांच्या स्मरणार्थ शिक्षक दिन साजरा केला जातो. 2 मे 1980 रोजी मोतेहारी यांची हत्या झाली.
- तुर्कीमध्ये 24 नोव्हेंबर रोजी शिक्षक दिन साजरा केला जातो. याचे पहिले अध्यक्ष केमाल अतातुर्क यांनी ही घोषणा केली.
- मलेशियामध्ये 16 मे रोजी शिक्षक दिन साजरा केला जातो, जेथे या विशेष दिवसाला 'हरी गुरु' म्हटले जाते.
हेही वाचा: Teachers Day 2022: शिक्षक दिन विशेष - म्हणून देशभरात साजरा केला जातो 'शिक्षक दिन'