गोवर्धन पूजा (Govardhan Puja) हा हिंदूंचा प्रमुख सण आहे. हा अनेक ठिकाणी अन्नकूट या नावाने साजरा केला जातो. हा सण कृषी आणि संपत्तीचा सण कार्तिक प्रतिपदा या दिवशी साजरा केला जातो. दरवर्षी दीपावलीच्या दुसऱ्या दिवशी ब्रजमध्ये गोवर्धन पूजेचा विशेष कार्यक्रम आयोजित केला जातो, तर अनेक ठिकाणी दीपावलीच्या दुसऱ्या दिवशी दुपारी गोवर्धन पूजा साजरी केली जाते. दिवाळीच्या एका दिवसानंतर, भारतातील प्रमुख भागांमध्ये गोवर्धन पूजा मोठ्या उत्साहाने केली जाते. दिवाळी सणांमधील हा चौथा सण आहे. इतर सणांप्रमाणे यालाही विशेष (Religious and Mythological Significance) महत्त्व आहे.Vasu Baras. Diwali
गोवर्धन पूजा साजरी करण्यामागे एक महत्त्वाची कथा आहे. या दिवशी भगवान श्रीकृष्णाने इंद्राचा गौरव करताना बोटावर गोवर्धन पर्वत धारण केला होता. या दिवशी गिरिराजाची पूजा करण्याची परंपरा आहे. यानिमित्त मंदिरांमध्ये अन्नकूट घालण्यात येते आणि संध्याकाळी शेणापासून बनवलेल्या गोवर्धनाची पूजा केली जाते.
आपल्या धार्मिक मान्यतेनुसार, या दिवशी वेदांमध्ये वरुण, इंद्र, अग्नी आदी देवतांची पूजा करण्याचा नियम आहे. या दिवशी बाली पूजा, गोवर्धन पूजा, मार्गपाळी आदी कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. या दिवशी लोक गाय, बैल यांसारख्या प्राण्यांना फुले, हार, उदबत्ती, चंदन इत्यादींनी स्नान घालून पूजा करतात. गायींना गोड नैवेद्य खाऊ घालल्यानंतर त्यांची आरती केली जाते. हा ब्रजवासींचा मुख्य सण आहे.
अन्नकूट किंवा गोवर्धन पूजा भगवान श्रीकृष्णाच्या अवतारानंतर द्वापार युगापासून सुरू झाली असे म्हणतात. त्यावेळी लोक इंद्रदेवाची पूजा करत असत आणि छप्पन प्रकारचे अन्न बनवायचे आणि विविध प्रकारचे पदार्थ आणि मिठाई अर्पण करायचे. हे पदार्थ आणि मिठाई इतक्या प्रमाणात होते की, त्यांचा संपूर्ण पर्वत तयार झाला होता.
अण्णा कूटच्या निमित्ताने एक प्रकारची सामूहिक मेजवानी आयोजित केली जाते. ज्यामध्ये संपूर्ण कुटुंब आणि कुटुंबातील लोक एकाच ठिकाणी बनवलेल्या स्वयंपाकघरातील अन्न खातात. या दिवशी तांदूळ, बाजरी, कढीपत्ता, अख्खा मूग, रुंद आणि सर्व भाज्या एकाच ठिकाणी एकत्र करून पदार्थ तयार केल्या जातात. अन्नकूट तयार करून मंदिरांमध्येही प्रसादाच्या स्वरूपात वाटले जाते.
गोवर्धन पूजा शुभ मुहूर्त : या उत्सवाचा शुभ मुहूर्त तिथीनुसार 25 ऑक्टोबर 2022 रोजी साजरा केला जाईल. पंचांगानुसार गोवर्धन पूजेचा मुहूर्त 25 ऑक्टोबर रोजी सकाळी 6:33 ते 8:48 पर्यंत आहे.Vasu Baras. Diwali
