देशात डेंग्यूचे रुग्ण झपाट्याने वाढत ( Dengue cases increasing ) आहेत. डेंग्यूचे रुग्ण का वाढत आहेत? लोक डेंग्यूची खबरदारी ( Dengue precautions ) कशी घेऊ शकतात आणि लोक डेंग्यूची लक्षणे कशी ओळखू शकतात. या संदर्भात ईटीव्ही भारतने स्कूल ऑफ पब्लिक हेल्थ ( School of Public Health Chandigarh PGI ), चंदीगड पीजीआयचे प्रोफेसर सोनू गोयल ( Professor Sonu Goyal of PGI ) यांच्याशी खास बातचीत केली. डॉ.सोनू गोयल म्हणाले की, यावेळी डेंग्यूच्या रुग्णांमध्ये वाढ होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे लांबलेला पावसाळा आहे. पावसाळ्यात ठिकठिकाणी पाणी साचल्याने डेंग्यूच्या डासांची उत्पत्ती होत असून त्यामुळे डेंग्यूच्या रुग्णांमध्ये वाढ होत आहे.
डेंग्यू हा डासांमुळे होणारा विषाणूजन्य संसर्ग किंवा रोग आहे. डेंग्यूमुळे खूप ताप, डोकेदुखी, स्नायू आणि सांधेदुखी, त्वचेवर पुरळ उठणे इ. डेंग्यू तापाला ब्रेक बोन फिव्हर असेही म्हणतात. डेंग्यू हा एडिस डास चावल्याने होतो. हा संसर्ग फ्लॅविव्हिरिडे कुटुंबातील विषाणूच्या डीईएनव्ही-1 ( DENV-1 ), डीईएनव्ही-2 ( DENV-2 ), डीईएनव्ही-3 ( DENV-3 ) आणि डीईएनव्ही-4 (DENV-4) होते. तथापि, हे विषाणू 10 दिवसांपेक्षा जास्त काळ टिकत नाहीत. जेव्हा डेंग्यूचा संसर्ग गंभीर होतो, तेव्हा डेंग्यू हेमोरेजिक ताप किंवा DHF ( Dengue Haemorrhagic Fever ) होण्याचा धोका वाढतो. मोठ्या प्रमाणात रक्तस्त्राव ( Heavy Bleeding ), रक्तदाब अचानक कमी होणे, पीडित व्यक्तीचा मृत्यू देखील होऊ शकतो. DHF ला डेंग्यू शॉक सिंड्रोम ( Dengue shock syndrome ) देखील म्हणतात. अधिक गंभीर प्रकरणांमध्ये, तात्काळ रुग्णालयात दाखल करणे आवश्यक आहे. अन्यथा पीडित व्यक्तीचा जीव देखील जाऊ शकतो. डेंग्यूवर कोणताही विशिष्ट उपचार उपलब्ध नाही. त्याची लक्षणे ओळखूनच तुम्ही त्यावर नियंत्रण ठेवू शकता.
या लक्षणांकडे करू नका दुर्लक्ष ( What are the symptoms of dengue ) -
- मळमळ - उलट्या होणे
- उच्च ताप येणे
- अशक्त वाटणे
- पोटदुखी किंवा पोटाच्या समस्या जाणवणे
- डोकेदुखी त्रास होणे
- स्नायू दुखणे
- हाडे किंवा सांधेदुखी
- डोळ्यांच्या मागे वेदना
- त्वचेवर लाल पुरळ येणे
- आरोग्य तज्ज्ञांच्या मते, डेंग्यूची सुरुवातीची लक्षणे फ्लूसारखी असतात आणि त्यामुळे लोक डेंग्यूची लक्षणे ओळखू शकत नाहीत.
इतक्या दिवसांनी लक्षणे दिसू लागतात -
साधारणपणे, संक्रमित डास माणसाला चावल्यानंतर 4-10 दिवसांनी डेंग्यूची लक्षणे दिसू लागतात. यानंतर उच्च तापासोबत डेंग्यूची इतर लक्षणेही दिसू लागतात आणि तीही झपाट्याने वाढू लागतात.
डेंग्यू टाळण्यासाठी या गोष्टी ठेवा लक्षात ( How to prevent dengue ) -
- पूर्ण बाही असणारे कपडे घाला
- मच्छर प्रतिबंधक औषधे वापरा
- घरातील किंवा स्वयंपाकघरातील कचरा जास्त प्रमाणात जमा होऊ देऊ नका
- झोपताना मच्छरदाणी वापरा
- घराचे छत, कुलर, भांडी, टायर किंवा इतर ठिकाणी पाणी साचू देऊ नका.
- डेंग्यूच्या डासांची पैदास स्वच्छ पाण्यातच होते हे लक्षात ठेवा.
डब्ल्यूएचओच्या मते, जगभरात दरवर्षी सुमारे 500,000 लोक डेंग्यूमुळे रुग्णालयात दाखल होतात. फक्त भारताबद्दल बोलायचे झाले तर, गेल्या काही वर्षांत या संसर्गाने बळी पडणाऱ्यांची संख्या खूप वाढली आहे. नॅशनल वेक्टर बोर्न डिसीज कंट्रोल प्रोग्राम (NVBDCP) ने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, 2019 मध्ये एकट्या भारतात 67,000 हून अधिक डेंग्यू रुग्णांची नोंद झाली आहे.
