ETV Bharat / bharat

कोरोना लशींबाबत समज आणि तथ्य

वास्तविक, कोरोना हा एक विषाणू नसून अनेक विषाणूंचा समूह आहे. हे शास्त्रज्ञांमध्ये जेनेटिक म्हणून ओळखले जाते. याचा अर्थ असा एक विषाणू जो प्राण्यांपासून मनुष्यापर्यंत पसरतो.

author img

By

Published : Dec 30, 2020, 1:10 PM IST

Myths and Facts about COVID vaccines
कोरोना लशींबाबत समज आणि तथ्य

१. समज - लशींबाबत झालेली घाई सुरक्षित नाही.

तथ्य - हे खरे आहे की, बहुतेक कोरोना लशी वेगवान गतीने विकसित केल्या गेल्या आहेत. परंतु याचा अर्थ असा नाही की, सुरक्षा आणि चाचणींच्या बाबतीत दुर्लक्ष झाले आहे. कोणत्याही परिस्थितीत, लस उत्पादकांनी प्रस्थापित विकास प्रक्रियेचे अनुसरण केले पाहिजे. ते सुरक्षित आणि प्रभावी आहेत हे सिद्ध करण्यासाठी लशींना चाचण्या घ्याव्या लागतात. आपत्कालीन वापर प्राधिकरण (ईयूए) च्या मंजुरीसाठी देखील हे सत्य आहे.

२. समज - लस आपल्याला कोरोना संक्रमण देऊ शकते.

तथ्य - इतर सर्व लशींप्रमाणेच कोव्हिड १९ व्हॅक्सिन ही एक सुरक्षित आणि प्रभावी लस आहे. जी संसर्गाची नक्कल करून रोग प्रतिकारशक्ती विकसित करण्यास मदत करते. तथापि, यामुळे 'वास्तविक' संसर्ग किंवा रोग होण्याची शक्यता नाही. कोव्हिड १९ व्हॅक्सिन ही लस संसर्गास कारणीभूत असणाऱ्या एसएआरएस-कोव्ही -२ विषाणूची ओळख पटवण्यासाठी आणि लढा देण्यासाठी आपल्या प्रणालीस प्रशिक्षित करेल. या लसीकरणानंतर आपल्या शरीरात रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण होण्यास थोडा वेळ लागेल.

३. समज - एमआरएनए लस आपली नैसर्गिक डीएनए रचना सुधारू शकतात.

तथ्य - कोव्हिड १९च्या काही लशी एमआरएनए तंत्राचा वापर करून विकसित केल्या आहेत. अशी लस शरीरात एसआरएस-कोव्ही -२ विषाणूच्या पृष्ठभागावर असलेले प्रथिने तयार करण्यासाठी विषाणूच्या अनुवांशिक सामग्रीचा तुकडा वापरतात. एमआरएनए डीएनएसारखे नसले तरी रोगप्रतिकारक शक्तीला प्रतिपिंडे ओळखण्यास आणि प्रतिस्पर्धी तयार करण्यास मदत करते. वैद्यकीय संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार, एमआरएनए मानवी डीएनएबरोबर आपली रचना किंवा अनुवांशिक कोड बदलू शकत नाही.

४. समज - आपल्याला लसीमधून तीव्र प्रतिक्रिया मिळू शकते.

तथ्य - लसीकरणामुळे डोकेदुखी, थंडी वाजणे, स्नायू दुखणे, थकवा किंवा ताप यांसारख्या अल्पकालीन सौम्य किंवा मध्यम प्रतिक्रिया येऊ शकतात. वैद्यकीय संशोधकांच्या मते, सुरक्षित आणि प्रभावी कोव्हिड -१९ लसीमुळे निरोगी लोकांमध्ये गंभीर प्रतिक्रिया येण्याची शक्यता नाही.

५. समज - लशींमुळे वंध्यत्व येते.

तथ्य - अलीकडे अशी अफवा पसरली आहे, की विशिष्ट कंपन्यांनी विकसित केलेली कोव्हिड -१९ लस स्त्रियांमध्ये वंध्यत्व आणते. या लशींमध्ये सिन्सिटीन -१ नावाच्या स्पाइक प्रोटीनचा समावेश आहे, ज्यामुळे मादी निर्वंजीकरण होते, असा खोटा आरोप करण्यात आला. वैद्यकीय संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार कोव्हिड -१९ लशींमुळे स्त्रियांमध्ये वंध्यत्व किंवा पुरुषांमध्ये वंध्यत्व उद्भवू शकते असे सूचित करणारा पुरावा नाही.

६. समज - लस आपल्या शरीरात एक चिप ठेवते.

तथ्य - बर्‍याच सिद्धांतांमध्ये असा आरोप आहे की काही व्यक्ती आणि सरकारांनी पाळत ठेवणे आणि इतर हेतूंसाठी मायक्रोचिप्स इंजेक्ट करण्यासाठी लस वापरण्याची योजना आखली आहे. सध्या, लसमध्ये मायक्रोचिप किंवा इतर कोणत्याही प्रकारचे ट्रॅकिंग डिव्हाइस ठेवणे शक्य नाही. अलीकडेच, एक फार्मा जायंटने अशा अफवांना सामोरे जाण्यासाठी कोव्हिड -१९ लस तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या घटकांची यादी शेअर केली होती.

७. समज - कोरोना विषाणूच्या संसर्गामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती चांगली असते.

तथ्य - काही लोकांचा असा विश्वास आहे, की नैसर्गिक संसर्गाद्वारे प्राप्त प्रतिकारशक्ती लसद्वारे प्रदान केलेल्या प्रतिकारशक्तीपेक्षा चांगली आहे. हे खरे नाही. नैसर्गिक संसर्गामुळे केवळ काही मर्यादेपर्यंत प्रतिकारशक्ती मिळते, हे संपूर्ण संरक्षण देत नाही. कोव्हिड -१९ लस अधिक मजबूत संरक्षण प्रदान करेल आणि पुन्हा संक्रमणाचा धोका कमी करेल.

७. समज - तीव्र अ‌ॅलर्जी असलेल्या लोकांसाठी कोव्हिड -१९ लशीची शिफारस केली जात नाही.

तथ्य - सर्व लशींमुळे अ‌ॅलर्जी होऊ शकते. त्याला ही लस अपवाद नाही. लशीवर साइड इफेक्ट क्वचितच आढळतात, परंतु जशी जास्त लोकांना लसी दिली जात आहे, तशी माहिती मिळवण्यात मदत होत आहे. अॅलर्जीबाबत डॉक्टरांशी चर्चा करून निर्णय घेतला जाऊ शकतो.

हेही वाचा - विंडीजच्या १२ क्रिकेटपटूंचा बांगलादेश दौऱ्याला नकार!

१. समज - लशींबाबत झालेली घाई सुरक्षित नाही.

तथ्य - हे खरे आहे की, बहुतेक कोरोना लशी वेगवान गतीने विकसित केल्या गेल्या आहेत. परंतु याचा अर्थ असा नाही की, सुरक्षा आणि चाचणींच्या बाबतीत दुर्लक्ष झाले आहे. कोणत्याही परिस्थितीत, लस उत्पादकांनी प्रस्थापित विकास प्रक्रियेचे अनुसरण केले पाहिजे. ते सुरक्षित आणि प्रभावी आहेत हे सिद्ध करण्यासाठी लशींना चाचण्या घ्याव्या लागतात. आपत्कालीन वापर प्राधिकरण (ईयूए) च्या मंजुरीसाठी देखील हे सत्य आहे.

२. समज - लस आपल्याला कोरोना संक्रमण देऊ शकते.

तथ्य - इतर सर्व लशींप्रमाणेच कोव्हिड १९ व्हॅक्सिन ही एक सुरक्षित आणि प्रभावी लस आहे. जी संसर्गाची नक्कल करून रोग प्रतिकारशक्ती विकसित करण्यास मदत करते. तथापि, यामुळे 'वास्तविक' संसर्ग किंवा रोग होण्याची शक्यता नाही. कोव्हिड १९ व्हॅक्सिन ही लस संसर्गास कारणीभूत असणाऱ्या एसएआरएस-कोव्ही -२ विषाणूची ओळख पटवण्यासाठी आणि लढा देण्यासाठी आपल्या प्रणालीस प्रशिक्षित करेल. या लसीकरणानंतर आपल्या शरीरात रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण होण्यास थोडा वेळ लागेल.

३. समज - एमआरएनए लस आपली नैसर्गिक डीएनए रचना सुधारू शकतात.

तथ्य - कोव्हिड १९च्या काही लशी एमआरएनए तंत्राचा वापर करून विकसित केल्या आहेत. अशी लस शरीरात एसआरएस-कोव्ही -२ विषाणूच्या पृष्ठभागावर असलेले प्रथिने तयार करण्यासाठी विषाणूच्या अनुवांशिक सामग्रीचा तुकडा वापरतात. एमआरएनए डीएनएसारखे नसले तरी रोगप्रतिकारक शक्तीला प्रतिपिंडे ओळखण्यास आणि प्रतिस्पर्धी तयार करण्यास मदत करते. वैद्यकीय संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार, एमआरएनए मानवी डीएनएबरोबर आपली रचना किंवा अनुवांशिक कोड बदलू शकत नाही.

४. समज - आपल्याला लसीमधून तीव्र प्रतिक्रिया मिळू शकते.

तथ्य - लसीकरणामुळे डोकेदुखी, थंडी वाजणे, स्नायू दुखणे, थकवा किंवा ताप यांसारख्या अल्पकालीन सौम्य किंवा मध्यम प्रतिक्रिया येऊ शकतात. वैद्यकीय संशोधकांच्या मते, सुरक्षित आणि प्रभावी कोव्हिड -१९ लसीमुळे निरोगी लोकांमध्ये गंभीर प्रतिक्रिया येण्याची शक्यता नाही.

५. समज - लशींमुळे वंध्यत्व येते.

तथ्य - अलीकडे अशी अफवा पसरली आहे, की विशिष्ट कंपन्यांनी विकसित केलेली कोव्हिड -१९ लस स्त्रियांमध्ये वंध्यत्व आणते. या लशींमध्ये सिन्सिटीन -१ नावाच्या स्पाइक प्रोटीनचा समावेश आहे, ज्यामुळे मादी निर्वंजीकरण होते, असा खोटा आरोप करण्यात आला. वैद्यकीय संशोधकांच्या म्हणण्यानुसार कोव्हिड -१९ लशींमुळे स्त्रियांमध्ये वंध्यत्व किंवा पुरुषांमध्ये वंध्यत्व उद्भवू शकते असे सूचित करणारा पुरावा नाही.

६. समज - लस आपल्या शरीरात एक चिप ठेवते.

तथ्य - बर्‍याच सिद्धांतांमध्ये असा आरोप आहे की काही व्यक्ती आणि सरकारांनी पाळत ठेवणे आणि इतर हेतूंसाठी मायक्रोचिप्स इंजेक्ट करण्यासाठी लस वापरण्याची योजना आखली आहे. सध्या, लसमध्ये मायक्रोचिप किंवा इतर कोणत्याही प्रकारचे ट्रॅकिंग डिव्हाइस ठेवणे शक्य नाही. अलीकडेच, एक फार्मा जायंटने अशा अफवांना सामोरे जाण्यासाठी कोव्हिड -१९ लस तयार करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या घटकांची यादी शेअर केली होती.

७. समज - कोरोना विषाणूच्या संसर्गामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती चांगली असते.

तथ्य - काही लोकांचा असा विश्वास आहे, की नैसर्गिक संसर्गाद्वारे प्राप्त प्रतिकारशक्ती लसद्वारे प्रदान केलेल्या प्रतिकारशक्तीपेक्षा चांगली आहे. हे खरे नाही. नैसर्गिक संसर्गामुळे केवळ काही मर्यादेपर्यंत प्रतिकारशक्ती मिळते, हे संपूर्ण संरक्षण देत नाही. कोव्हिड -१९ लस अधिक मजबूत संरक्षण प्रदान करेल आणि पुन्हा संक्रमणाचा धोका कमी करेल.

७. समज - तीव्र अ‌ॅलर्जी असलेल्या लोकांसाठी कोव्हिड -१९ लशीची शिफारस केली जात नाही.

तथ्य - सर्व लशींमुळे अ‌ॅलर्जी होऊ शकते. त्याला ही लस अपवाद नाही. लशीवर साइड इफेक्ट क्वचितच आढळतात, परंतु जशी जास्त लोकांना लसी दिली जात आहे, तशी माहिती मिळवण्यात मदत होत आहे. अॅलर्जीबाबत डॉक्टरांशी चर्चा करून निर्णय घेतला जाऊ शकतो.

हेही वाचा - विंडीजच्या १२ क्रिकेटपटूंचा बांगलादेश दौऱ्याला नकार!

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.