आता पावसाळा सुरु झाला आहे. आधीचा कोरोनाचा कहर सुरु असताना इतरही साथीच्या आजारांची भीती आपल्यापुढे आहेच. पावसाळ्यात दुषित पाणी, अन्न आणि अस्वच्छतेमुळे वेगाने फैलावणारा संक्रमणजन्य आजार म्हणजे कॉलरा. त्याला पटकी असेही म्हणतात. या आजाराचे मुख्य लक्षण म्हणजे जुलाब आणि उलट्या होणे. स्वल्पविराम चिन्हासारखा आकार असलेल्या 'व्हिब्रिओ कॉलेरी' या जिवाणूमुळे हा रोग होतो. दुषित पाण्यामध्ये हा जिवाणू आढळतो.
दुषित अन्न, पाणी, न शिजवलेले किंवा कच्चे अन्न, मासे याद्वारे कॉलरा जलद पसरतो. पटकी रोगाच्या लक्षणामध्ये तीव्र पाण्यासारखे जुलाब आणि उलट्यांचा समावेश होतो. उलट्या आणि जुलाबामुळे शरीरातील पाणी आणि क्षार यांची कमतरता ओढवून निर्जलीकरण होते. शरिरातील पाण्याच्या कमतरतेमुळे रक्तदाब कमी होतो, नाडी वेगाने चालते, व्यक्तीचे डोळे खोल जातात आणि त्वचेवर सुरकुत्या पडतात. शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी झाल्याने त्वरित उपचार न झाल्यास मृत्यू ओढवतो. या रोगात जिवाणू आतड्याला सूज आणतात त्यामुळे आतड्यातील पेशींकडून अनियंत्रितपणे पाणी सोडले जाते व खूप जुलाब होतात.
कसा पसरतो कॉलरा ?
एका व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीकडे कॉलरा विष्ठेमुळे दुषित झालेल्या पाण्यातून पसरतो. त्यामुळे पावसाळ्याच्या दिवसात पाणी उकळून प्यायलेले कधीही चांगले. ज्या व्यक्तीना पटकीची लागण झाली आहे त्यांची विष्ठा पाण्यात किंवा अन्नात संदूषित झाल्यामुळे कॉलर्याचा फैलाव होतो. संक्रमित व्यक्तीने स्वत:ची नीट स्वच्छता घेतली नाही, तर तो स्वत:च आजाराचा वाहक बनतो. पाण्याच्या साठ्यामध्ये मलमूत्र येणार नाही याची काळजी घेतल्यास पटकीचा प्रादुर्भाव होत नाही.
भारतात कधी आला कॉलरा?
1817 साली प्रथम कॉलरा दक्षिण आशियायी देशांमध्ये पसरला
1829 साली कॉलराची साथ भारतात पसरली त्यानंतर 1899 पर्यंत चार वेळा कॉलराची साथ येवून गेली. यामध्ये हजारो जण दगावले.
कॉलरा तुमच्यापर्यंत येण्याचे काही मार्ग
महानगर पालिकाचा पाणीपुरवठा
महानगर पालिकेच्या पाण्यापासून बनविलेला बर्फ
रस्त्यावर विकल्या जाणाऱ्या ड्रिंक्स आणि अन्नपदार्थातून
खराब मलमूत्र दुषित पाण्यामध्ये भाजीपाला पिकविल्याने. शहरामध्ये असा भाजीपाला आढळतो.
दुषित पाण्यातील मासे आणि इतर जीव.
कॉलरापासून कसा बचाव कराल?
उकळलेले पाणी थंड करून प्यायल्याने तुम्ही तुमचे आणि कुटुंबाचे संरक्षण करु शकता. किंवा निर्जुंतुकीकरण केलेले पाणी पिण्यासाठी आणि इतर दैनिंदिन गरजांसाठी वापरा. पावसाळ्यात कच्चे अन्न खाण्याचे टाळा. पाण्याच्या साठ्यामध्ये मलमूत्र येणार नाही याची काळजी घ्या. पिण्याच्या आणि वापराच्या पाण्यावरील क्लोरिनीकरणामुळे पटकी जिवाणू नष्ट होतात. शक्य असल्यास फिल्टरचे पाणी पिण्यासाठी वापरावे.