ચહેરા પર ફોલ્લીઓ અથવા ખીલ દેખાવા એ એક સામાન્ય સમસ્યા છે. પરંતુ ક્યારેક આ સમસ્યા વાળના મૂળમાં પણ દેખાવા લાગે છે. ઘણા લોકો તેને સામાન્ય ખીલ માનીને તેના પર વધુ ધ્યાન આપતા નથી. પરંતુ તેમની આ ઉપેક્ષા ક્યારેક તેમના મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચામાં ઘણી વધુ સમસ્યાઓ અને ચેપનું કારણ (Hair Problems Cause ) બની શકે છે. ડર્મા ક્લિનિક મુંબઈના ડર્મેટોલોજિસ્ટ ડૉ. સબા શેખ કહે છે કે કેટલીકવાર કોઈ બીમારી, સ્વચ્છતાનો અભાવ, હવામાન અથવા વધુ પડતા પરસેવાને કારણે માથાના વાળના મૂળમાં લાલ ખંજવાળ કરતાં દાણા દેખાવા લાગે છે, જે મોટાભાગે સ્કેલ્પ ફોલિક્યુલાટીસ (Problem of Folliculitis) ચેપને કારણે થાય છે.
ચેપ શા માટે લાગે છે?
ડો. સબા સમજાવે છે કે મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચાના ફોલિક્યુલાટીસ (Problem of Folliculitis) એ એક બળતરા વિકાર છે જે ખોપરી ઉપરની ચામડીના વાળના ફોલિકલ્સને અસર કરે છે. જો કે આ ચેપ પ્રારંભિક તબક્કામાં ગંભીર ચેપની શ્રેણીમાં આવતો નથી, પરંતુ જેમ જેમ સમસ્યા વધતી જાય છે તેમ તેમ ફોલ્લીઓમાં ખંજવાળ, બળતરા અને દુખાવો ઘણી મુશ્કેલીનું કારણ (Hair Problems Cause ) બને છે. આ સમસ્યામાં સામાન્ય રીતે દર્દીના માથામાં અને તેની આસપાસની ત્વચા પર વાળના મૂળમાં નાના લાલ રંગના દાણા દેખાવા લાગે છે. જેના કારણે અથવા જેમને ખંજવાળ આવે છે તેમને માથાની ચામડીમાં બળતરા અને દુખાવો થવા લાગે છે અને ઘા થવાની સંભાવના વધી જાય છે. બીજી તરફ જો તમે ધ્યાન ન આપો તો તેમાંથી પાણી અથવા પરુ જેવું ચીકણું પ્રવાહી પણ નીકળી શકે છે, જે સમસ્યાઓ અને ચેપની ગંભીરતા વધારી શકે છે.
કારણ
મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચાના ફોલિક્યુલાટીસ (Problem of Folliculitis) માટે ઘણા પરિબળો જવાબદાર હોઈ શકે છે. ડૉ. સબા કહે છે કે સામાન્ય રીતે જે લોકો લાંબા સમય સુધી હેલમેટ પહેરે છે તેના કારણે વાળમાં ઘણો પરસેવો થાય છે. જેઓ વાળને ચુસ્તપણે બાંધે છે અથવા જે લોકો તેમના વાળમાં ઘણા પ્રકારના સ્ટાઇલિંગ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરે છે, તેમનામાં આ સમસ્યા (Hair Problems Cause ) સામાન્ય રીતે જોવા મળે છે. તો જે લોકો તેમના વાળ દૂર કરવા માટે ટૂંકા અંતરાલ પછી માથું મુંડાવે છે, તેમનામાં પણ આ સમસ્યા જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત, શેમ્પૂ, કંડિશનર, હેર જેલ, સ્પ્રે અને કલર્સ વગેરે જેવા હેર કેર પ્રોડક્ટ્સનો ઉપયોગ કરવાથી પણ વાળના ફોલિકલ્સ જામી જવાની અને આ ચેપ થવાની સંભાવના વધી શકે છે.
મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચામાં ફોલિક્યુલાટીસના પ્રકાર
મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચાની ફોલિક્યુલાટીસ ઘણા (Problem of Folliculitis) પ્રકારના હોઈ શકે છે. પરંતુ તે મુખ્યત્વે બે કેટેગરીમાં વહેંચાયેલું છે, સુપરફિસિયલ (Hair Problems Cause ) અને ડીપ. આમાં બેક્ટેરિયલ, સ્યુડોફોલિક્યુલાટીસ બાર્બે અને સ્યુડોમોનાસ ફોલિક્યુલાટીસ સુપરફિસિયલ ફોલિક્યુલાટીસ શ્રેણીમાં સામેલ છે. બીજી બાજુ, ડીપ ફોલિક્યુલાટીસમાં બોઈલ, સિકોસીસ બાર્બે અને ઈઓસિનોફિલિક ફોલિક્યુલાઈટીસ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.
કેવી રીતે બચાવ (Hair care Tips) કરવો
ડૉ. સબા કહે છે કે કોઈપણ રોગ કે સમસ્યાથી બચવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય એ છે કે સાવચેતી (Hair Problems Cause) રાખવી. આ સિવાય જો સ્કેલ્પ અથવા હેર કેર માટે વપરાતી પ્રોડક્ટ્સમાં સેલિસિલિક એસિડ અને કેટોકોનાઝોલ એન્ટીફંગલ ગુણોથી ભરપૂર હોય છે તો તે વાળ અને મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચાને અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓથી બચાવી શકે છે. આ સિવાય મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચાને (Problem of Folliculitis) ઈન્ફેક્શન અને દાણાથી મુક્ત રાખવા માટે કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું પણ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. જેમાંથી કેટલાક નીચે મુજબ છે.
- તમારા મસ્તિષ્કની સ્વચ્છતાનું ખાસ ધ્યાન રાખો.
- જો તમારે લાંબા સમય સુધી હેલમેટ પહેરવાની હોય તો પરસેવાથી બચવા માટે તેની નીચે કોટન નેપકિન રાખો, જેથી વાળના મૂળમાં પરસેવો એકઠો ન થાય અને સુતરાઉ કાપડ તેને શોષતું રહે.
- જો કસરત કરતી વખતે અથવા ચાલતી વખતે માથામાં ખૂબ પરસેવો થવા લાગે છે તો કોટન રૂમાલ અથવા કપડાંથી સાફ રાખવું જોઈએ. જેથી વાળના મૂળમાં વધુ પડતો પરસેવો એકઠો ન થાય.
- તમારી મસ્તિષ્ક ઉપરની ત્વચા ધોવા માટે હંમેશા હળવા અથવા હર્બલ શેમ્પૂનો ઉપયોગ કરો. આ સિવાય ખાસ કરીને ઉનાળાની ઋતુમાં નિયમિતપણે વાળ ધોવાનું રાખો.
- રાસાયણિક ઘટકો ધરાવતી હેર કેર પ્રોડક્ટ્સને બદલે કુદરતી અથવા હર્બલ ઉત્પાદનોના ઉપયોગને પ્રાધાન્ય આપવું જોઈએ.
- યોગ્ય અને પૌષ્ટિક આહાર લો.
- ડૉ. સબા કહે છે કે ચેપ ગમે તેટલો હોય તેની શરુઆત દેખાય કે તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ. જેના કારણે સમસ્યાના કારણો વિશે સચોટ માહિતી મળી શકે છે અને (Problem of Folliculitis) સારવાર સરળ બને છે.
