હૈદરાબાદ: આજકાલ, દરેક ઉંમરના લોકો ખૂબ લાંબા સમય સુધી બીમાર પડે છે અથવા ઘણી વાર બીમાર પડે છે, પરંતુ બાળકોમાં આ પ્રકારનું સ્વાસ્થ્ય વર્તન ખૂબ જ ચિંતાજનક હોઈ શકે છે, કારણ કે તે તેમના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યને અસર કરી શકે છે. નિષ્ણાંતોનું માનવું છે કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સતત બદલાતી જીવનશૈલીને કારણે કોવિડ-19ની આડ અસરો ઉપરાંત, બાળકો તેમના શરીરને સ્વસ્થ અને રોગમુક્ત રાખવા માટે જરૂરી રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ઘટાડો અનુભવી રહ્યા છે. બાળકોમાં કોઈપણ ચેપની અસર લાંબા સમય સુધી રહે છે અને તેઓ ખૂબ જ ઝડપથી બીમાર થઈ જાય છે તેનું એક મુખ્ય કારણ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ગણી શકાય.
બાળકોની આહાર શૈલીમાં પરિવર્તન: ઈન્દોરના બાળરોગ ચિકિત્સક ડૉ. સોનાલી નવલે પુરંદરે કહે છે કે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં બાળકોની આહાર શૈલી અને તેમની દિનચર્યા બંને ખૂબ જ બિનઆરોગ્યપ્રદ અને આળસુ બની ગયા છે. આજકાલ, બાળકો ઘરના તાજા ખોરાક કરતાં બહારનો ખોરાક ખાવાનું પસંદ કરે છે, જે વધુ તૈલી, મસાલેદાર અને રાંધેલો ખોરાક હોય છે. આજના યુગમાં મોટાભાગના બાળકોની થાળીમાં અથવા તેમના રોજિંદા ખોરાકમાં લીલા શાકભાજી, ફળો, કઠોળ અને અન્ય પોષક તત્ત્વો ધરાવતા ખોરાકનું પ્રમાણ ઘટી ગયું છે. અને તે ચિંતાનો વિષય છે કે જ્યાં સુધી તે ખાદ્ય હોય ત્યાં સુધી માતા-પિતા બાળકો આવા ખોરાકનું સેવન કરે છે.
આ પણ વાંચો: Food Poisoning : ફૂડ પોઈઝનિંગની સારવારમાં બેદરકારી જીવલેણ બની શકે છે
કોવિડથી બાળકોના વર્તનમાં ધરખમ ફેરફાર: આ ઉપરાંત, આજકાલ બાળકો બહાર, ઘરની અંદર, મેદાન કે પાર્કમાં રમતા જોવા મળે છે. આ કારણે તેમના શરીર માટે જરૂરી કસરત અથવા તેમના વિકાસ અને તેમના સ્વાસ્થ્ય માટે જરૂરી શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં પણ ઘટાડો થયો છે. કોવિડથી, બાળકોના જાગવાના-સૂવાના સમય, પ્રવૃત્તિઓની તેમની દિનચર્યા, શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ અને અન્ય પ્રકારના કામ સાથે સંબંધિત વર્તનમાં ધરખમ ફેરફાર થયો છે.
બાળકો સ્ક્રીન તરફ જોવામાં સમય વિતાવે છે: મોટા ભાગના બાળકો વાંચન, માહિતી મેળવવા અથવા રમવાને બદલે તેમનો સમય સ્ક્રીન તરફ જોવામાં વિતાવે છે. આનાથી તેમના ઊંઘના ચક્ર અને ખાવાની આદતો પર ભારે અસર પડી છે. આનાથી બાળકોમાં દ્રષ્ટિ, માથાનો દુખાવો, મેદસ્વીપણા, પાચનની સમસ્યા, સરળતાથી બીમાર પડવું, એકાગ્રતાનો અભાવ અને ડાયાબિટીસની શરૂઆત જેવી સમસ્યાઓ થાય છે. સતત રહેવાના કારણે, ઘણા બાળકોને નિયમિતપણે દવાઓ લેવી પડે છે, જે તેમના સ્વાસ્થ્ય પર વિપરીત અસર કરી શકે છે.
બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવી જરુરી: ડૉ.સોનાલી કહે છે કે, કોઈ પણ રોગથી બચવા અને મોટા થતાં શરીર અને મનના યોગ્ય વિકાસ માટે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સ્વસ્થ હોવી ખૂબ જ જરૂરી છે. આ માટે, માત્ર બાળકો માટે જ નહીં, પરંતુ તેમના માતાપિતાએ પણ તેમના સ્વાસ્થ્ય, આહાર અને જીવનશૈલી તરફ ધ્યાન આપવું અને પ્રયાસો કરવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તેણી કહે છે કે બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિને સ્વસ્થ રાખવા માટે, કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું, કેટલાક મહત્વપૂર્ણ નિયમો અપનાવવા અને બાળકોને તેનું પાલન કરવાનું મહત્વ સમજાવવું અને તેમને આદત બનાવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે:
આહાર: બાળકોમાં આહાર સંબંધી શિસ્તની આદત કેળવવી ખૂબ જ જરૂરી છે. તેમને ઘરે બનાવેલ, પૌષ્ટિક, સુપાચ્ય, શાકભાજી અને ફળો ધરાવતો ખોરાક દરરોજ બનાવવો જોઈએ તેનું મહત્વ સમજાવ્યું. બાળકોને તેમની પસંદગીનો નાસ્તો અથવા ખોરાક ખાવા માટે અઠવાડિયામાં એક વખત ચીટ ડે રાખી શકાય છે. પરંતુ રોજના નાસ્તા, લંચ અને ડિનરમાં તેમને તમામ જરૂરી પોષણથી ભરપૂર આહાર આપો.
આ ઉપરાંત, બાળકોને દિવસ દરમિયાન જરૂરી માત્રામાં પાણી પીવાની જરૂરિયાત સમજાવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. શરીરમાં પાણીની યોગ્ય માત્રા આપણને ઘણી સમસ્યાઓથી બચાવે છે એટલું જ નહીં, પરંતુ તે બધી સિસ્ટમ્સને યોગ્ય રીતે કામ કરવામાં મદદ કરે છે, બાળકોના શારીરિક અને માનસિક વિકાસમાં મદદ કરે છે અને તેમની ઊર્જામાં પણ વધારો કરે છે. પૌષ્ટિક ખોરાક અને પાણી બંને શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને સ્વસ્થ રાખવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.
વ્યાયામ: બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે તેમની શારીરિક પ્રવૃત્તિ પણ ખૂબ જ જરૂરી છે. અને શારીરિક પ્રવૃત્તિ તરીકે બહાર દોડવા અને રમવા સિવાય બીજો કોઈ સારો રસ્તો નથી. રમતો અને પ્રવૃત્તિઓ કે જે શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં વધારો કરે છે (રમત, સાયકલિંગ અને સ્વિમિંગ વગેરે ઉપરાંત) બાળકોના આવશ્યક શારીરિક અને માનસિક વિકાસમાં મદદ કરે છે અને તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત બાળપણથી જ યોગ કે કોઈપણ પ્રકારની કસરત કરવાની ટેવ પણ જીવનભર તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ માટે ફાયદાકારક છે.
ઊંઘ: શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે યોગ્ય ઊંઘ ચક્ર અપનાવવું જરૂરી છે, માત્ર બાળકો માટે જ નહીં, પરંતુ વડીલો માટે પણ. બાળકો તેમજ વડીલો ઊંઘના અભાવે પીડાય છે અને નિષ્ણાતો મોબાઈલ ફોનના સતત ઉપયોગને તેનું કારણ માને છે. બાળકોને સારી ઊંઘ આવે તે માટે રાત્રે મોબાઈલ ફોનથી દૂર રાખો.
તેમના સ્ક્રીન સમયને ઠીક કરવો અને મર્યાદિત કરવો ખૂબ જ જરૂરી છે કારણ કે ઊંઘનો અભાવ શરીરની જૈવિક ઘડિયાળને અસર કરે છે, જે બાળકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સાથે સમાધાન કરે છે. જોકે લોકો માટે ઓછામાં ઓછી સાતથી આઠ કલાકની ઊંઘ જરૂરી માનવામાં આવે છે, પરંતુ શાળાએ જતા બાળકો માટે ઓછામાં ઓછી આઠથી દસ કલાકની ઊંઘ રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે જરૂરી માનવામાં આવે છે.
સ્વચ્છતા: સારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ માટે, બાળકોને શારીરિક સ્વચ્છતાનું મહત્વ સમજાવવું અને તેનું પાલન કરવાની ટેવ કેળવવી પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, જેમ કે દરરોજ સ્નાન કરવું, તમારી આસપાસની જગ્યા સાફ રાખવી, તમારા કપડાંની સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખવું અને વસ્તુઓનો વારંવાર ઉપયોગ કરવો. , ઘરમાં અથવા બહાર કંઈપણ ખાતા કે પીતા પહેલા તમારા હાથ ધોવા, બહારથી ઘરે આવ્યા પછી, રમતા પછી અથવા કોઈપણ કામ કર્યા પછી જેમાં તમારે વિવિધ વસ્તુઓને સ્પર્શ કરવાની જરૂર હોય, શૌચાલયની સ્વચ્છતાનું ધ્યાન રાખવું, મૌખિક સ્વચ્છતાની કાળજી લેવી વગેરે.
ડૉ. સોનાલી કહે છે કે, તમામ સાવચેતીઓ હોવા છતાં, જો માતાપિતાને લાગે છે કે બાળક વારંવાર બીમાર થઈ રહ્યું છે, ભૂખ ઓછી લાગે છે અથવા ઓછી સક્રિય છે, તો તેઓએ ડૉક્ટર, ખાસ કરીને બાળરોગ નિષ્ણાતની સલાહ લેવી જોઈએ.
