પગ અથવા અંગૂઠામાં સોજો એક સામાન્ય સમસ્યા(Swelling of The Legs) માનવામાં આવે છે. તેને પેડલ એડીમા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ સમસ્યા(Get Rid of Foot Problems) લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવાથી, વજન વધારે હોવા, મચકોડ આવવાથી અથવા પગમાં ઈજા થવાથી, કેટલાક કારણોસર પગમાં પ્રવાહી અસામાન્ય રીતે જમા થવાથી, કિડની કે હૃદયની બીમારીને કારણે, ટાઈટ કે હાઈ હીલ્સના કારણે થઈ શકે છે. તે પગરખાં પહેરવા અથવા ભારે વજન ઉપાડવા વગેરેને કારણે હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે સામાન્ય સ્થિતિમાં આ સમસ્યા વૃદ્ધ લોકો અથવા સગર્ભા સ્ત્રીઓને વધુ પરેશાન કરે છે, પરંતુ હંમેશા એવું નથી હોતું. સંજોગોવશાત કારણોસર, આ સમસ્યા યુવાન અને મધ્યમ વયના લોકોમાં પણ જોવા મળે છે.
પગમાં સોજો હોય તો હળવી કસરતોથી રાહત
મૈસૂર સ્થિત યોગ પ્રશિક્ષક મીનુ વર્મા કહે છે કે સામાન્ય સંજોગોમાં જો પગમાં સોજો હોય તો થોડી હળવી કસરતો(Exercises for Swelling of The Legs) કે યોગની મદદથી પગના સોજા અને તેના કારણે થતા દુખાવામાં રાહત(Exercises and Yoga for Leg Pain)મેળવી શકાય છે. પરંતુ ઉલ્લેખનીય બાબત એ છે કે જો કોઈ વ્યક્તિની કોઈ પણ પ્રકારની સર્જરી થઈ હોય, અથવા તે કોઈ રોગ અથવા તબીબી કારણોસર આ સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યો હોય, તો તેણે આ પ્રકારની કસરત કરતા પહેલા ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
બળતરાને કારણે
દિલ્હીના જનરલ ફિઝિશિયન રાજેશ શર્મા જણાવ્યું હતું કે પગમાં સોજો ઘણા કારણોસર(Leg Swelling Causes) હોઈ શકે છે. સામાન્ય સંજોગોમાં, આનું મુખ્ય કારણ એ છે કે ઘણા કલાકો સુધી અથવા લાંબા સમય સુધી પગ નીચે લટકીને એક જગ્યાએ બેસી રહેવું. આ સિવાય જ્યારે વધારે વજન હોવાને કારણે પગ પર વજન અને દબાણ વધે છે ત્યારે પગમાં સોજો પણ આવી શકે છે. આ સિવાય પગમાં ઈજા કે મચકોડ, કિડનીની સમસ્યા, હ્રદયરોગ, લોહીમાં પ્રોટીનનું ઓછું પ્રમાણ, લીવરની સમસ્યા, લસિકા તંત્રની સમસ્યાઓ અને કેટલીકવાર કેટલીક એન્ટિ-હાઈપરટેન્સિવ, નોન-સ્ટીરોઈડલ એન્ટિ-ઈન્ફ્લેમેટરી દવાઓ અને સ્ટીરોઈડ દવાઓ પણ હોઈ શકે છે. જેના કારણે પગમાં સોજો આવે છે. પગમાં સોજો આવવાને પણ ઘણા રોગોનું લક્ષણ અથવા સંકેત માનવામાં આવે છે, તેથી જ્યારે આવું થાય છે, ત્યારે ડૉક્ટરનો સંપર્ક(Leg Doctor in India) કરવો જરૂરી બની જાય છે.
બળતરામાં રાહતની કસરતો
નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે જો કોઈ રોગને કારણે પગમાં સોજો આવે છે, તો તપાસ અને સારવાર જરૂરી છે. પરંતુ સામાન્ય સંજોગોમાં પગમાં આવતો સોજો ઓછો કરવા માટે કેટલીક કસરતો કરી શકાય છે. કેટલીક કસરતો જે પગમાં સોજો અને દુખાવો ઓછો કરવામાં મદદરૂપ(Help to Reduce Leg Pain) થાય છે.
પગની ઘૂંટી વર્તુળ
આ કસરત બેસીને, સૂતા કે ઉભા રહીને કરી શકાય છે. આ કસરત કરવા માટે, અંગૂઠા અને એડીને ખેંચતી વખતે, ધીમે ધીમે એક વર્તુળમાં 10 વખત ડાબેથી જમણે પગના અંગૂઠાને ખસેડો. પછી 10 વાર જમણેથી ડાબે ફેરવો. આમ કરવાથી એડીમાં તણાવ અને દબાણ ઉત્પન્ન થાય છે, અને દુખાવો અને સોજામાં રાહત(Relief for Leg Pain) મળે છે.
પગની ઘૂંટી પંપ
આ કસરત સપાટી પર સૂઈને અથવા બેસીને કરી શકાય છે. જો તમે આ કસરત નીચે સૂઈને કરી રહ્યા છો, તો સૌથી પહેલા જમીન પર અથવા કોઈપણ સપાટ જગ્યા પર સૂઈ જાઓ. ત્યારબાદ પંજાને આગળથી પાછળ અને પાછળથી આગળ ખેંચો. જો આ કસરત બેસી રહી હોય તો પગને આગળ લઈ જાઓ અને પગના અંગૂઠાને ઉપર રાખો. ત્યારબાદ નીચે સૂવાની પ્રક્રિયાની જેમ પંજાને આગળથી પાછળ અને પાછળની બાજુએ ખસેડો. આ કસરત એક સમયે 30 વખત કરી શકાય છે.
બટ્ટ સ્ક્વિઝ કસરત
આ કસરત કરવા માટે પહેલા સપાટ જગ્યા પર સૂઈ જાઓ. ત્યારબાદ ધીમે ધીમે તમારા પગને ઉપરની તરફ ખસેડો અને તેમને 90 ડિગ્રીના ખૂણા પર રાખો. થોડીવાર રહો અને પછી ધીમે ધીમે પગને જમીન પર પાછા લાવો. આ કસરત એક સમયે 10ના સેટમાં કરી શકાય છે.
આ પણ વાંચોઃ Benefits of Dates: શિયાળામાં ખુબ જ ફાયદાકારક છે ખજૂરનું સેવન
આ પણ વાંચોઃ શિયાળામાં કસરત ચાલુ રાખવાની છ રીતો
