હૈદરાબાદ: સામાન્ય રીતે લોકો ખાસ કરીને સ્ત્રીઓ જ્યારે પાઈલ્સ હોય ત્યારે ડૉક્ટરની સમયસર મદદ લેવામાં શરમાતા હોય છે. પરંતુ પાઈલ્સનો સમયસર ઈલાજ (piles treatment) ખૂબ જ જરૂરી છે, અન્યથા જો સમસ્યા ગંભીર બની જાય તો ક્યારેક સર્જરીની જરૂર પડી શકે છે. હરસ અથવા પાઈલ્સ એક એવો રોગ (is piles dangerous) છે, જેના વિશે સામાન્ય રીતે લોકો વાત કરવાનું પસંદ કરતા નથી. તેની સારવાર માટે પણ મોટા ભાગના લોકો ત્યાં સુધી ડૉક્ટર પાસે જતા નથી, જ્યાં સુધી સમસ્યા ઘણી વધી ગઈ હોય. તબીબોના જણાવ્યા અનુસાર છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં પાઈલ્સનાં દર્દીઓની સંખ્યામાં ઘણો વધારો થયો છે. પરંતુ એ ચિંતાનો વિષય છે કે યુવાનોમાં, શાળાએ જતા બાળકોમાં પણ કેસની સંખ્યા વધી રહી છે. ડૉક્ટરો અને નિષ્ણાતો આના માટે ખરાબ અને તણાવપૂર્ણ જીવનશૈલી અને ખરાબ ખાવાની આદતોને જવાબદાર ગણાવે છે.
આ પણ વાંચો: હૃદય રોગની સારવારમાં નવી ટેકનોલોજી વરદાન સાબિત થઈ શકે
પાઈલ્સ શું છે: વાસ્તવમાં પાઈલ્સ એ ગુદાની વિકૃતિ છે. જેમાં ગુદા અથવા ગુદાની નજીકની નસોમાં સોજો આવે છે અને બહારના ભાગમાં એટલે કે, ગુદા પાસે અને ત્યાં ગઠ્ઠો અથવા મસાઓ બનવા લાગે છે. જેમાંથી ઘણી વખત લોહી પણ નીકળવા લાગે છે. જો આ સમસ્યાને અવગણવામાં આવે છે અથવા તેનો સમયસર ઇલાજ કરવામાં આવતો નથી, તો ઘણી વખત તેને ઠીક કરવા માટે સર્જરી કરાવવાની જરૂર પડે છે.
''આ સમસ્યા સ્ત્રી અને પુરુષ બંનેમાં થઈ શકે છે. પરંતુ મોટાભાગની સ્ત્રીઓમાં પાઈલ્સની બગડતી સ્થિતિ જોવા મળે છે. કારણ કે, મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં તેઓ આ સમસ્યાને ત્યાં સુધી નજરઅંદાજ કરતી રહે છે, જ્યાં સુધી સમસ્યા ખૂબ વધી ન જાય. તેઓ જણાવે છે કે પાઈલ્સની ગંભીરતાના આધારે તેના 4 તબક્કા ગણવામાં આવે છે.'' --- ડૉ.આશિર કુરેશી (દિલ્હીની લાઈફ હોસ્પિટલના ફિઝિશિયન)
પાઈલ્સના 4 તબક્કા: શરૂઆતમાં અથવા પ્રથમ તબક્કામાં, મોટાભાગના લોકોને કોઈ ખાસ લક્ષણો નથી લાગતા. આ સ્થિતિમાં, સામાન્ય રીતે પીડિતને માત્ર ગુદા પર જ ખંજવાળ આવે છે. કેટલાક લોકોમાં, કબજિયાતની સ્થિતિમાં, ક્યારેક મળ સાથે લોહી પણ આવે છે. પરંતુ પાઇલ્સના બીજા તબક્કામાં ગુદાની આસપાસ મસાઓ અથવા ગઠ્ઠો બનવા લાગે છે. આ સ્થિતિમાં, પીડિત ક્યારેક હળવો દુખાવો અનુભવી શકે છે. ત્રીજા તબક્કામાં સ્થિતિ થોડી ગંભીર થવા લાગે છે. કારણ કે આમાં મસાઓ સખત થવા લાગે છે. આ સ્થિતિમાં, દર્દીને સ્ટૂલ પસાર કરતી વખતે ભારે દુખાવો થઈ શકે છે અને વધુ પડતું રક્તસ્ત્રાવ પણ થઈ શકે છે. ચોથો તબક્કો પાઇલ્સની ગંભીર સ્થિતિ માનવામાં આવે છે. આ સ્થિતિમાં, મસાઓમાં અસહ્ય પીડા સાથે, રક્તસ્રાવનું પ્રમાણ પણ વધે છે. પીડિતને પણ ચાલવામાં અને બેસવામાં તકલીફ થવા લાગે છે. તેની સાથે આ સ્થિતિમાં ઈન્ફેક્શનની શક્યતા પણ વધી જાય છે.
હેમોરહોઇડ્સના પ્રકાર: ડો.આશીર કુરેશી જણાવે છે કે, મસાઓની સ્થિતિ અને સમસ્યાની ગંભીરતાને આધારે 4 પ્રકારો ગણવામાં આવ્યા છે. જે આ પ્રમાણે છે. 1. આંતરિક હેમોરહોઇડ્સ, 2. બાહ્ય હેમોરહોઇડ્સ, 3. પ્રોલેપ્સ્ડ પાઈલ્સ, 4. લોહિયાળ પાઈલ્સનો સમાવેશ થાય છે.
થાંભલાઓના લક્ષણો: ડો. કુરેશી જણાવે છે કે, પાઈલ્સનાં કેટલાક સામાન્યમાં ગુદા અથવા સ્ટૂલની આસપાસ સોજો, ખંજવાળ અને બર્નિંગ સનસનાટીભર્યા, આંતરડાની હિલચાલ કરતી વખતે અગવડતા અનુભવવી, આંતરડાની હિલચાલ કરતી વખતે હળવો અથવા ક્યારેક તીવ્ર દુખાવો અનુભવવો, સ્ટૂલ સાથે વધુ કે ઓછું લોહી પસાર થવું, ગુદાની અંદર, મોં પર અથવા તેની આસપાસ ગઠ્ઠો અથવા મસાઓ, બેસવામાં તકલીફ પડે છેનો સમાવેશ થાય છે.
આ પણ વાંચો: પોષ માસની પૂર્ણિમા ક્યારે છે? જાણો તિથિ, શુભ મુહૂર્ત, પૂજા પદ્ધતિ અને મહત્વ
હેમોરહોઇડ્સના કારણો: ડૉ. કુરેશી જણાવે છે કે, મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં, ક્રોનિક અને વધુ પડતી કબજિયાતને પાઈલ્સ માટે જવાબદાર ગણવામાં આવે છે. તે જ સમયે તે આનુવંશિક કારણોસર પણ થઈ શકે છે. આ સિવાય પણ કેટલાક અન્ય કારણો છે. જેનાથી આ રોગ થવાની શક્યતા વધી જાય છે. જેમાં મસાલેદાર, તળેલું અથવા તેલયુક્ત ખોરાક નિયમિતપણે ખાવું, આહારમાં ફાઇબર અને અન્ય પોષક તત્વોનો અભાવ, શરીરમાં નિર્જલીકરણ, નિયમિત આંતરડાની ગતિવિધિઓ બંધ કરવી, શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડો, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મહિલાઓને આ સમસ્યા થવાની શક્યતા વધુ હોય છ. કેટલીકવાર કેટલીક ગંભીર બીમારીઓ અથવા તેની સારવારની અસરને કારણે પહેલા કબજિયાત અને પછી પાઈલ્સ થવાની શક્યતા રહે છે.
પાઈલ્સ, ફિસ્ટુલા અને ફિશર વચ્ચેનો તફાવત: ડૉ. કુરેશી સમજાવે છે કે, પાઈલ્સની જેમ જ ભગંદર અને ફિશર નામના રોગો પણ છે. જે ગુદા કે ગુદાની આસપાસ થાય છે. આને કારણે ઘણા લોકો તેમની વચ્ચે અને પાઈલ્સ વચ્ચે મૂંઝવણમાં આવે છે. તેમની વચ્ચેના તફાવત વિશે વાત કરીએ તો, પાઈલ્સમાં ગુદાની અંદર અથવા બહારના ભાગમાં મસાઓ અથવા ગઠ્ઠો હોય છે. પરંતુ ફિશર રોગમાં ગુદાની આસપાસની ત્વચાને નુકસાન થાય છે અને ત્યાં તિરાડો અથવા કટ જોવા મળે છે. જો તમે તેમના પર ધ્યાન ન આપો તો ક્યારેક ઈન્ફેક્શન પણ થઈ શકે છે. બીજી બાજુ ફિસ્ટુલા રોગમાં ગુદા ગ્રંથીઓમાં ચેપ થાય છે. જેના પરિણામે ગુદા પર પરુ ભરેલું ફોલ્લો રચાય છે.
કેવી રીતે બચાવ કરવો: ડૉ. કુરેશી જણાવે છે કે, ખાસ કરીને પાઈલ્સની વાત કરીએ તો પહેલાના સમયમાં આ પ્રકારની સમસ્યા મોટાભાગે 50 વર્ષ કે, તેથી વધુ ઉંમરના લોકોમાં જોવા મળતી હતી. પરંતુ હાલમાં યુવાનોમાં પણ પાઈલ્સની સમસ્યા વધુ જોવા મળી રહી છે. ડો.કુરેશી જણાવે છે કે, પાઈલ્સ કે તેના જેવી કોઈ સમસ્યાથી બચવા માટે આહારનું વિશેષ ધ્યાન રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે. ખાસ કરીને ફાઈબર અને અન્ય પોષક તત્ત્વો ધરાવતો આવો આહાર લેવો જોઈએ. જે પચવામાં સરળ હોય અને જે કબજિયાતને અટકાવે છે.
