ETV Bharat / sukhibhava

ટીબીના રોગમાં ગીલોયનું સેવન ફાયદાકારક, જાણો તેના ઔષધીય ગુણધર્મો વિશે

ચરક સંહિતાના એક શ્લોક અનુસાર ગિલોય એ એક આવશ્યક ઔષધિ (Medicinal properties of giloy) છે. તે ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓની સારવારમાં મદદ કરે છે. વધુમાં તે વાત અને કફ દોષોને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. તો અહિં ગિલોયના ફાયદા (Benefits of Giloy) વિશે જાણવોનો પ્રયાસ કરીએ.

Etv Bharatજાણો ગિલોયના ફાયદા, ગેરફાયદા અને ઔષધીય ગુણધર્મો વિશે
Etv Bharatજાણો ગિલોયના ફાયદા, ગેરફાયદા અને ઔષધીય ગુણધર્મો વિશે
author img

By

Published : Dec 2, 2022, 11:36 AM IST

હૈદરાબાદ: આયુર્વેદ એકંદર રોગપ્રતિકારક શક્તિ માટે ઘણી ઔષધિઓ (Medicinal properties of giloy) પ્રદાન કરે છે. ચરક સંહિતા (આયુર્વેદ પર સંસ્કૃત લખાણ)ના એક શ્લોક અનુસાર ગિલોય એ એક આવશ્યક ઔષધિ છે. આવી જ એક ઔષધિ છે ગિલોય. તેને આયુર્વેદમાં 'અમૃત' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે અમરત્વનું મૂળ. આયુર્વેદમાં જણાવ્યા મુજબ તેના અસંખ્ય ફાયદા (Benefits of Giloy) છે. લોકો તેનો ઉપયોગ સામાન્ય આરોગ્ય અને રોજિંદા પરિસ્થિતિઓની સારવાર માટે કરે છે.

વૈજ્ઞાનિક નામ: ગિલોયનું વૈજ્ઞાનિક નામ Tinospora cordifolia છે. તેને હિન્દીમાં ગુડુચી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેની ડાળી અત્યંત પૌષ્ટિક છે. જો કે, તેનો સ્વાદ સુખદ નથી અને તે આલ્કલોઇડ્સથી ભરપૂર છે, જે વિવિધ ઔષધીય પ્રવૃત્તિઓ કરે છે. દાંડી સિવાય, આપણે તેના મૂળ અને પાંદડાઓનો ઉપયોગ કરીને ઘણા ફાયદા મેળવી શકીએ છીએ.

Giloy નો ઉપયોગ: તાવ, પેશાબની સમસ્યાઓ, અસ્થમા, મરડો, ઝાડા, ત્વચા ચેપ, હેન્સેન રોગ (અગાઉ રક્તપિત્ત કહેવાતું), ડાયાબિટીસ, સંધિવા, કમળો, મંદાગ્નિ, આંખની સ્થિતિ માટે ઉપયોગ કરી શકાય છે.

રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો: આ હૃદય આકારની વનસ્પતિ કુદરતી રીતે એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ છે, જે આપણને મુક્ત રેડિકલ અને રોગ પેદા કરતા જંતુઓ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. તે આપણા શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવામાં, લોહીને શુદ્ધ કરવામાં, યકૃતના રોગ અને પેશાબની નળીઓનો વિસ્તાર ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. પ્રકૃતિમાં એન્ટિપ્રાયરેટિક હોવાથી, તે ક્રોનિક તાવ સામે લડવામાં પણ મદદ કરી શકે છે અને ડેન્ગ્યુના દર્દીઓ માટે ભલામણ કરવામાં આવે છે. ગિલોય બાહ્ય કણો સામે લડવા માટે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ બનાવી શકે છે.

એન્ટીઑકિસડન્ટ: ટીનોસ્પોરા કોર્ડીફોલિયામાં ફ્લેવોનોઈડ્સ અને પોલિફીનોલ્સની હાજરી તેની મુક્ત રેડિકલ સ્કેવેન્જિંગ પ્રવૃત્તિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ગિલોય ન્યુટ્રાસ્યુટિકલ્સના સ્ત્રોત તરીકે સેવા આપે છે, જે ઓક્સિડેટીવ તણાવ ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત પરિણામી સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે ક્રોનિક ડીજનરેટિવ રોગોને રોકવા અને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

હઠીલા તાવને મટાડે છેઃ ગિલોયના જૂના તાવમાં પણ ફાયદા છે. આ માટે ગિલોયના દાંડી અને પાંદડાનો ઉપયોગ કરો. આમાં એન્ટિપ્રાયરેટિક એટલે કે તાવમાં રાહત અને એન્ટિ મેલેરિયલ એટલે કે, મેલેરિયા ચેપ રાહતની અસરો છે.

પેટ સંબંધિત ઘણા રોગો: પેટને લગતી ઘણી બીમારીઓમાં ગિલોયનો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આના કારણે કબજિયાત અને ગેસની સમસ્યા નથી થતી અને પાચન પણ સ્વસ્થ રહે છે.

આંખના રોગોમાં ફાયદાકારક ગિલોયઃ ગિલોયના ઔષધીય ગુણો આંખના રોગોથી રાહત અપાવવામાં ઘણી મદદ કરે છે. આ માટે, 10 મિલી ગિલોયના રસમાં 1-1 ગ્રામ મધ અને રોક મીઠું મિક્સ કરો અને તેને સારી રીતે પીસી લો. તેને આંખોમાં કાજલની જેમ લગાવો. તે કાળા ડાઘ, ડંખ અને કાળા અને સફેદ મોતિયાના રોગોને મટાડે છે.

ડાયાબિટીસમાં ફાયદા: ગિલોયનો કડવો સ્વાદ ડાયાબિટીસના દર્દીઓને તેમના બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત અને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત તે તેના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોને કારણે અલ્સર, ઘા, કિડનીને નુકસાન જેવી ડાયાબિટીસ સંબંધિત જટિલતાઓને સંચાલિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. ગિલોય વજન ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે, તેથી તે આપમેળે વજન વ્યવસ્થાપનમાં મદદ કરે છે, જે એકંદર સારા સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ખાસ કરીને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે.

ટીબીના રોગમાં ગીલોયનું સેવન ફાયદાકારકઃ ગીલોયના ઔષધીય ગુણો ટીબી રોગની સમસ્યાઓથી છુટકારો મેળવવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ તેને દવાના રૂપમાં બનાવવા માટે આ બધી વસ્તુઓને ભેળવીને એક ઉકાળો બનાવવો જરૂરી છે. અશ્વગંધા, ગીલોય, શતાવર, દશમૂલ, બાલામૂલ, અડુસા, પોહકરમૂલ અને આટીસને સરખા ભાગે લઈને તેનો ઉકાળો બનાવો. સવાર સાંજ 20 થી 30 મિલીનો ઉકાળો પીવાથી રાજયક્ષ્મ એટલે કે ક્ષય રોગ મટે છે.

ગિલોયથી સંધિવાની સારવારઃ ગિલોયનું સેવન સંધિવાના દુખાવા અને સોજા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આર્થરાઈટીસના દુખાવામાં ઝડપથી રાહત મેળવવા માટે અશ્વગંધા અને અપમર્ગ પાવડર અથવા ગીલોય સાથે અપમાર્ગના મૂળનો ઉપયોગ કરવો ફાયદાકારક છે. આના નિયમિત ઉપયોગથી સંધિવાના દુખાવામાં ફાયદો થાય છે.

ગિલોય અમને શ્વસન સમસ્યાઓ મદદ: આ અમર જડીબુટ્ટીમાં જોવા મળતા અસાધારણ બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો વારંવાર ઉધરસ, શરદી, કાકડાનો સોજો કે દાહ જેવી સામાન્ય શ્વસન સમસ્યાઓ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. શરદી અને ઉધરસને હેરાન કરવા ઉપરાંત તેનાથી રાહત પણ મળી શકે છે. અસ્થમાના દર્દીઓ. જ્યારે છાતીમાં ચુસ્તતા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ઉધરસ અને ઘરઘર જેવા લક્ષણો અસ્થમાની સારવાર મુશ્કેલ બનાવે છે. ગિલોય આ લક્ષણોને વધુ સારી રીતે સંચાલિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

વૃદ્ધત્વ વિરોધી: ગિલોય એક અસરકારક વૃદ્ધત્વ વિરોધી જડીબુટ્ટી છે. ફ્લેવોનોઈડ્સથી સમૃદ્ધ, તે કોષોના નુકસાન સામે લડે છે અને નવા કોષોની વૃદ્ધિ શરૂ કરે છે. તે ત્વચાને પોષણ પણ આપે છે અને વૃદ્ધત્વના દૃશ્યમાન ચિહ્નોને ઘટાડવા માટે કોલેજનનું ઉત્પાદન વધારે છે.

જડીબુટ્ટી તણાવ અને ચિંતા ઘટાડી શકે છે: રસપ્રદ રીતે, ગિલોયનો ઉપયોગ અનુકૂલનશીલ વનસ્પતિ તરીકે થઈ શકે છે. એડેપ્ટોજેન મૂળભૂત રીતે એક પદાર્થ છે. જે આપણા શરીરને તાણ સાથે અનુકૂલન કરવામાં મદદ કરે છે. કારણ કે, આ હેલ્થ ટોનિક આપણા શરીરને ઝેરી તત્વોથી છુટકારો મેળવવા અને યાદશક્તિ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

હૈદરાબાદ: આયુર્વેદ એકંદર રોગપ્રતિકારક શક્તિ માટે ઘણી ઔષધિઓ (Medicinal properties of giloy) પ્રદાન કરે છે. ચરક સંહિતા (આયુર્વેદ પર સંસ્કૃત લખાણ)ના એક શ્લોક અનુસાર ગિલોય એ એક આવશ્યક ઔષધિ છે. આવી જ એક ઔષધિ છે ગિલોય. તેને આયુર્વેદમાં 'અમૃત' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જેનો અર્થ થાય છે અમરત્વનું મૂળ. આયુર્વેદમાં જણાવ્યા મુજબ તેના અસંખ્ય ફાયદા (Benefits of Giloy) છે. લોકો તેનો ઉપયોગ સામાન્ય આરોગ્ય અને રોજિંદા પરિસ્થિતિઓની સારવાર માટે કરે છે.

વૈજ્ઞાનિક નામ: ગિલોયનું વૈજ્ઞાનિક નામ Tinospora cordifolia છે. તેને હિન્દીમાં ગુડુચી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેની ડાળી અત્યંત પૌષ્ટિક છે. જો કે, તેનો સ્વાદ સુખદ નથી અને તે આલ્કલોઇડ્સથી ભરપૂર છે, જે વિવિધ ઔષધીય પ્રવૃત્તિઓ કરે છે. દાંડી સિવાય, આપણે તેના મૂળ અને પાંદડાઓનો ઉપયોગ કરીને ઘણા ફાયદા મેળવી શકીએ છીએ.

Giloy નો ઉપયોગ: તાવ, પેશાબની સમસ્યાઓ, અસ્થમા, મરડો, ઝાડા, ત્વચા ચેપ, હેન્સેન રોગ (અગાઉ રક્તપિત્ત કહેવાતું), ડાયાબિટીસ, સંધિવા, કમળો, મંદાગ્નિ, આંખની સ્થિતિ માટે ઉપયોગ કરી શકાય છે.

રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો: આ હૃદય આકારની વનસ્પતિ કુદરતી રીતે એન્ટીઑકિસડન્ટોથી સમૃદ્ધ છે, જે આપણને મુક્ત રેડિકલ અને રોગ પેદા કરતા જંતુઓ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. તે આપણા શરીરમાંથી ઝેર દૂર કરવામાં, લોહીને શુદ્ધ કરવામાં, યકૃતના રોગ અને પેશાબની નળીઓનો વિસ્તાર ચેપ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. પ્રકૃતિમાં એન્ટિપ્રાયરેટિક હોવાથી, તે ક્રોનિક તાવ સામે લડવામાં પણ મદદ કરી શકે છે અને ડેન્ગ્યુના દર્દીઓ માટે ભલામણ કરવામાં આવે છે. ગિલોય બાહ્ય કણો સામે લડવા માટે આપણી રોગપ્રતિકારક શક્તિ પણ બનાવી શકે છે.

એન્ટીઑકિસડન્ટ: ટીનોસ્પોરા કોર્ડીફોલિયામાં ફ્લેવોનોઈડ્સ અને પોલિફીનોલ્સની હાજરી તેની મુક્ત રેડિકલ સ્કેવેન્જિંગ પ્રવૃત્તિને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ગિલોય ન્યુટ્રાસ્યુટિકલ્સના સ્ત્રોત તરીકે સેવા આપે છે, જે ઓક્સિડેટીવ તણાવ ઘટાડે છે. આ ઉપરાંત પરિણામી સ્વાસ્થ્ય લાભો સાથે ક્રોનિક ડીજનરેટિવ રોગોને રોકવા અને ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.

હઠીલા તાવને મટાડે છેઃ ગિલોયના જૂના તાવમાં પણ ફાયદા છે. આ માટે ગિલોયના દાંડી અને પાંદડાનો ઉપયોગ કરો. આમાં એન્ટિપ્રાયરેટિક એટલે કે તાવમાં રાહત અને એન્ટિ મેલેરિયલ એટલે કે, મેલેરિયા ચેપ રાહતની અસરો છે.

પેટ સંબંધિત ઘણા રોગો: પેટને લગતી ઘણી બીમારીઓમાં ગિલોયનો ઉપયોગ ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આના કારણે કબજિયાત અને ગેસની સમસ્યા નથી થતી અને પાચન પણ સ્વસ્થ રહે છે.

આંખના રોગોમાં ફાયદાકારક ગિલોયઃ ગિલોયના ઔષધીય ગુણો આંખના રોગોથી રાહત અપાવવામાં ઘણી મદદ કરે છે. આ માટે, 10 મિલી ગિલોયના રસમાં 1-1 ગ્રામ મધ અને રોક મીઠું મિક્સ કરો અને તેને સારી રીતે પીસી લો. તેને આંખોમાં કાજલની જેમ લગાવો. તે કાળા ડાઘ, ડંખ અને કાળા અને સફેદ મોતિયાના રોગોને મટાડે છે.

ડાયાબિટીસમાં ફાયદા: ગિલોયનો કડવો સ્વાદ ડાયાબિટીસના દર્દીઓને તેમના બ્લડ સુગરના સ્તરને નિયંત્રિત અને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત તે તેના બળતરા વિરોધી ગુણધર્મોને કારણે અલ્સર, ઘા, કિડનીને નુકસાન જેવી ડાયાબિટીસ સંબંધિત જટિલતાઓને સંચાલિત કરવામાં પણ મદદ કરે છે. ગિલોય વજન ઘટાડવામાં પણ મદદ કરે છે, તેથી તે આપમેળે વજન વ્યવસ્થાપનમાં મદદ કરે છે, જે એકંદર સારા સ્વાસ્થ્ય માટે મહત્વપૂર્ણ છે. ખાસ કરીને ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે.

ટીબીના રોગમાં ગીલોયનું સેવન ફાયદાકારકઃ ગીલોયના ઔષધીય ગુણો ટીબી રોગની સમસ્યાઓથી છુટકારો મેળવવામાં મદદ કરે છે. પરંતુ તેને દવાના રૂપમાં બનાવવા માટે આ બધી વસ્તુઓને ભેળવીને એક ઉકાળો બનાવવો જરૂરી છે. અશ્વગંધા, ગીલોય, શતાવર, દશમૂલ, બાલામૂલ, અડુસા, પોહકરમૂલ અને આટીસને સરખા ભાગે લઈને તેનો ઉકાળો બનાવો. સવાર સાંજ 20 થી 30 મિલીનો ઉકાળો પીવાથી રાજયક્ષ્મ એટલે કે ક્ષય રોગ મટે છે.

ગિલોયથી સંધિવાની સારવારઃ ગિલોયનું સેવન સંધિવાના દુખાવા અને સોજા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. આર્થરાઈટીસના દુખાવામાં ઝડપથી રાહત મેળવવા માટે અશ્વગંધા અને અપમર્ગ પાવડર અથવા ગીલોય સાથે અપમાર્ગના મૂળનો ઉપયોગ કરવો ફાયદાકારક છે. આના નિયમિત ઉપયોગથી સંધિવાના દુખાવામાં ફાયદો થાય છે.

ગિલોય અમને શ્વસન સમસ્યાઓ મદદ: આ અમર જડીબુટ્ટીમાં જોવા મળતા અસાધારણ બળતરા વિરોધી ગુણધર્મો વારંવાર ઉધરસ, શરદી, કાકડાનો સોજો કે દાહ જેવી સામાન્ય શ્વસન સમસ્યાઓ સામે લડવામાં મદદ કરી શકે છે. શરદી અને ઉધરસને હેરાન કરવા ઉપરાંત તેનાથી રાહત પણ મળી શકે છે. અસ્થમાના દર્દીઓ. જ્યારે છાતીમાં ચુસ્તતા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ઉધરસ અને ઘરઘર જેવા લક્ષણો અસ્થમાની સારવાર મુશ્કેલ બનાવે છે. ગિલોય આ લક્ષણોને વધુ સારી રીતે સંચાલિત કરવામાં મદદ કરી શકે છે.

વૃદ્ધત્વ વિરોધી: ગિલોય એક અસરકારક વૃદ્ધત્વ વિરોધી જડીબુટ્ટી છે. ફ્લેવોનોઈડ્સથી સમૃદ્ધ, તે કોષોના નુકસાન સામે લડે છે અને નવા કોષોની વૃદ્ધિ શરૂ કરે છે. તે ત્વચાને પોષણ પણ આપે છે અને વૃદ્ધત્વના દૃશ્યમાન ચિહ્નોને ઘટાડવા માટે કોલેજનનું ઉત્પાદન વધારે છે.

જડીબુટ્ટી તણાવ અને ચિંતા ઘટાડી શકે છે: રસપ્રદ રીતે, ગિલોયનો ઉપયોગ અનુકૂલનશીલ વનસ્પતિ તરીકે થઈ શકે છે. એડેપ્ટોજેન મૂળભૂત રીતે એક પદાર્થ છે. જે આપણા શરીરને તાણ સાથે અનુકૂલન કરવામાં મદદ કરે છે. કારણ કે, આ હેલ્થ ટોનિક આપણા શરીરને ઝેરી તત્વોથી છુટકારો મેળવવા અને યાદશક્તિ વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.