લંડન: કોવિડના લાંબા ગાળાના લક્ષણો અંગે કરવામાં આવેલ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે, SARS-CoV-2 વાયરસથી સંક્રમિત આઠમાંથી એક પુખ્ત વ્યક્તિ કોવિડ-19ને (symptoms of COVID-19) કારણે લાંબા ગાળાના લક્ષણોનો અનુભવ કરે છે. શુક્રવારે ધ લેન્સેટ જર્નલમાં (Lancet journal) પ્રકાશિત થયેલા મોટા ડચ અભ્યાસ અનુસાર થોડી વિગતો જાણવા મળી છે. આ અભ્યાસમાં શું છે તે વિશે થોડું જાણીએ.
આ પણ વાંચો: તંદુરસ્ત સ્નાયુઓ તમારી ઉંમર સાથે મજબુત હોવા જરૂરી, જાણો કઈ રીતે રાખી શકાય તેને મજબૂત
'લોંગ કોવિડ' કોને કહે છે: નેધરલેન્ડની યુનિવર્સિટી ઓફ ગ્રૉનિન્જેનના પ્રોફેસર જુડિથ રોઝમાલેને જણાવ્યું હતું કે, આ અભ્યાસ SARS-CoV-2 ચેપ પછી લાંબા ગાળાના લક્ષણોની પ્રથમ તુલના આપે છે, જેને 'લોંગ કોવિડ' કહેવામાં આવે છે, જેમાં ચેપ ન હોય તેવી વસ્તીમાં લક્ષણો છે, તેમજ તે વ્યક્તિઓમાં પહેલા અને કોવિડ-19 ચેપ પછીના બંને લક્ષણો છે. બિનચેપી વસ્તીનો સમાવેશ લાંબા ગાળાના COVID-19 લક્ષણોના (Symptoms of COVID-19) પ્રસારની વધુ સચોટ આગાહી તેમજ લાંબા સમય સુધી COVID ના મુખ્ય લક્ષણોની સુધારેલી ઓળખને સક્ષમ કરે છે. "કોવિડ-19 માંદગી પછી કેટલાક દર્દીઓ દ્વારા અનુભવાયેલા લાંબા ગાળાના લક્ષણોના સ્કેલ અને અવકાશ વિશે માહિતી આપતી માહિતીની તાત્કાલિક જરૂર છે."
રસી લીધેલા લોકોની સંખ્યાનું વિશ્લેષણ: જોકે, કોવિડ-19નું નિદાન ન થયું હોય તેવા લોકોમાં આ લક્ષણોની આવર્તન પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું નથી અથવા કોવિડ-19ના નિદાન પહેલાં વ્યક્તિગત દર્દીઓના લક્ષણો જોવામાં આવ્યા છે, તેમ રોઝમલેને જણાવ્યું હતું. અભ્યાસમાં કોવિડ-19 નિદાન પહેલા અને રોગનું નિદાન ન થયું હોય તેવા લોકોમાં શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, થાક અને સ્વાદ અને ગંધની ખોટ સહિત લાંબા સમય સુધી કોવિડ સાથે સંકળાયેલા લક્ષણો પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું હતું. સંશોધકોએ સહભાગીઓને સામાન્ય રીતે લાંબા COVID સાથે સંકળાયેલા 23 લક્ષણો પર નિયમિતપણે ડિજિટલ પ્રશ્નાવલિ ભરવાનું કહીને ડેટા એકત્રિત કર્યો. પ્રશ્નાવલી માર્ચ 2020 અને ઓગસ્ટ 2021 ની વચ્ચે સમાન વ્યક્તિઓને 24 વખત મોકલવામાં આવી હતી, એટલે કે આ સમય દરમિયાન કોવિડ-19 ધરાવતા સહભાગીઓ SARS-CoV-2 આલ્ફા-વેરિઅન્ટ અથવા અગાઉના પ્રકારોથી સંક્રમિત હતા. મોટા ભાગનો ડેટા નેધરલેન્ડ્સમાં COVID-19 રસી (COVID-19 vaccine) રોલઆઉટ પહેલાં એકત્રિત કરવામાં આવ્યો હતો તેથી રસી લીધેલા સહભાગીઓની સંખ્યા વિશ્લેષણ કરવા માટે ખૂબ ઓછી હતી.
ક્યા લક્ષણો જોવા મળે છે: 76,422 સહભાગીઓમાંથી, 4,231 સહભાગીઓ કે જેમની પાસે COVID-19 હતો તેઓ લિંગ, ઉંમર અને પ્રશ્નાવલી પૂર્ણ કરવાના સમયને ધ્યાનમાં લેતા 8,462 નિયંત્રણો સાથે મેળ ખાતા હતા જે COVID-19 નિદાન સૂચવે છે. સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું કે, કોવિડ-19 થયાના ત્રણથી પાંચ મહિના પછી ઘણા લક્ષણો નવા અથવા વધુ ગંભીર હતા, નિદાન પહેલાંના અને નિયંત્રણ જૂથના લક્ષણોની તુલનામાં, આ લક્ષણોને લાંબા COVID ના મુખ્ય લક્ષણો (Major symptoms of COVID) તરીકે જોઈ શકાય છે. નોંધાયેલા મુખ્ય લક્ષણોમાં છાતીમાં દુખાવો, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, શ્વાસ લેતી વખતે દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, સ્વાદ અથવા ગંધમાં ઘટાડો, હાથ-પગમાં કળતર, ગળામાં ગઠ્ઠો, વૈકલ્પિક રીતે ગરમ અને ઠંડાની લાગણી, ભારે હાથ અથવા પગ અને સામાન્ય થાકનો સમાવેશ થાય છે. સંશોધકોના જણાવ્યા અનુસાર, ચેપના ત્રણ મહિના પછી આ લક્ષણોની તીવ્રતામાં વધુ ઘટાડો થયો નથી. અન્ય લક્ષણો કે જે COVID-19 નિદાન પછી ત્રણથી પાંચ મહિના સુધી નોંધપાત્ર રીતે વધ્યા ન હતા તેમાં માથાનો દુખાવો, આંખોમાં ખંજવાળ, ચક્કર, પીઠનો દુખાવો અને ઉબકાનો સમાવેશ થાય છે.
આ પણ વાંચો: નવજાત શિશુઓની સંભાળ દરમિયાન રાખો આ બાબતોનું ઘ્યાન
ક્યા કારણથી થાય છે તણાવ: અભ્યાસના પ્રથમ લેખક, પીએચડી ઉમેદવાર અરન્કા બેલેરિંગે જણાવ્યું હતું કે, "આ મુખ્ય લક્ષણો ભવિષ્યના સંશોધન માટે મુખ્ય અસરો ધરાવે છે, કારણ કે આ લક્ષણોનો ઉપયોગ કોવિડ-19 પછીની સ્થિતિ અને બિન-COVID-19-સંબંધિત લક્ષણો વચ્ચે તફાવત કરવા માટે થઈ શકે છે. અભ્યાસ સહભાગીઓ કે, જેમણે પ્રી-COVID લક્ષણોનો ડેટા સબમિટ કર્યો હતો તેમાંથી, સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું હતું કે નિયંત્રણ જૂથના 8.7 ટકાની સરખામણીમાં 21.4 ટકા કોવિડ-19-પોઝિટિવ સહભાગીઓએ 3 મહિનામાં મધ્યમ તીવ્રતામાં ઓછામાં ઓછા એક વધેલા મુખ્ય લક્ષણનો અનુભવ કર્યો હતો. SARS-CoV-2 ચેપ પછી અથવા વધુ. આનો અર્થ એ થાય છે કે 12.7 ટકા કોવિડ-19 દર્દીઓમાં કોવિડ પછીના ત્રણ મહિનામાં તેમના નવા અથવા ગંભીર રીતે વધેલા લક્ષણો SARS-CoV-2 ચેપને આભારી છે. સાર્સ-કોવી -2 ચેપ પહેલા અને પછી બંનેમાં ચેપ વિનાના નિયંત્રણ જૂથમાં અને વ્યક્તિઓમાં લક્ષણોને જોઈને, અમે એવા લક્ષણોને ધ્યાનમાં લેવા સક્ષમ હતા જે રોગચાળાના બિન-ચેપી રોગના સ્વાસ્થ્યના પાસાઓનું પરિણામ હોઈ શકે છે, જેમ કે પ્રતિબંધો અને અનિશ્ચિતતાને કારણે તણાવ (What causes stress) થાય છે.
ચેપનું કારણ શું છે: કોવિડ-19 પછીની સ્થિતિ, જેને અન્યથા લાંબા COVID તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે વધતા જતા માનવીય ટોલ સાથેની તાકીદની સમસ્યા છે. મુખ્ય લક્ષણોને સમજવું અને સામાન્ય વસ્તીમાં પોસ્ટ-COVID-19 નો વ્યાપ એ આપણી ક્ષમતા માટે એક મોટું પગલું રજૂ કરે છે. ડિઝાઇન અભ્યાસ કે જે આખરે COVID-19 ના લાંબા ગાળાના લક્ષણો માટે સફળ આરોગ્યસંભાળ પ્રતિસાદોને જાણ કરી શકે છે," તેમણે ઉમેર્યું. લેખકો અભ્યાસમાં કેટલીક મર્યાદાઓને સ્વીકારે છે કારણ કે, તેમાં આલ્ફા વેરિઅન્ટ અથવા SARS-CoV-2 ના પહેલાના પ્રકારોથી સંક્રમિત દર્દીઓનો સમાવેશ થાય છે અને ડેલ્ટા અથવા ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટ્સ મોટાભાગના ચેપનું કારણ બને છે તે સમયગાળા દરમિયાન ચેપગ્રસ્ત લોકોનો કોઈ ડેટા નથી. ઉપરાંત, એસિમ્પ્ટોમેટિક ચેપને કારણે, આ અભ્યાસમાં COVID-19 નો વ્યાપ ઓછો અંદાજવામાં આવી શકે છે, સંશોધકોએ જણાવ્યું હતું કે, અભ્યાસની બીજી મર્યાદા એ છે કે ડેટા સંગ્રહની શરૂઆતથી અન્ય લક્ષણો, જેમ કે મગજ-ધુમ્મસ, લાંબા COVID ની વ્યાખ્યા માટે સંભવિત રૂપે સંબંધિત તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા છે પરંતુ આ અભ્યાસમાં આ લક્ષણો પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું નથી.
