નવી દિલ્હી: IIT સંશોધકોએ એક એવી ટેકનિક શોધી કાઢી છે જેના હેઠળ ઇન્ફ્રારેડ થર્મલ ઇમેજિંગનો ઉપયોગ બોઇલિંગ અને કન્ડેન્સેશન હીટ ટ્રાન્સફરને માપવા માટે કરી શકાય છે. તેની એક મોટી વિશેષતા એ છે કે, આ સંશોધનથી ખારા પાણીને પીવાના પાણીમાં રૂપાંતરિત કરવાની ડિસેલિનેશન સિસ્ટમ ઘણી રીતે અસરકારક સાબિત થશે. ઉપરાંત, મલ્ટિ-ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ્સનો ઉદ્યોગમાં ઘણા ઉપયોગો છે. IIT અનુસાર, આ સંશોધનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ મલ્ટીફેઝ ફ્લોમાં પ્રવાહી પ્રવાહ અને તાપમાનના વિતરણની પૂર્વધારણા કરવાનો હતો અને ઉકળતા અને ઘનીકરણ દરમિયાન હીટ ટ્રાન્સફર અને હીટ ટ્રાન્સફર ગુણાંકના દરને માપવાનો હતો.
સંશોધનમાં કોનો સમાવેશ થયોઃ IIT સંશોધકોએ ઇન-હાઉસ મલ્ટિ-ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ ડિઝાઇન કરી છે જે પ્રવાહી ગેસના પ્રવાહની ટોમોગ્રાફીને સક્ષમ કરશે અને વેક્યૂમ બાષ્પીભવન પ્રક્રિયા અને ઉકળતા સિસ્ટમ દ્વારા કાર્યક્ષમ ડિસેલિનેશનની ખાતરી કરશે. આ સંશોધન કાર્યમાં ડો. હાર્દિક કોઠાડિયા અને ડો. અરુણ કુમાર અને તેમના વિદ્યાર્થીઓ સર્વજીત સિંઘ, અરવિંદ કુમાર, વિકાસ પટનાયક, અનૂપ એસએલ, આસ્થા ગૌતમ અને અન્ય ફેકલ્ટી સભ્યો, ડો. પ્રોદ્યુત રંજન ચક્રવર્તી, ડો. સાક્ષી ધાનેકર અને ડો. IIT જોધપુર ખાતે મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગ.કમલજીત રંગારા સામેલ હતા.
આ પણ વાંચોઃ MINI HEART : વૈજ્ઞાનિકોએ પ્રયોગશાળામાં 0.5 મીમીની મિની-હાર્ટ વિકસાવ્યું છે
આ સંશોધન ઈન્ટરનેશનલ જર્નલ ઓફ થર્મલ સાયન્સમાં પ્રકાશિત થયું છેઃ આમાં, સંરક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા ટેક્નો કોમર્શિયલ પ્રોજેક્ટ અને થર્મેક્સ SPX એનર્જી ટેક્નોલોજીસ લિમિટેડ દ્વારા આંશિક નાણાકીય સહાય આપવામાં આવી છે. આ પ્રાયોગિક સંશોધન ફ્લો બોઇલિંગ દરમિયાન સ્થાનિક હીટ ટ્રાન્સફર પ્રેશર ડ્રોપ અને ક્રિટિકલ હીટ ફ્લક્સ પર કોઇલ ઓરિએન્ટેશનની અસર જાણવા માટે કરવામાં આવ્યું છે. તે આડા અને વર્ટિકલ ઓરિએન્ટેશન સાથે વિવિધ વ્યાસની SS 304 ટ્યુબનો ઉપયોગ કરે છે. સંશોધનના તારણો દર્શાવે છે કે કોઇલના ઓરિએન્ટેશનની બે તબક્કાના દબાણના ઘટાડા પર કોઈ નોંધપાત્ર અસર નથી પરંતુ દિવાલના તાપમાનના હીટ ટ્રાન્સફર વિતરણ અને ગંભીર ગરમીના પ્રવાહને અસર કરે છે. સંશોધનમાં એવું જોવામાં આવ્યું હતું કે આડી સરખામણીમાં ઊભી દિશાના કિસ્સામાં સ્થાનિક અને સરેરાશ હીટ ટ્રાન્સફર ગુણાંક વધારે હતો.
આ પણ વાંચોઃ SAMSUNG GALAXY: લાંબી બેટરી લાઈફ સાથે નવો 3D ગેમિંગ ફોન લોંચ
વરાળની ગુણવત્તાનું માપન શક્યઃ IIT જોધપુરના સંશોધનની મુખ્ય વિશેષતા એ છે કે તે ઇન્ફ્રા રેડ થર્મલ ઇમેજિંગ તકનીકનો ઉપયોગ કરીને ઉકળતા હીટ ટ્રાન્સફરને માપી શકે છે. ખારા પાણીને પીવાના પાણીમાં રૂપાંતરિત કરવા ડિસેલિનેશન સિસ્ટમ જે ઘણી રીતે અસરકારક રહેશે. મલ્ટિ-ઈલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ ઔદ્યોગિક કાર્યમાં ફ્લો મિક્સિંગના અભ્યાસને સક્ષમ બનાવશે. મલ્ટી ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ વરાળના પાણીથી તબક્કાના પ્રવાહ દરમિયાન વિશાળ અપૂર્ણાંક અને વરાળની ગુણવત્તાને માપવામાં સક્ષમ બનાવશે.
ઉદ્યોગમાં મલ્ટી ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમના અનેક ઉપયોગોઃ આ સંશોધનનું મહત્વ સમજાવતા, ડો. હાર્દિક કોઠાડિયા, આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર, મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગ, IIT જોધપુર, જણાવ્યું હતું કે, “ઇન્ફ્રારેડ થર્મલ ઇમેજિંગ અને મલ્ટી ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ્સ તાપમાન વિતરણની કલ્પના કરવા માટે ચોક્કસ તકનીકો છે. અને મલ્ટિફેઝ ફ્લો. ડો. અરુણ કુમાર આર., સહાયક પ્રોફેસર, મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગ, IIT જોધપુર. મલ્ટિ-ઇલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ્સમાં પ્રવાહી પ્રવાહ અને પ્રવાહ મિશ્રણનું વિશ્લેષણ કરવાના હેતુથી ઉદ્યોગમાં ઘણી એપ્લિકેશનો છે. આ સંશોધનનો અંતિમ ધ્યેય સૌર થર્મલ ડિસેલિનેશન સિસ્ટમ વિકસાવવાનો છે અને વિવિધ ઔદ્યોગિક કાર્યક્રમોમાં પ્રવાહી મિશ્રણ અને ગેસ-પ્રવાહી પ્રવાહની કલ્પના કરવાનો છે. સંશોધકોને આશા છે કે ભવિષ્યમાં આ સંશોધનનો લાભ લઈને તેઓ મલ્ટિ-ઈલેક્ટ્રોડ સેન્સર સિસ્ટમ અને મલ્ટિ-ઈફેક્ટ ડિસેલિનેશન સિસ્ટમ વિકસાવી શકશે.
