ન્યૂઝ ડેસ્ક: સામાજિક સશક્તિકરણ માટે જવાબદારીપૂર્ણ આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ ડિજિટલ ઇન્ડિયાની સફળતાએ સમાવેશી વિકાસ, સુશાસન અને સામાન્ય નાગરિકોના સશક્તિકરણ માટે ફાયદાકારક ડિજિટલ ટૅક્નૉલૉજી માટે નવું વૈશ્વિક સીમાચિહ્ન નિર્ધારિત કર્યું છે. શું આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ ક્યારેય માનવ વિચાર સાથે સ્પર્ધા કરશે ? આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સની ખામીઓને કારણે આગામી દિવસોમાં તેને આર્ટિફિશિયલ જનરલ ઈન્ટેલિજન્સ (Artificial General Intelligence) દ્વારા બદલવામાં આવશે. પરંતુ પ્રશ્ન એ છે કે શું તે માનવ બુદ્ધિ અને તેની સર્જનાત્મકતાને પણ બદલી શકે છે ? વિશ્વની કેટલીક શ્રેષ્ઠ કૃત્રિમ બુદ્ધિ (Artificial general intelligence definition) પ્રણાલીઓ ચેસ અથવા પોકર જેવી રમતમાં માણસોને હરાવવા માટે પૂરતી બુદ્ધિશાળી છે. કેટલાક એવા પણ છે જેઓ બિલાડીઓને ઓળખવાની તેમની ક્ષમતા અથવા કાળા લોકોને ઓળખવામાં તેમની અસમર્થતા માટે જાણીતા છે.
શું છે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ: લાંબા સમયથી બહુ ગાજી રહેલી આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સની ટૂંકી વ્યાખ્યા એવી કરી શકાય કે માણસની જેમ, પોતાને જે દેખાય કે સંભળાય તે સમજી શકે, તેના આધારે યોગ્ય નિર્ણયો લઈ શકે અને સમય સાથે આ બધું, પોતાની રીતે વધુ ને વધુ શીખી શકે તેવી કમ્પ્યૂટર સિસ્ટમ્સ એટલે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ.
AI નો ઉપયોગ: પરંતુ શું હાલની AI સિસ્ટમો રમકડાં કરતાં વધુ છે ? તે ઠીક છે કે પ્રાણીઓને રમવાની અથવા ઓળખવાની તેમની ક્ષમતા પ્રભાવશાળી છે પરંતુ શું તે નફાકારક AI સિસ્ટમ બનાવવામાં મદદ કરશે ? ભવિષ્ય વિશે સચોટ આગાહી કરવા માટે ભૂતકાળનું વિશ્લેષણ કરવું. AI નો ઉપયોગ વ્યક્તિને કેન્સર છે કે, નહીં તે મૂલ્યાંકન કરવા માટે પણ થાય છે અથવા તેનો ઉપયોગ દર્દીઓના મેડિકલ રિપોર્ટ્સ ચકાસવા માટે પણ થાય છે. પ્લુરીબસ નામનો પોકર રમતો બોટ 2019માં વિશ્વના ટોચના પોકર ખેલાડીઓને હરાવવામાં સક્ષમ હતો, એવી આગાહી કરી કે તે મનુષ્યોને છેતરશે. Pluribus, AlphaGo, Amazon Recognition જેવા ઘણા અલ્ગોરિધમ્સ છે- જે તેમનું કાર્ય ખૂબ જ અસરકારક રીતે કરે છે અને કેટલાક એટલા સારા છે કે કેટલીકવાર તેઓ તે રમતમાં નિષ્ણાત લોકોને પણ હરાવી દે છે.
AGI નિષ્ણાતની જેમ કામ કરશે: AI ની સંકુચિતતા પણ હવે બદલાઈ રહી છે. આને સંપૂર્ણપણે બદલવા માટે જે તૈયાર છે તે છે આર્ટિફિશિયલ જનરલ ઈન્ટેલિજન્સ. મનુષ્યની જેમ તેઓ પણ ઘણું બધું કરવા સક્ષમ છે જેમ કે, આર્ટિફિશિયલ જનરલ ઈન્ટેલિજન્સ એક સાથે અનેક પ્રકારના કામ કરી શકશે અને નિષ્ણાતની જેમ તમામ કામ કરશે. આવા AGI હજુ બનાવવાના બાકી છે.
''10 થી 15 વર્ષ પહેલાં લોકો AGIને એક સપનું માનતા હતા. લોકો વિચારે છે કે, તેને બનાવવામાં 1500 વર્ષ લાગશે અથવા કદાચ તે ક્યારેય બની શકશે નહીં. પરંતુ અમે તે કરી શકીએ છીએ. ફક્ત આપણા જીવનકાળમાં. તેને જોઈ રહ્યા છીએ.''--- ઇરિના હિગિન્સ (સંશોધન વૈજ્ઞાનિક)
"જો કે AI ખૂબ જ કાર્ય વિશિષ્ટ છે, તે કમ્પ્યુટર દ્વારા કરી શકાય તેવા કાર્યોની શ્રેણીને પણ વિસ્તરી રહ્યું છે." હાલમાં ઉપયોગમાં લેવાતી પ્રારંભિક AI સિસ્ટમ્સમાંની એક લાર્જ લેંગ્વેજ મોડલ (LLM) છે. એલએલએમ લખતી વખતે જોડણી સુધારણાના ક્રમથી શરૂ થયું. તે પછી, તેણે વાક્યો સુધારવાનું શરૂ કર્યું. અને હવે, તેણે એટલો બધો ડેટા પ્રોસેસ કર્યો છે કે તે તમારી સાથે વાત કરી શકે છે." --- એંગ લિમ ગોહ (એન્ટરપ્રાઇઝના ચીફ ટેક્નોલોજી ઓફિસર)
LLMની ક્ષમતા: સ્પેસ એક્સ્પ્લોરેશન અને કેન્સરની સારવાર જેવી વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ઘણી મોટી સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે AGIનો ઉપયોગ કરવાની યોજના છે. LLMની ક્ષમતા વધુ વધી છે. હવે તેઓ માત્ર લખીને કોઈ પ્રશ્નનો જવાબ આપતા નથી, તેઓ તસવીરો જોઈને પણ જવાબ આપી શકે છે. પરંતુ જ્યારે તમે કોઈની નોકરી સાથે તેની તુલના કરો છો ત્યારે તે હજી પણ ખૂબ જ સંકુચિત લાગે છે. LLM લેખો અને ચિત્રોનો અર્થ સમજી શકતા નથી. તેઓ શબ્દો અને ચિત્રોને તે રીતે વાંચી શકતા નથી અથવા તેનો સર્જનાત્મક ઉપયોગ કરી શકતા નથી, જેમ માણસ કરી શકે છે. પરંતુ ઘણા નિષ્ણાતો માને છે કે AI કલાનું સર્જન કરતું નથી પરંતુ કલાને અનુસરે છે.
