દુનિયામાં દર વર્ષે 73 કરોડથી વધુ મહિલાઓ બને છે હિંસાનો શિકાર, જાણો ભારતની સ્થિતિ

મહિલાઓની સુરક્ષા માટે બનેલા કાયદા છતાં તેમની સામેના ગુનાઓ અટકતા નથી. તેની પાછળનું મુખ્ય કારણ સમાજની માનસિકતા અને નક્કર કાયદાનો અભાવ છે. ઉપરાંત, સરકાર પાસે કાયદાનો અમલ કરવા માટે મજબૂત ઇચ્છાશક્તિ અને માળખાકીય સુવિધાઓનો અભાવ હોવાનું માનવામાં આવે છે. ભારતમાં અને વૈશ્વિક સ્તરે મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધની સ્થિતિ જાણવા માટે સંપૂર્ણ સમાચાર વાંચો.

હૈદરાબાદ: લોકશાહી હોય, રાજાશાહી હોય કે સરમુખત્યારશાહી શાસન હોય, મહિલાઓ અને છોકરીઓ સામે હિંસા, અપરાધો અને માનવ અધિકારોના ઉલ્લંઘનના કિસ્સાઓ દરેક જગ્યાએ જોવા મળે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના અંદાજ મુજબ, વૈશ્વિક સ્તરે 73 કરોડ મહિલાઓ અથવા 3માંથી 1 મહિલા, તેમના જીવનકાળમાં ઓછામાં ઓછા એક વખત શારીરિક અથવા જાતીય હિંસા અથવા બંને પ્રકારની હિંસાનો ભોગ બની છે. મહિલાઓ અને છોકરીઓ ઘરે, કામ પર અને મુસાફરી દરમિયાન હિંસા અને ઉત્પીડનનો ભોગ બને છે. યુનાઇટેડ નેશન્સ દ્વારા મહિલાઓ માટે સુરક્ષિત સમાજ બનાવવા માટે 25 નવેમ્બરના રોજ મહિલાઓ સામેની હિંસા નાબૂદી માટેનો આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.

શા માટે ઉજવાય છે આ દિવસ:

મહિલા અધિકાર કાર્યકર્તાઓએ 25 નવેમ્બર 1981ને લિંગ આધારિત હિંસા વિરુદ્ધ દિવસ તરીકે ઉજવ્યો હતો. 1960 માં આ તારીખે, ડોમિનિકન રિપબ્લિકના શાસક રાફેલ ટ્રુજિલો (1930-1961) ના આદેશ પર ત્રણ રાજકીય કાર્યકરો, મીરાબલ બહેનોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. મીરાબલ બહેનોના સન્માન માટે આ દિવસ પસંદ કરવામાં આવ્યો હતો.

• Tomorrow is the International Day for the Elimination of Violence against Women, and the first day of #16Days.
  
  If you've been affected by domestic abuse, help is at hand. Call @dsahelpline on 0808 802 1414.
  
  Trained, experienced staff are available to help 24/7. pic.twitter.com/MJR4I5RC1H

  — Department of Health (@healthdpt) November 24, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  Tomorrow is the International Day for the Elimination of Violence against Women, and the first day of #16Days.
  
  If you've been affected by domestic abuse, help is at hand. Call @dsahelpline on 0808 802 1414.
  
  Trained, experienced staff are available to help 24/7. pic.twitter.com/MJR4I5RC1H

  — Department of Health (@healthdpt) November 24, 2023

  ">

  Tomorrow is the International Day for the Elimination of Violence against Women, and the first day of #16Days.
  
  If you've been affected by domestic abuse, help is at hand. Call @dsahelpline on 0808 802 1414.
  
  Trained, experienced staff are available to help 24/7. pic.twitter.com/MJR4I5RC1H

  — Department of Health (@healthdpt) November 24, 2023

20 ડિસેમ્બર 1993ના રોજ, યુનાઈટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલીએ એક ઠરાવ દ્વારા મહિલાઓ સામેની હિંસા નાબૂદી અંગેની ઘોષણા સ્વીકારી. જેના થકી સમગ્ર વિશ્વમાં મહિલાઓ અને છોકરીઓ સામેની હિંસાનો અંત લાવવાનો માર્ગ મોકળો થયો હતો. ત્યારબાદ 7 ફેબ્રુઆરી 2000ના રોજ જનરલ એસેમ્બલીએ સત્તાવાર રીતે 25 નવેમ્બરને મહિલાઓ વિરુદ્ધ હિંસા નાબૂદી માટેના આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ તરીકે નિયુક્ત કર્યા. આ દિવસે, સંયુક્ત રાષ્ટ્ર વિવિધ સરકારો, આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ અને બિન-સરકારી સંસ્થાઓને મહિલાઓની સુરક્ષા માટે જનજાગૃતિ વધારવા માટે રચાયેલ પ્રવૃત્તિઓનું આયોજન કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે.

મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધ, હિંસા, ઉત્પીડન અને માનવાધિકાર ભંગના કેસોને રોકવા માટે સમાજ અને સરકાર બંનેએ સાથે મળીને કામ કરવું પડશે. આ માટે નક્કર કાયદા, આધુનિક ફરિયાદ નિવારણ અને મોનિટરિંગ સિસ્ટમ, મૂડી રોકાણ, સારી ડેટા સિસ્ટમની સાથે સરકારોની મજબૂત ઈચ્છાશક્તિ જરૂરી છે.

• 🛑 There is #NoExcuse for gender-based violence.
  
  🎧 Ahead of International Day for the Elimination of Violence against Women, tune into episode 9 of our Musyawarah podcast series with guests including @FitzgeraldFrncs and @melisa_idris 👉 https://t.co/lShYYzWBFf#OrangeTheWorld pic.twitter.com/DfPIF9a6Si

  — European Parliament in ASEAN (@EPinASEAN) November 24, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  🛑 There is #NoExcuse for gender-based violence.
  
  🎧 Ahead of International Day for the Elimination of Violence against Women, tune into episode 9 of our Musyawarah podcast series with guests including @FitzgeraldFrncs and @melisa_idris 👉 https://t.co/lShYYzWBFf#OrangeTheWorld pic.twitter.com/DfPIF9a6Si

  — European Parliament in ASEAN (@EPinASEAN) November 24, 2023

  ">

  🛑 There is #NoExcuse for gender-based violence.
  
  🎧 Ahead of International Day for the Elimination of Violence against Women, tune into episode 9 of our Musyawarah podcast series with guests including @FitzgeraldFrncs and @melisa_idris 👉 https://t.co/lShYYzWBFf#OrangeTheWorld pic.twitter.com/DfPIF9a6Si

  — European Parliament in ASEAN (@EPinASEAN) November 24, 2023

સંયુક્ત રાષ્ટ્રના આંકડા મુજબ નીચે વિગતો:

• દર કલાકે 5થી વધુ મહિલાઓ અથવા છોકરીઓની તેમના જ પરિવારના કોઈ સભ્ય દ્વારા હત્યા કરવામાં આવે છે.
• લગભગ ત્રણમાંથી એક મહિલા તેના જીવનમાં ઓછામાં ઓછી એક વખત શારીરિક અને/અથવા જાતીય હિંસાનો ભોગ બની છે.
• 86 ટકા મહિલાઓ અને છોકરીઓ લિંગ આધારિત હિંસા સામે કાયદાકીય સુરક્ષા વિનાના દેશોમાં રહે છે.

ભારતમાં મહિલાઓ સામે હિંસા:

• નેશનલ ક્રાઈમ રેકોર્ડ બ્યુરો (NCRB)ના તાજેતરના ડેટા અનુસાર, 2020ની સરખામણીમાં 2021માં મહિલાઓ વિરુદ્ધના ગુનાઓમાં 15.3 ટકાનો વધારો થયો છે.
• હિંસાના મોટાભાગના કિસ્સાઓ પીડિતાના પતિ અથવા તેના સંબંધીઓ દ્વારા આચરવામાં આવે છે. સૌથી વધુ 31 ટકા મહિલાઓ પીડિત છે.
• 20.8 ટકા મહિલાઓ પર નમ્રતા ભડકાવવાના ઈરાદાથી હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો.
• મહિલાઓના અપહરણના 17.6 ટકા કેસ નોંધાયા છે.
• 7.4 ટકા મહિલાઓ સામે બળાત્કારના કેસ નોંધાયા છે.
• મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધ દર (168.3 ટકા)માં આસામ ટોચ પર રહ્યું. તે પછી ઓડિશા, હરિયાણા, તેલંગાણા અને રાજસ્થાનનો નંબર આવે છે.
• નોંધાયેલા ગુનાના મામલામાં ઉત્તર પ્રદેશ ટોચનું રાજ્ય રહ્યું છે. 2021માં 56,083 કેસ નોંધાયા હતા. આ પછી રાજસ્થાન, મહારાષ્ટ્ર, પશ્ચિમ બંગાળ, ઓડિશા અને અન્ય રાજ્યો આવે છે. એટલે કે સૌથી વધુ ગુનાઓ મહિલાઓ વિરુદ્ધ નોંધાયા છે.
• કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં દિલ્હીમાં મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધનો દર સૌથી વધુ 147.6 ટકા હતો. આ ઉપરાંત, નોંધાયેલા કેસોની સંપૂર્ણ સંખ્યામાં પણ તે ટોચ પર રહ્યું.

• Finding Hope, Building Families: Call our Adoption Helpline for assistance..
  .
  .
  .
  .
  .#ADOPTION #AmritMahotsav @CARAWCD pic.twitter.com/XrepZ3AU7l

  — Ministry of WCD (@MinistryWCD) November 23, 2023 " class="align-text-top noRightClick twitterSection" data="

  Finding Hope, Building Families: Call our Adoption Helpline for assistance..
  .
  .
  .
  .
  .#ADOPTION #AmritMahotsav @CARAWCD pic.twitter.com/XrepZ3AU7l

  — Ministry of WCD (@MinistryWCD) November 23, 2023

  ">

  Finding Hope, Building Families: Call our Adoption Helpline for assistance..
  .
  .
  .
  .
  .#ADOPTION #AmritMahotsav @CARAWCD pic.twitter.com/XrepZ3AU7l

  — Ministry of WCD (@MinistryWCD) November 23, 2023

હિંસા સામે ફરિયાદ ન કરવાનાં કારણો: ઘણા કારણોસર, મહિલાઓ અને છોકરીઓ (VAWG) સામેની હિંસા નોંધાતી નથી. આના મુખ્ય કારણોમાં ગુનેગારો સામે પૂરતી કાર્યવાહીનો અભાવ, સરકારી એજન્સીઓ પ્રત્યે પીડિતોમાં વિશ્વાસનો અભાવ, પીડિતા અને તેના પરિવારની મૌન, કલંક અને શરમનો સમાવેશ થાય છે.

• સામાન્ય રીતે, સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓ સામેની હિંસા શારીરિક, જાતીય અને મનોવૈજ્ઞાનિક સ્વરૂપોમાં પ્રગટ થાય છે.
• હિંસા (મારપીટ, માનસિક દુર્વ્યવહાર, વૈવાહિક બળાત્કાર, નારી હત્યા)
• જાતીય હિંસા અને સતામણી (બળાત્કાર, બળજબરીથી જાતીય કૃત્યો, અનિચ્છનીય જાતીય પ્રગતિ, પીડોફિલિયા, બળજબરીથી લગ્ન, શેરી સતામણી, પીછો કરવો, સાયબર સતામણી)
• માનવ તસ્કરી (ગુલામી, જાતીય શોષણ)
• સ્ત્રી જનન અંગછેદન
• બાળ લગ્ન

ભારતમાં મહિલાઓની સુરક્ષા માટેના મુખ્ય કાયદા:

• બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ અધિનિયમ, 2006
• અનૈતિક ટ્રાફિક (પ્રિવેન્શન) એક્ટ, 1956
• દહેજ પ્રતિબંધ કાયદો 1961:
• મેડિકલ ટર્મિનેશન ઑફ પ્રેગ્નન્સી એક્ટ 1971
• મહિલાઓનું અશિષ્ટ પ્રતિનિધિત્વ (પ્રતિબંધ) અધિનિયમ 1986
• સતી કમિશન (પ્રિવેન્શન) એક્ટ, 1987
• પ્રી-કન્સેપ્શન એન્ડ પ્રિ-નેટલ ડાયગ્નોસ્ટિક ટેક્નિક એક્ટ, 1994
• ફોજદારી કાયદો (સુધારો) અધિનિયમ 2013
• માતૃત્વ લાભ (સુધારો) અધિનિયમ, 2017

મહિલાઓની સુવિધા માટે મુખ્ય પગલાં:

• મહિલા હેલ્પલાઇનના સાર્વત્રિકરણની યોજના
• લૈંગિક અપરાધીઓ પર રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝ
• પ્રધાનમંત્રી માતૃ વંદના યોજના
• મહિલા પોલીસ સ્વયંસેવકો
• દીકરી બચાવો દીકરી ભણાવો
• મહિલા શક્તિ કેન્દ્ર
• વન સ્ટોપ સેન્ટર
• નિર્ભયા ફંડ
• તેજસ્વી
• સ્વાધાર ગૃહ

2021માં આત્મહત્યાના કારણે થયેલા મોતના NCRBએ જાહેર કરેલ આંકડા:

• ગૃહિણી-23178
• કન્યા-5693
• કામ કરતી મહિલાઓ-1752
• દૈનિક વેતન મજૂર 4246
• કૃષિ ક્ષેત્ર સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓ-653
• સ્વ રોજગારી-1426