હૈદરાબાદ: વિશ્વ અંગદાન દિવસ 13 ઓગસ્ટના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. નેશનલ હેલ્થ પોર્ટલ અનુસાર, ભારતમાં દર વર્ષે 5 લાખ લોકો સમયસર અવયવોની ઉપલબ્ધતાના અભાવે મૃત્યુ પામે છે, જેમાંથી 2 લાખ લોકો લીવરની ઉપલબ્ધતાના અભાવે મૃત્યુ પામે છે. એક વ્યક્તિ પોતાના અંગોનું દાન કરીને 8 લોકોને નવું જીવન આપી શકે છે.
વિશ્વ અંગ દાન દિવસનો ઇતિહાસ: આધુનિક તબીબી વિજ્ઞાને એક વ્યક્તિમાંથી બીજી વ્યક્તિમાં અંગોનું ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવાનું શક્ય બનાવ્યું છે. 1954 માં, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રથમ સફળ અંગ ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવામાં આવ્યું હતું. ડો. જોસેફ મુરેએ 1990માં જોડિયા ભાઈઓ રોનાલ્ડ અને રિચાર્ડ હેરિકના સફળ કિડની ટ્રાન્સપ્લાન્ટ માટે ફિઝિયોલોજી અથવા મેડિસિનનું નોબેલ પારિતોષિક જીત્યું હતું.
અંગ દાનના પ્રકાર:
1. લિવિંગ ઓર્ગન ડોનેશન
2. મૃત્યુ પછી અંગ દાન
અંગદાન ઓછું થવાનું કારણ: લોકોમાં ઓર્ગન ડોનેશન અંગે જાગૃતિનો અભાવ છે. ઘણી NGO અને જાહેર સંસ્થાઓ આ અંગે જાગૃતિ ફેલાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે પરંતુ લોકો આ ઉમદા હેતુ માટે આગળ આવતા નથી. નેશનલ હેલ્થ પોર્ટલ અનુસાર, દેશમાં સ્પેનમાં 35 અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં 26ની સરખામણીમાં દેશમાં પ્રતિ મિલિયન વસ્તી દીઠ માત્ર 0.65 અંગ દાન છે.
અંગદાનની પ્રથમ શરત: અંગદાન માટે વ્યક્તિનું સ્વસ્થ હોવું જરૂરી છે. બ્રેઈન ડેડ વ્યક્તિઓને એચઆઈવી, કેન્સર, ડાયાબિટીસ, કિડની અને હૃદયના રોગો ન હોવા જોઈએ. અંગ દાન બે રીતે કરી શકાય છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ બ્રેઈન ડેડ થઈ ગઈ હોય પરંતુ હૃદય ધડકવાનું બંધ ન કરે તો તે પોતાના અંગોનું દાન કરી શકે છે. માથામાં ઈજા, સ્ટ્રોક, મગજની ગાંઠ, મગજને નુકસાન પહોંચાડતી કોઈપણ બીમારીથી પીડાતા લોકો દાતા બની શકે છે.
અંગોનું દાન કોણ ન કરી શકે?: કોઈ દર્દી અંગોનું દાન કરી શકતું નથી. HIV, કેન્સર અને અન્ય ગંભીર ચેપ જેવા સંચારી રોગોથી પીડિત લોકો અંગોનું દાન કરી શકતા નથી. ડાયાબિટીસ, કિડની અથવા હૃદય રોગ, કેન્સર અને એચઆઈવીથી પીડિત લોકોને જીવંત અંગોના દાનમાંથી બાકાત રાખી શકાય છે.
અંગદાન માટે તમે જ્યાં સંપર્ક કરી શકો તે સ્થાનો: અંગદાન માટે ઘણી સંસ્થાઓ છે જેનો સંપર્ક કરી શકાય છે. તમે www.rnos.org, www.notto.nic.in અથવા bhanfoundation.org પર નોંધણી કરાવી શકો છો અથવા ટોલ ફ્રી નંબર 1800114770 પર સંપર્ક કરી શકો છો. નોંધણી પછી જારી કરાયેલ કાર્ડ પરિવારના સભ્યોને આપવું જોઈએ જેથી તેઓ મગજના મૃત્યુના કિસ્સામાં હોસ્પિટલને જાણ કરી શકે.
જાણો અંગ દાન ક્યારે થઈ શકે છે: જન્મથી લઈને 65 વર્ષની વય સુધી જે લોકો બ્રેઈન ડેડ જાહેર થયા હોય તેઓ અંગોનું દાન કરી શકે છે. બ્રેઈન ડેડ સાબિત થયા પછી અથવા મૃત્યુના થોડા કલાકોમાં કયા અંગો ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવા જોઈએ તે જાણવું જરૂરી છે.
બોલિવૂડની આ હસ્તીઓએ અંગદાન કરવાનો સંકલ્પ લીધો છે:
- સુપરસ્ટાર અમિતાભ બચ્ચને તેમની આંખોનું દાન કરવાનો સંકલ્પ લીધો છે.
- સલમાન ખાને તેની અસ્થિ મજ્જાનું દાન કરવાનું વચન આપ્યું છે.
- ઐશ્વર્યા રાય બચ્ચને તેની આંખોનું દાન કરવા માટે આઈ બેંક એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયા સાથે કરાર કર્યો છે.
- આર માધવને તેની આંખો, હૃદય, દાન આપવાનો નિર્ણય લીધો છે.
- આમિર ખાને તેના મૃત્યુ પછી શરીરના દરેક અંગોનું દાન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
- પ્રિયંકા ચોપરાએ તેના અંગોનું દાન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
- રણબીર કપૂરે પણ તેના અંગોનું દાન કરવાનું વચન આપ્યું છે.
- સુનિલ શેટ્ટીએ આંખો દાન કરવાનું વચન આપ્યું છે.
અંગ દાન વિશે 8 ભ્રાંતિઓ:
- મારો ધર્મ અંગદાન પર પ્રતિબંધ છે.
- અવયવનું દાન મૃત્યુ પછી જ કરી શકાય છે.મગજ મૃત્યુ પછી અંગની વિકૃતિઓ થાય છે.
- હું અંગ ખરીદી શકું છું, દાનની જરૂર નથી.
- અંગ દાનના પરિણામે વિકલાંગતા અથવા ક્ષતિનું જોખમ.
- અંગદાન દ્વારા માતાપિતા બનવાની મુશ્કેલીઓ.
- પુરૂષના અંગો ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરી શકાતા નથી.