ગમે તેટલી ઉંમર, આપણી મોઢાની સમસ્યાઓ ગમે ત્યારે આપણી ત્રાસ આપી શકે છે. જો અવગણવામાં આવે તો, આ સમસ્યાઓ કેટલીકવાર ગંભીર અને જીવલેણ રોગોમાં ફેરવાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન અનુસાર, વૈશ્વિક સ્તરે લગભગ 3.5. બિલિયન અબજ લોકો મૌખિક સમસ્યાઓથી પીડાય છે. જેમાંથી 530 મિલિયનથી વધુ બાળકોને સ્વચ્છતાના અભાવ અથવા અન્ય કારણોસર દંત સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. 'વર્લ્ડ ઓરલ હેલ્થ ડે' દર વર્ષે 20 માર્ચે વિશ્વભરના લોકોને તેમના મોઢાના સ્વાસ્થ્યને જાળવવા સતત પ્રયત્નો કરવા પ્રેરાય તે હેતુથી ઉજવવામાં આવે છે. એફડીઆઈ એટલે કે વર્લ્ડ ડેન્ટલ ફેડરેશનના નેજા હેઠળ આ ખાસ દિવસનું આયોજન આ વર્ષે 'ગૌરવ તમારા મોં' વિષય પર કરવામાં આવી રહ્યું છે.
મૌખિક આરોગ્ય
આપણું મૌખિક સ્વાસ્થ્ય, એટલે કે, મોઢાના બધા અવયવોને સ્વસ્થ રાખવું એ બાકીના શરીરની જેમ મહત્વપૂર્ણ છે. ડબ્લ્યુએચઓ મુજબ, મોઢાની કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યાઓ, રોગો અને ચેપ, મોં અથવા ગળાના ચેપ, ગમ સંબંધિત રોગો, દાંતમાં દુખાવો અથવા રોગ અને મોંના કોઈપણ ભાગ સાથે સંકળાયેલ કેન્સરને કારણે ચહેરાના કોઈપણ ભાગમાં દુખાવો થાય છે. અને આવા અન્ય ગંભીર રોગો અને વિકારો મોંના આરોગ્યની શ્રેણી હેઠળ આવે છે, જેના કારણે વ્યક્તિને ચાવવું, ગળી જવું, હસવું અને વાત કરવામાં મુશ્કેલી આવે છે.
જો મૌખિક સ્વાસ્થ્યમાં કોઈ સમસ્યા હોય તો સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય પર અસર
- ઇન્ડિયન ડેન્ટલ એસોસિએશન (આઈડીએ) ના અનુસાર, જો આપણા મોઢામાં સમસ્યા છે, તો આપણું નકારાત્મક સ્વાસ્થ્ય પણ નકારાત્મક રીતે જોઇ શકાય છે. મૌખિક સ્વાસ્થ્યમાં સમસ્યા હોય ત્યારે આપણું સામાન્ય સ્વાસ્થ્ય જોઈ શકે તેવી કેટલીક વિશિષ્ટ સમસ્યાઓ નીચે મુજબ છે;
હૃદય રોગ
- પેઢાના રોગો અને સમસ્યાવાળા લોકોમાં હાર્ટ એટેકનું જોખમ વધારે છે. માત્ર આ જ નહીં, જે લોકો પહેલેથી જ હૃદયરોગથી પીડાય છે, તેમના મોઢાની તંદુરસ્તી જાળવવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે જો તેઓ આમ નહીં કરે તો તેમના રોગની તીવ્રતા વધી શકે છે.
સ્ટ્રોક
- વિવિધ સંશોધનનાં પરિણામો સૂચવે છે કે મોઢાના ચેપમાં વધારો થતાં વ્યક્તિમાં સ્ટ્રોકનું જોખમ વધે છે.
ડાયાબિટીસ
- ડાયાબિટીઝના દર્દીઓ માટે મૌખિક સ્વાસ્થ્ય જાળવવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે આમ કરવાથી તેમના બ્લડ શુગરમાં વધારો થવાનું જોખમ વધે છે, પણ તેમના પેઢામાં રોગ થવાનું જોખમ પણ વધે છે.
શ્વાસનો રોગ
- મૌખિક ચેપથી પીડાતા લોકો સામાન્ય રીતે ન્યુમોનિયા, ફલૂ વગેરે જેવા શ્વસન રોગોના ગંભીર રોગોથી પીડાય છે.
અકાળ જન્મ
- નિષ્ણાતો માને છે કે જો સગર્ભા માતાના પેઢા ચેપ લાગે છે અથવા કોઈ રોગથી પીડાય છે, તો બાળકના અકાળ જન્મની સંભાવના વધી જાય છે. પેઢામાં રોગની ઘટનામાં, આવા બેક્ટેરિયા તેમનામાં સક્રિય થાય છે, જે સ્ત્રીમાં બાયોલોજિક પ્રવાહીને અસર કરે છે, જે સ્ત્રીની અકાળ ગર્ભાવસ્થા માટે જવાબદાર છે.
સામાન્ય મૌખિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ
- મૌખિક આરોગ્યની શ્રેણીમાં પ્રચલિત સમસ્યાઓ નીચે મુજબ છે
- દાંતના દુઃખાવા
- દાંતમાં જંતુઓ
- દાંતના ડાઘ અથવા પીળી
- દાંતની તોડ અથવા તિરાડ
- દાંતમાં ચેપ
- ગમ ચેપ અથવા રોગ
- મોંનું કેન્સર
- મોઢામાં અલ્સર
- મોંઢાની સુગંધ
કેવી રીતે બચાવવું
ઉંમરના દરેક તબક્કે દાંતની સલામતી મહત્વપૂર્ણ છે. આઇડીએ તમામ ઉંમરના લોકો માટે મૌખિક આરોગ્ય જાળવવા માટે જરૂરી સૂચનાઓ પૂરી પાડે છે, જે નીચે મુજબ છે;
શિશુઓ
- જ્યારે બાળકોના દાંત પડવાનું શરૂ થાય છે, ત્યારે તેમને એકવાર ડૉક્ટરને બતાવવું આવશ્યક છે.
- શિશુમાંથી દાંત ન પડે ત્યાં સુધી સુતરાઉ અથવા સુતરાઉ જેવા નરમ કપડાથી બાળકના પેઢાને નિયમિતપણે સાફ કરો.
- દાંત પડ્યા પછી, શક્ય હોય ત્યાં સુધી, દૂધ પીવો, કંઈક ખાઓ અને પલંગ પહેલાં, ખાસ કરીને બાળકોના નરમ બ્રશ પર, વટાણાના દાણા જેવું જ પેસ્ટ લગાવો અને દાંત સાફ કરો.
- જો બાળક બોટલમાંથી દૂધ પીવે છે, તો તેની બોટલ સાફ કરવાની વિશેષ કાળજી લો.
બાળકો
- દર છ મહિનામાં, ડૉક્ટર દ્વારા દાંતની તપાસ કરવી અને તેને સાફ કરવું જરૂરી છે
- બાળકોને યોગ્ય રીતે બ્રશ કરવું જોઈએ અને દાંતને ફ્લોસ કરવા જોઈએ
- શક્ય હોય ત્યાં સુધી બાળકોને ચિપ્સ, કૂકીઝ અને આઈસ્ક્રીમ આપવાનું ટાળો
- બાળકોને તાજા અને સંતુલિત ઘરેલું ભોજન લેવાની ટેવ બનાવો
બાળકોના દાંતની ચોક્કસ સ્થિતિ જાણવા ઓર્થોડોન્ટિક પરીક્ષા કરવી જોઈએ. ઘણા ચિકિત્સકો માને છે કે બાળકોની સાત વર્ષની વયે એકવાર ઓર્થોડોન્ટિક પરીક્ષા કરવી જરૂરી છે. પીવાના અને ફેલાયેલા પાણીમાં ફ્લોરોઇડ સામગ્રી તપાસો. વધુ ફ્લોરોઇડ પાણીના ઉપયોગથી બાળકોના દાંતમાં ડેન્ટલ ફ્લોરોસિસ થવાની સંભાવના છે, અને દાંતમાં પોલાણનું જોખમ પણ વધે છે. જો ફ્લોરોઇડનું પ્રમાણ પાણીમાં વધારે છે, તો ફ્લોરોઇડ સારવાર વિશેની માહિતી ડૉક્ટર પાસેથી મેળવી શકાય છે.
પુખ્ત વયના
- દંત ચિકિત્સકની નિયમિત તપાસ કરો.
- દાંતને નિયમિતપણે સાફ કરો અને ફ્લોસ કરો (દાંત વચ્ચે સફાઈ કરો)
- ફાસ્ટ ફૂડ અને હાઈ સુગર લેવલવાળા બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાક લેવાનું ટાળો અને પૌષ્ટિક અને સંતુલિત આહાર અપનાવો.
- દાંતના સ્વાસ્થ્ય માટે નિયમિત કસરત પણ જરૂરી છે. કેટલાંક સંશોધનનાં પરિણામો સૂચવે છે કે જમવાનું અને નિયમિત વ્યાયામ કરવાથી પીરિયડૅન્ટિક્સ જેવા ગમ રોગ જેવા જોખમોમાં 40 ટકાનો ઘટાડો થાય છે.
વડિલો
- દંત ચિકિત્સકની નિયમિત તપાસ કરો.
- જડબાના આરોગ્ય અને આરોગ્ય માટે તબીબી સહાય લેવી. જો જડબામાં કોઈ પણ પ્રકારની અગવડતા હોય તો, તમારા પોતાના પર ડેન્ટર કીટનો ઉપયોગ કરવાને બદલે ડૉક્ટરને મળો.
- જ્યારે તમને જરૂર લાગે ત્યારે ઇલેક્ટ્રોનિક ટૂથબ્રશનો ઉપયોગ કરો.
- દાંત પડવાની ઘટનામાં ડૉક્ટર દ્વારા નકલી દાંત અને ડેન્ટર્સ સ્થાપિત કરી શકાય છે.
