અમદાવાદ: વિનાયક દામોદર સાવરકર ભારતના મહાન ક્રાંતિકારી, સ્વાતંત્ર્ય સેનાની, સમાજ સુધારક, ઇતિહાસકાર, નેતા અને વિચારક હતા. તેમને ઘણીવાર સ્વતંત્રતા હીરો અને વીર સાવરકર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. હિંદુ રાષ્ટ્રવાદની રાજકીય હિંદુત્વ વિચારધારાને વિકસાવવાનો શ્રેય સાવરકરને જાય છે. તેમણે ધર્માંતરિત હિંદુઓને હિંદુ ધર્મમાં પાછા લાવવા માટે સતત પ્રયાસો કર્યા અને આંદોલન કર્યા. તેમણે ભારતની સામૂહિક 'હિંદુ' ઓળખ બનાવવા માટે 'હિન્દુત્વ' શબ્દનો ઉપયોગ કર્યો. તેમની રાજકીય ફિલસૂફીમાં ઉપયોગિતાવાદ, બુદ્ધિવાદ, પ્રત્યક્ષવાદ, માનવતાવાદ, સાર્વત્રિકવાદ, વ્યવહારવાદ અને વાસ્તવિકતાના ઘટકોનો સમાવેશ થાય છે. સાવરકર એક કટ્ટર તર્કવાદી હતા જેમણે તમામ ધર્મોની રૂઢિચુસ્ત માન્યતાઓનો વિરોધ કર્યો હતો. આ વર્ષે 26 ફેબ્રુઆરીએ તેમની 57મી પુણ્યતિથિ છે.
સાવરકરનું બાળપણ: સ્વતંત્રતાના મહાનાયક સાવરકરનો જન્મ 28 મે 1883 ના રોજ નાસિકના ભગુર ગામમાં થયો હતો. તેમનું પૂરું નામ વિનાયક દામોદર સાવરકર હતું જ્યારે તેમના પિતાનું નામ દામોદરપંત હતું, તેઓ ગામના અગ્રણી લોકોમાંના એક હતા. તેમની માતાનું નામ રાધાબાઈ હતું. તેમને નાનપણથી જ વાંચનનો શોખ હતો. તેમણે બાળપણમાં કેટલીક કવિતાઓ પણ લખી હતી. 1901માં તેમણે શિવાજી હાઈસ્કૂલ, નાસિકમાંથી મેટ્રિકની પરીક્ષા પાસ કરી. તેમણે સ્વતંત્રતા માટે કામ કરવા માટે એક ગુપ્ત સમાજની રચના કરી, જે 'મિત્ર મેળા' તરીકે જાણીતી થઈ. 1905ના ભાગલા પછી તેમણે પૂણેમાં વિદેશી કપડાંની હોળી કરી હતી. પુણેની ફર્ગ્યુસન કોલેજમાં અભ્યાસ કરતી વખતે પણ તેઓ દેશભક્તિથી ભરપૂર શક્તિશાળી ભાષણો આપતા હતા.
આ પણ વાંચો: Mahatma Gandhi Death Anniversary: આ ફિલ્મો કહે છે 'બાપુ'નું જીવન
હિંદુત્વના હિમાયતીઓ: 1909માં લખાયેલા પુસ્તક 'ધ ઈન્ડિયન વોર ઓફ ઈન્ડિપેન્ડન્સ-1857'માં સાવરકરે આ લડાઈને બ્રિટિશ સરકાર સામેની આઝાદીની પ્રથમ લડાઈ તરીકે જાહેર કરી છે. વીર સાવરકર 1911 થી 1921 સુધી આંદામાન જેલમાં રહ્યા. તેઓ 1921 માં ઘરે પાછા ફર્યા અને ત્રણ વર્ષ જેલમાં વિતાવ્યા. જેલમાં 'હિંદુત્વ' પર સંશોધન પુસ્તક લખ્યું. 1937માં તેઓ હિન્દુ મહાસભાના અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટાયા. 1943 પછી તેઓ મુંબઈના દાદરમાં રહેતા હતા. 9 ઑક્ટોબર, 1942ના રોજ, ચર્ચિલે ભારતની આઝાદીની હાકલ કરતો એક ટેલિગ્રામ મોકલ્યો અને જીવનભર અખંડ ભારત માટે ઊભા રહ્યા. ગાંધીજી અને સાવરકર સ્વતંત્રતાના માધ્યમો અંગે અલગ-અલગ વિચારો ધરાવતા હતા.
તેમને 'સ્વાતંત્ર્ય વીર' નામ કેવી રીતે પડ્યું: સાવરકર જેલમાં હતા ત્યારે તેમણે 1857ની ક્રાંતિ પર આધારિત વિગતવાર મરાઠી પુસ્તક 'ફ્રીડમ સમર ઑફ 1857' લખ્યું હતું. આ પુસ્તક ખૂબ જ લોકપ્રિય થયું અને અત્રેએ સાવરકરને 'સ્વાતંત્ર્યવીર' નામ આપ્યું. 10 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ, બ્રાઇટન સમુદ્ર કિનારે સ્વાતંત્ર્ય સેનાની વિનાયક દામોદર સાવરકર દ્વારા લખાયેલી કવિતા 'ને મજસી ને પરાત્માત્રિભૂમિલા, સાગર પ્રાણ તલમલ્લા..'ને 114 વર્ષ પૂરા થયા. આ કવિતા 27 મે 1938 ના રોજ 'મરાઠા' અખબારમાં પ્રકાશિત થઈ હતી. ભ. આ. ખેર દ્વારા લખાયેલ સાવરકરના જીવનચરિત્રમાં ઉલ્લેખ છે કે તાત્યા રાવે આ કવિતા 10 ડિસેમ્બર 1909ના રોજ લખી હતી.
આ પણ વાંચો: સરદાર પટેલ પુણ્યતિથિ: 'ભારતના આયર્ન મેન' તરીકે ઓળખાતા સરદાર પટેલની કેટલી અજાણી વાતો
સાવરકર ઈચ્છામૃત્યુના સમર્થક: સાવરકરે તેમના મૃત્યુના બે વર્ષ પહેલા 1964માં 'આત્મહત્યા કે આત્મસમર્પણ' લેખ લખ્યો હતો. આ લેખમાં, તેમણે ઈચ્છામૃત્યુ માટેના તેમના સમર્થનને સમજાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે આત્મહત્યા અને આત્મબલિદાન વચ્ચે મહત્વનો તફાવત છે. પ્રખર રાષ્ટ્રવાદી અને સ્વાતંત્ર્ય સેનાની વીર સાવરકર ઉર્ફે વિનાયક દામોદર સાવરકરનું મૃત્યુ કેવી રીતે થયું તે અંગે વારંવાર પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા છે. સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે તેણે પોતાના માટે ઈચ્છામૃત્યુ પસંદ કર્યું હતું. 26 ફેબ્રુઆરી 1966ના રોજ તેમનું અવસાન થયું. તે પહેલા તેણે એક મહિના માટે ઉપવાસ શરૂ કર્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે આ ઉપવાસને કારણે તેમનું શરીર નબળું પડી ગયું હતું અને ત્યારબાદ 82 વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું હતું. હકીકતમાં કાળા પાણીની સજાએ તેમના સ્વાસ્થ્ય પર ઊંડી અસર કરી હતી.
