ETV Bharat / bharat

જ્ઞાનવાપી વિવાદ: રિપોર્ટમાં મસ્જિદની દિવાલ પર શેષનાગનો ઉલ્લેખ, દેવતાઓની આર્ટવર્ક - artwork on gyanvapi mosque wall in varanasi

તત્કાલિન એડવોકેટ કમિશનર અજય કુમાર મિશ્રાએ બુધવારે (gyanvapi mosque in varanasi) કોર્ટમાં રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, 6 અને 7 મેના રોજ યોજાયેલી પંચની કાર્યવાહીના અહેવાલમાં હિન્દુ ધાર્મિક પ્રતીકોના ફોટો અને વીડિયોગ્રાફીનો (gyanvapi case advocate commissioner report) ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.

જ્ઞાનવાપી કેસ: રિપોર્ટમાં મસ્જિદની દિવાલ પર શેષનાગનો ઉલ્લેખ, દેવતાઓની આર્ટવર્ક
જ્ઞાનવાપી કેસ: રિપોર્ટમાં મસ્જિદની દિવાલ પર શેષનાગનો ઉલ્લેખ, દેવતાઓની આર્ટવર્ક
author img

By

Published : May 19, 2022, 9:09 AM IST

Updated : May 19, 2022, 9:56 AM IST

વારાણસી: જ્ઞાનવાપી ખાતે શ્રૃંગાર ગૌરીની નિયમિત પૂજા અને અન્ય દેવતાઓની (gyanvapi mosque in varanasi) સુરક્ષાની માંગ પર 6 અને 7 મેના રોજ યોજાયેલી પંચની કાર્યવાહીનો અહેવાલ તત્કાલિન એડવોકેટ કમિશનર અજય કુમાર મિશ્રાએ સિવિલ જજ સિનિયરની કોર્ટમાં (gyanvapi case advocate commissioner report) દાખલ કર્યો હતો. બુધવારે વિભાગ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, રિપોર્ટમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની પાછળની દિવાલ પર શેષનાગ અને દેવતાઓની આર્ટવર્કની (artwork on gyanvapi mosque wall in varanasi ) ફોટો અને વીડિયોગ્રાફીનો ઉલ્લેખ છે. અહેવાલ મુજબ, તેમાં દિવાલની ઉત્તરથી પશ્ચિમ તરફ પથ્થરની પ્લેટ પર સિંદૂર રંગની એમ્બોસ્ડ આર્ટવર્ક છે. જેમાં ચાર મૂર્તિઓનો આકાર દેવી દેવતાના રૂપમાં જોવા મળ્યો હતો. આ આંશિક અહેવાલ બુધવારે કોર્ટ દ્વારા તેના રેકોર્ડ પર લેવામાં આવ્યો હતો.

આ પણ વાંચો: IPL 2022: છેલ્લા બે બોલમાં કોલકાતાનો 'પ્લે' બગાડ્યો, લખનૌ 2 રનની જીત સાથે પ્લેઓફમાં

મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ પરની કલાકૃતિઓ: બે પાનાના અહેવાલમાં તત્કાલિન એડવોકેટ કમિશનરે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે, 6 મેના રોજ હાથ ધરવામાં આવેલી તપાસમાં ચોથી આકૃતિ મૂર્તિ હોવાનું જણાય છે અને તેના પર સિંદૂરની જાડી પેસ્ટ છે. તેની બાજુમાં દીવો પ્રગટાવવા માટે વપરાતા ત્રિકોણાકાર ટાઢા (ગનુખા)માં ફૂલો મૂકવામાં આવ્યા હતા. પૂર્વ દિશામાં બેરિકેડિંગની અંદર અને મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલની વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો મળી આવ્યો છે. આ શિલાલેખ પણ તેમનો એક ભાગ હોવાનું જણાય છે. તેમના પર એમ્બોસ કરેલી કલાકૃતિઓ મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ પરની કલાકૃતિઓ સાથે મેળ ખાતી હોય તેવું લાગે છે.

તસવીરો અને વીડિયોગ્રાફી: 7 મેના રોજ શરૂ થયેલી કમિશનની કાર્યવાહી અંજુમન ઈનાઝાનિયા મસાજિદ કમિટીમાંથી એક પક્ષની ગેરહાજરીમાં શરૂ થઈ હતી. અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, ખંડિત દેવતા, મંદિરનો કાટમાળ, હિંદુ દેવી-દેવતાઓની આર્ટવર્ક, કમળની આકૃતિ, પથ્થરની સ્લેબ વગેરેની તસવીરો અને વીડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. કાર્યવાહી દરમિયાન, વિવાદિત પશ્ચિમી દિવાલની બાજુમાં સિંદૂર સાથેની ત્રણ કલાકૃતિઓના પથ્થર અને શ્રૃંગાર ગૌરીના પ્રતીક તરીકે દરવાજાની ફ્રેમની પૂજા કરવામાં આવી રહી છે કે કેમ તે અંગેના પ્રશ્ન પર વાદીઓએ સ્થળ પર જણાવ્યું હતું કે, તેમના મુખ્ય મંદિરમાં પ્રવેશ અને બેરિકેડિંગની અંદર સ્થિત અવશેષો પ્રતિબંધિત છે.

દિવાલો પર હિન્દુ આસ્થાના પ્રતીકો: ભૂતપૂર્વ વકીલ કમિશનરે દાવો કર્યો હતો કે પુરાવા મળ્યા છે, મસ્જિદના પરિસરમાં હિન્દુ મંદિરોનો કાટમાળ અને દિવાલો પર હિન્દુ આસ્થાના પ્રતીકો પણ છે. તેમણે પોતાના રિપોર્ટમાં સ્પષ્ટ લખ્યું છે કે, વિરોધને કારણે કાર્યવાહી મર્યાદિત સમય માટે જ રાખવામાં આવી છે.

કમિશનના રિપોર્ટની માંગણી: પૂર્વ વકીલ કમિશનર આરક્ષણે પોતાના રિપોર્ટમાં લખ્યું છે કે, પહેલા દિવસની કાર્યવાહી સાંજે 5:45 કલાકે પૂરી થઈ હતી. આ કાર્યવાહી શુક્રવાર, 6 મે, 3:30 વાગ્યે શરૂ થઈ હતી. 6ઠ્ઠી મેના રોજ સૂર્યાસ્ત થવાને કારણે કાર્યવાહી અટકાવવી પડી હતી અને 7મી મેના રોજ બપોરે 3 વાગ્યે ફરીથી કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કાર્યવાહીમાં ઉત્તરદાતાઓ નંબર 1 અને 3 એ અસહકાર અને તેમની જવાબદારીઓ ન નિભાવવાને કારણે એકબીજા પર આરોપ મૂક્યો હતો. તે વિવાદિત સ્થળ પર કે જેના માટે તેમની સામેના આરોપોને કારણે કમિશનના રિપોર્ટની માંગણી કરવામાં આવી હતી.

મુસ્લિમ સમાજના લોકોએ વિરોધ કર્યો હતો: લગભગ 100 લોકો મુસ્લિમ સમુદાયના હતા. તે લોકોના એકઠા થવાને કારણે વહીવટીતંત્ર અને પોલીસે અસમર્થતા દર્શાવી હતી અને મુખ્યત્વે કમિશનની કાર્યવાહી ન કરવા જણાવ્યું હતું. જેના કારણે સાંજે 4:50 વાગ્યે જ કમિશનની કાર્યવાહી અટકાવવી પડી હતી.

સ્લેબ અને આકૃતિઓની વિડીયોગ્રાફી: અજય મિશ્રાએ પોતાના અહેવાલમાં લખ્યું છે કે પંચની કાર્યવાહીનું નિરીક્ષણ કરતી વખતે વિવાદિત સ્થળની મૂળ જગ્યા, બેરિકેડિંગની બહાર, ઉત્તરથી પશ્ચિમ દિવાલના ખૂણા પર જૂના મંદિરોના ખંડેર, જેના પર દેવતાઓની કલાકૃતિ અને અન્ય શિલાલેખ છે. જોવામાં આવ્યા હતા. પત્થરોની અંદરની બાજુએ કેટલીક કલાકૃતિઓ સ્પષ્ટપણે કમળ અને અન્ય વિસ્તારોના આકારમાં જોવા મળે છે. ઉત્તર-પશ્ચિમ ખૂણા પર બેલાસ્ટ સિમેન્ટના બનેલા પ્લેટફોર્મ પર નવું બાંધકામ જોઈ શકાય છે. તમામ સ્લેબ અને આકૃતિઓની વિડીયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. ઉત્તર-પશ્ચિમ તરફ આગળ વધતાં મધ્ય દિવાલ પર શેષનાગ જેવી કલાકૃતિ જોવા મળી છે. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો: Gyanvapi controversy : આ કેસોની આજે કોર્ટમાં થશે સુનાવણી

ચાર મૂર્તિઓનો આકાર: આમાં 4 મૂર્તિઓનો આકાર ખાસ છે, જેના પર સિંદૂરનો રંગ લગાવવામાં આવ્યો છે. ચોથી આકૃતિ જે મૂર્તિ જેવી લાગે છે. તેના પર સિંદૂર છે. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. આગળના ભાગનો ઉપયોગ દીવો કરવા માટે થતો જણાય છે. ત્રિકોણાકાર પેડસ્ટલની જેમ જેમાં ફૂલો રાખવામાં આવ્યા હતા. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે.

મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો: સિંદૂર રંગથી રંગાયેલી મૂર્તિ જે વિડિયોગ્રાફીમાં છે. આ સિવાય કેટલીક જૂની ઈમારતના અવશેષો લાંબા સમયથી જમીન પર પડ્યા હોય તેવું જણાતું હતું. એક મોટી ઈમારતના પ્રથમ નજરે ભાગો દૃશ્યમાન છે. તેમની પાછળ પૂર્વ બાજુની બેટિંગની અંદર મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો છે.

વારાણસી: જ્ઞાનવાપી ખાતે શ્રૃંગાર ગૌરીની નિયમિત પૂજા અને અન્ય દેવતાઓની (gyanvapi mosque in varanasi) સુરક્ષાની માંગ પર 6 અને 7 મેના રોજ યોજાયેલી પંચની કાર્યવાહીનો અહેવાલ તત્કાલિન એડવોકેટ કમિશનર અજય કુમાર મિશ્રાએ સિવિલ જજ સિનિયરની કોર્ટમાં (gyanvapi case advocate commissioner report) દાખલ કર્યો હતો. બુધવારે વિભાગ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, રિપોર્ટમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદની પાછળની દિવાલ પર શેષનાગ અને દેવતાઓની આર્ટવર્કની (artwork on gyanvapi mosque wall in varanasi ) ફોટો અને વીડિયોગ્રાફીનો ઉલ્લેખ છે. અહેવાલ મુજબ, તેમાં દિવાલની ઉત્તરથી પશ્ચિમ તરફ પથ્થરની પ્લેટ પર સિંદૂર રંગની એમ્બોસ્ડ આર્ટવર્ક છે. જેમાં ચાર મૂર્તિઓનો આકાર દેવી દેવતાના રૂપમાં જોવા મળ્યો હતો. આ આંશિક અહેવાલ બુધવારે કોર્ટ દ્વારા તેના રેકોર્ડ પર લેવામાં આવ્યો હતો.

આ પણ વાંચો: IPL 2022: છેલ્લા બે બોલમાં કોલકાતાનો 'પ્લે' બગાડ્યો, લખનૌ 2 રનની જીત સાથે પ્લેઓફમાં

મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ પરની કલાકૃતિઓ: બે પાનાના અહેવાલમાં તત્કાલિન એડવોકેટ કમિશનરે કોર્ટને જણાવ્યું હતું કે, 6 મેના રોજ હાથ ધરવામાં આવેલી તપાસમાં ચોથી આકૃતિ મૂર્તિ હોવાનું જણાય છે અને તેના પર સિંદૂરની જાડી પેસ્ટ છે. તેની બાજુમાં દીવો પ્રગટાવવા માટે વપરાતા ત્રિકોણાકાર ટાઢા (ગનુખા)માં ફૂલો મૂકવામાં આવ્યા હતા. પૂર્વ દિશામાં બેરિકેડિંગની અંદર અને મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલની વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો મળી આવ્યો છે. આ શિલાલેખ પણ તેમનો એક ભાગ હોવાનું જણાય છે. તેમના પર એમ્બોસ કરેલી કલાકૃતિઓ મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ પરની કલાકૃતિઓ સાથે મેળ ખાતી હોય તેવું લાગે છે.

તસવીરો અને વીડિયોગ્રાફી: 7 મેના રોજ શરૂ થયેલી કમિશનની કાર્યવાહી અંજુમન ઈનાઝાનિયા મસાજિદ કમિટીમાંથી એક પક્ષની ગેરહાજરીમાં શરૂ થઈ હતી. અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, ખંડિત દેવતા, મંદિરનો કાટમાળ, હિંદુ દેવી-દેવતાઓની આર્ટવર્ક, કમળની આકૃતિ, પથ્થરની સ્લેબ વગેરેની તસવીરો અને વીડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. કાર્યવાહી દરમિયાન, વિવાદિત પશ્ચિમી દિવાલની બાજુમાં સિંદૂર સાથેની ત્રણ કલાકૃતિઓના પથ્થર અને શ્રૃંગાર ગૌરીના પ્રતીક તરીકે દરવાજાની ફ્રેમની પૂજા કરવામાં આવી રહી છે કે કેમ તે અંગેના પ્રશ્ન પર વાદીઓએ સ્થળ પર જણાવ્યું હતું કે, તેમના મુખ્ય મંદિરમાં પ્રવેશ અને બેરિકેડિંગની અંદર સ્થિત અવશેષો પ્રતિબંધિત છે.

દિવાલો પર હિન્દુ આસ્થાના પ્રતીકો: ભૂતપૂર્વ વકીલ કમિશનરે દાવો કર્યો હતો કે પુરાવા મળ્યા છે, મસ્જિદના પરિસરમાં હિન્દુ મંદિરોનો કાટમાળ અને દિવાલો પર હિન્દુ આસ્થાના પ્રતીકો પણ છે. તેમણે પોતાના રિપોર્ટમાં સ્પષ્ટ લખ્યું છે કે, વિરોધને કારણે કાર્યવાહી મર્યાદિત સમય માટે જ રાખવામાં આવી છે.

કમિશનના રિપોર્ટની માંગણી: પૂર્વ વકીલ કમિશનર આરક્ષણે પોતાના રિપોર્ટમાં લખ્યું છે કે, પહેલા દિવસની કાર્યવાહી સાંજે 5:45 કલાકે પૂરી થઈ હતી. આ કાર્યવાહી શુક્રવાર, 6 મે, 3:30 વાગ્યે શરૂ થઈ હતી. 6ઠ્ઠી મેના રોજ સૂર્યાસ્ત થવાને કારણે કાર્યવાહી અટકાવવી પડી હતી અને 7મી મેના રોજ બપોરે 3 વાગ્યે ફરીથી કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ કાર્યવાહીમાં ઉત્તરદાતાઓ નંબર 1 અને 3 એ અસહકાર અને તેમની જવાબદારીઓ ન નિભાવવાને કારણે એકબીજા પર આરોપ મૂક્યો હતો. તે વિવાદિત સ્થળ પર કે જેના માટે તેમની સામેના આરોપોને કારણે કમિશનના રિપોર્ટની માંગણી કરવામાં આવી હતી.

મુસ્લિમ સમાજના લોકોએ વિરોધ કર્યો હતો: લગભગ 100 લોકો મુસ્લિમ સમુદાયના હતા. તે લોકોના એકઠા થવાને કારણે વહીવટીતંત્ર અને પોલીસે અસમર્થતા દર્શાવી હતી અને મુખ્યત્વે કમિશનની કાર્યવાહી ન કરવા જણાવ્યું હતું. જેના કારણે સાંજે 4:50 વાગ્યે જ કમિશનની કાર્યવાહી અટકાવવી પડી હતી.

સ્લેબ અને આકૃતિઓની વિડીયોગ્રાફી: અજય મિશ્રાએ પોતાના અહેવાલમાં લખ્યું છે કે પંચની કાર્યવાહીનું નિરીક્ષણ કરતી વખતે વિવાદિત સ્થળની મૂળ જગ્યા, બેરિકેડિંગની બહાર, ઉત્તરથી પશ્ચિમ દિવાલના ખૂણા પર જૂના મંદિરોના ખંડેર, જેના પર દેવતાઓની કલાકૃતિ અને અન્ય શિલાલેખ છે. જોવામાં આવ્યા હતા. પત્થરોની અંદરની બાજુએ કેટલીક કલાકૃતિઓ સ્પષ્ટપણે કમળ અને અન્ય વિસ્તારોના આકારમાં જોવા મળે છે. ઉત્તર-પશ્ચિમ ખૂણા પર બેલાસ્ટ સિમેન્ટના બનેલા પ્લેટફોર્મ પર નવું બાંધકામ જોઈ શકાય છે. તમામ સ્લેબ અને આકૃતિઓની વિડીયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. ઉત્તર-પશ્ચિમ તરફ આગળ વધતાં મધ્ય દિવાલ પર શેષનાગ જેવી કલાકૃતિ જોવા મળી છે. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો: Gyanvapi controversy : આ કેસોની આજે કોર્ટમાં થશે સુનાવણી

ચાર મૂર્તિઓનો આકાર: આમાં 4 મૂર્તિઓનો આકાર ખાસ છે, જેના પર સિંદૂરનો રંગ લગાવવામાં આવ્યો છે. ચોથી આકૃતિ જે મૂર્તિ જેવી લાગે છે. તેના પર સિંદૂર છે. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે. આગળના ભાગનો ઉપયોગ દીવો કરવા માટે થતો જણાય છે. ત્રિકોણાકાર પેડસ્ટલની જેમ જેમાં ફૂલો રાખવામાં આવ્યા હતા. તેની વિડિયોગ્રાફી કરવામાં આવી છે.

મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો: સિંદૂર રંગથી રંગાયેલી મૂર્તિ જે વિડિયોગ્રાફીમાં છે. આ સિવાય કેટલીક જૂની ઈમારતના અવશેષો લાંબા સમયથી જમીન પર પડ્યા હોય તેવું જણાતું હતું. એક મોટી ઈમારતના પ્રથમ નજરે ભાગો દૃશ્યમાન છે. તેમની પાછળ પૂર્વ બાજુની બેટિંગની અંદર મસ્જિદની પશ્ચિમ દિવાલ વચ્ચે કાટમાળનો ઢગલો છે.

Last Updated : May 19, 2022, 9:56 AM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.