દિલ્હી: રાજ્યસભાએ આજે આર્બિટ્રેશન બિલ 2021 પસાર કર્યું છે. તેનો હેતુ અદાલતો અને સત્તાવાળાઓ સમક્ષ પરસ્પર મધ્યસ્થી દ્વારા વ્યાપારી અને અન્ય વિવાદોનું સમાધાન કરવાનો છે. કોઈ પક્ષ બે સત્રો પછી આર્બિટ્રેશનમાંથી ખસી શકે છે. આર્બિટ્રેશન પ્રક્રિયા 180 દિવસની અંદર પૂર્ણ થવી જોઈએ. જો કે, અન્ય પક્ષો દ્વારા આ સમયગાળો વધુ 180 દિવસ સુધી વધારી શકાય છે. આ બિલમાં આર્બિટ્રેશન કાઉન્સિલના બંધારણની પણ જોગવાઈ છે.
કાર્યવાહી પૂર્ણ કરવા માટેનો સમય ઘટાડાયો:રાજ્યસભાએ મંગળવારે આર્બિટ્રેશન બિલ 2021 પસાર કર્યું હતું. આ બિલ ઓગસ્ટ 2021માં રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું અને પછીથી તેને કાયદા અને કર્મચારીની સ્થાયી સમિતિને મોકલવામાં આવ્યું હતું. જે મધ્યસ્થતાની કાર્યવાહી પૂર્ણ કરવા માટેનો મહત્તમ સમય ઘટાડીને 180 દિવસ કરે છે. મણિપુર મુદ્દે ગૃહમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નિવેદનની માગણી કરતા વિપક્ષી સભ્યોના વોકઆઉટ વચ્ચે બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું.
સંસદીય પેનલની ભલામણો: કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલે કહ્યું કે આ અંતર્ગત અમે મધ્યસ્થતા પરિષદ ઓફ ઈન્ડિયાની રચના કરી રહ્યા છીએ. તે તટસ્થ તૃતીય પક્ષ છે. બિલ પ્રક્રિયાને એક સમય-બાઉન્ડ મિકેનિઝમ બનાવે છે જે પક્ષકારો માટે સમય અને નાણાં બચાવે છે. અમે સમિતિની મોટાભાગની ભલામણો પર વિચાર કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે સંસદીય પેનલની ભલામણોના આધારે પ્રિ-લિટીગેશન મધ્યસ્થી ફરજિયાતને બદલે સ્વૈચ્છિક બનાવવામાં આવી છે.
52,968 કેસોનું નિરાકરણ: મેઘવાલે કહ્યું કે આસામ-નાગાલેન્ડ સરહદ વિવાદને ઉકેલવા માટે મધ્યસ્થીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો અને ગૃહમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો કે તેણે રામ જન્મભૂમિ-બાબરી મસ્જિદ વિવાદ કેસમાં ભૂમિકા ભજવી હતી. તેમણે કહ્યું કે એપ્રિલ 2021 થી માર્ચ 2022 વચ્ચે મધ્યસ્થી દ્વારા 52,968 કેસોનું નિરાકરણ કરવામાં આવ્યું છે. ભારત જેવા મોટા દેશ માટે આ ઓછું છે અને વિવિધ અદાલતોમાં પડતર કેસોની સંખ્યાને ધ્યાનમાં લેતા મંત્રીએ કહ્યું અને ઉમેર્યું કે આર્બિટ્રેશન વૈકલ્પિક વિવાદ ઠરાવ હેઠળ આવે છે. .
નવ સભ્યોએ ભાગ લીધો: મંત્રી દ્વારા શેર કરાયેલા ડેટા અનુસાર, જિલ્લા સબઓર્ડિનેટ કોર્ટમાં 4.43 લાખ કેસ, હાઈકોર્ટમાં 60.63 લાખ કેસ અને સુપ્રીમ કોર્ટમાં લગભગ 70,000 કેસ પેન્ડિંગ છે. ભાજપના સદસ્ય સુધાંશુ ત્રિવેદીએ જણાવ્યું હતું કે, ન્યાય પ્રણાલીના કારણે ન્યાય મળી રહ્યો છે, પરંતુ વર્તમાન વ્યવસ્થાના કારણે ગરીબોને ઘણી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે, ટૂંક સમયમાં જ એક એવી સિસ્ટમ હશે જે પ્રોફેશનલ મધ્યસ્થી તૈયાર કરશે. બસપાના સભ્ય રામજીએ મધ્યસ્થી બિલને સમર્થન આપ્યું હતું. સાંસદે એમ પણ કહ્યું કે સમગ્ર દેશમાં એસસી/એસટી એક્ટની જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન થઈ રહ્યું છે.
કેસનો બે મહિનામાં નિકાલ: તેમણે કહ્યું કે એસસી/એસટી એક્ટની કલમ 14 કહે છે કે દરેક જિલ્લામાં એક વિશેષ અદાલતની સ્થાપના થવી જોઈએ અને કેસનો બે મહિનામાં નિકાલ થવો જોઈએ, પરંતુ કોઈ નોંધપાત્ર કામ થયું નથી. બીજેડીના સભ્ય અમર પટનાયકે બિલને સમર્થન આપ્યું હતું અને કહ્યું હતું કે દેશમાં એક પણ મધ્યસ્થી બિલ નથી અને આ પ્રકારનું પ્રથમ બિલ છે.
(ANI)
