હૈદરાબાદ: દર વર્ષે 14મી ડિસેમ્બર (14th December) ના રોજ સમગ્ર ભારતમાં લોકો 'રાષ્ટ્રીય ઉર્જા સંરક્ષણ દિવસ' (National Energy Conservation Day) ઉજવે છે. બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી (BEE) દ્વારા 2001 માં ભારતમાં ઉર્જા સંરક્ષણ કાયદો ઘડવામાં આવ્યો હતો (સ્થાપના). બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી એ એક વૈધાનિક સંસ્થા છે. જે ભારત સરકાર હેઠળ આવે છે અને ઊર્જા વપરાશ ઘટાડવા માટે નીતિઓ અને યોજનાઓ વિકસાવવામાં મદદ કરે છે. ભારતમાં ઉર્જા સંરક્ષણ અધિનિયમનો ઉદ્દેશ્ય ઉર્જા કાર્યક્ષમતા પ્રોજેક્ટના અમલીકરણ માટે વ્યાવસાયિક, લાયકાત ધરાવતા અને ઉત્સાહી મેનેજરો તેમજ ઉર્જા, પ્રોજેક્ટ, નીતિ વિશ્લેષણ, નાણાકીય વ્યવસ્થાપનમાં નિપુણતા ધરાવતા ઓડિટરોની નિમણૂક કરવાનો છે. આ દિવસનું મહત્વ એ સંદેશ આપે છે કે પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જાનો ઉપયોગ કરીને આપણે ઉર્જાના ખતમ સ્ત્રોતોનું જતન કરવું જોઈએ.
ઊર્જા સંરક્ષણ શું છે?: ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ઉર્જા સંરક્ષણ દિવસનો (What is energy conservation?) ઉદ્દેશ્ય લોકોને ઉર્જા સંરક્ષણ દ્વારા ઉર્જાનું મહત્વ તેમજ સંરક્ષણ અને સંરક્ષણ અંગે જાગૃત કરવાનો છે. ઊર્જા સંરક્ષણનો ખરો અર્થ ઊર્જાનો બિનજરૂરી ઉપયોગ ઘટાડીને, ઓછી ઊર્જાનો ઉપયોગ કરીને ઊર્જા બચાવવાનો છે. ભવિષ્યના ઉપયોગ માટે ઊર્જા બચાવવા માટે કાર્યક્ષમ ઉપયોગ જરૂરી છે. ઉર્જા સંરક્ષણ આયોજન તરફ વધુ અસરકારક પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે, દરેક માનવ વર્તનની ગંભીરતાથી કાળજી લઈને ઉર્જા બચાવી શકાય છે. સૌથી અસરકારક રીત છે.
ઉર્જા સંરક્ષણ એ સમયની જરૂરિયાત છે: અશ્મિભૂત ઇંધણ, ક્રૂડ ઓઇલ, કોલસો, કુદરતી ગેસ વગેરે રોજિંદા જીવનમાં ઉપયોગ માટે પૂરતી ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે, પરંતુ તેમની સતત વધતી માંગ કુદરતી સંસાધનોના ઘટાડાનો ભય ઉભી કરે છે. બિન-પરંપરાગત ઉર્જાના સ્ત્રોતોને નવીનીકરણીય સ્ત્રોતો સાથે બદલવાનો એકમાત્ર રસ્તો ઉર્જા સંરક્ષણ છે.
કાર્યક્ષમ ઉર્જા બચત: ઉર્જા વપરાશકારોને કાર્યક્ષમ ઉર્જા બચત તેમજ ઓછા ઉર્જા વપરાશ વિશે જાગૃત કરવા માટે, વિવિધ દેશોની સરકારોએ ઉર્જા અને કાર્બન વપરાશ પર કર લાદ્યો છે. ઉચ્ચ ઉર્જા વપરાશ પરના કર ગ્રાહકોને ઉર્જાનો વપરાશ ઘટાડીને મર્યાદામાં ઊર્જાનો ઉપયોગ કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે.
યુવા પેઢીની ભૂમિકા: ભારતનો દરેક નાગરિક ઉર્જાનો કાર્યક્ષમ ઉપયોગ કરવાની અને ભવિષ્ય માટે ઊર્જા બચાવવાની ઘણી રીતો જાણે છે. તેઓ ઉર્જા કાર્યક્ષમતાને ટેકો આપવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા લાગુ કરાયેલા તમામ નિયમો, શરતો અને નીતિઓનું પાલન કરે છે. ભારતીય નાગરિકો 11મી પંચવર્ષીય યોજનાના સમયગાળા દરમિયાન ઉર્જાનો વપરાશ ઘટાડવાના અભિયાનમાં સીધો ફાળો આપી રહ્યા છે. દેશમાં સકારાત્મક પરિવર્તન લાવવા અને આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો લાવવા માટે બાળકો સૌથી મોટી આશા છે.
