EXPLAINER : કોરોનાનું એન્ડેમિક સ્ટેજ એટલે તે મહામારી સાથે જીવવાનું શીખી લો

ભારતમાં કોરોના એન્ડેમિક સ્ટેજમાં પહોંચી શકે છે. આનો અર્થ શું છે ? શું કોરોના આગામી લહેરમાં વધુ તબાહી મચાવશે ? છેવટે એ શું છે રોગચાળો એન્ડેમિક સ્ટેજમાં પહોંચવું? શું આ સમાચાર સારા છે કે ચિંતાજનક છે? તમામ વાતો પૂરી રીતે સમજવા માટે વાંચો ઇટીવી ભારતનું ETV Bharat Explainer

• કોરોના વાયરસનું નવું સ્ટેજ એટલે એન્ડેમિક સ્ટેજ
• વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિકે કહી છે વાત
• એન્ડેમિક સ્ટેજનો અર્થું છે અને તે કેવા પ્રકારનું જોખમ ધરાવે છે તે જાણો

તાજેતરમાં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ કોરોનાના સ્થાનિક તબક્કાનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. WHOના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક ડો.સૌમ્યા સ્વામીનાથને કહ્યું છે કે ભારતમાં કોરોના રોગચાળો સ્થાનિક તબક્કામાં પહોંચી શકે છે. તેનો અર્થ શું છે? શું આ સારી બાબત છે કે ડરામણી વસ્તુ? આવા દરેક સવાલનો જવાબ જાણી લો.

જ્યારે રોગચાળો સ્થાનિક હોય ત્યારે શું થાય છે?

રોગચાળાના સ્થાનિક તબક્કામાં પહોંચવાનો અર્થ એ છે કે હવે તે રોગચાળો ક્યારેય સમાપ્ત થશે નહીં. એટલે કે, આ એવી પરિસ્થિતિ છે જ્યાં ચેપ કાયમ માટે કોઈ સ્થાન અથવા વસતી વચ્ચે કાયમ માટે હાજર રહેશે. એવું કહી શકાય કે આ તબક્કે વસતી મહામારી અથવા વાયરસ સાથે જીવવાનું શીખે છે. આ દરમિયાન ચેપના ફેલાવાનો દર ઓછો અને મધ્યમ રહેશે.

ભારતમાં કોવિડ 19 એન્ડેમિક સ્ટેજમાં પહોંચી શકે છે

ભૂતકાળમાં લોકોને અસર કરતા રોગોના તમામ પેથોજેન્સ સંપૂર્ણપણે નાબૂદ થયાં નથી. તેઓ કોઈ ને કોઈ સ્વરૂપે હાજર રહ્યાં છે. મેલેરિયાથી માંડીને ક્ષય, ઓરી, ઇબોલા વાયરસ, પ્લેગ પણ રોગોના ઉદાહરણો છે જે ચોક્કસ સ્થળે લોકોને અસર કરે છે.

અર્થ એ છે કે કોરોના સાથે જીવતાં શીખો

કોરોના રોગચાળાની સ્થિતિ સ્થાનિક છે તેનો અર્થ એ છે કે હવે કોરોના સાથે જીવવાનું શીખો. આ તબક્કામાં આ રોગ કોઈને કોઈ સ્વરૂપે કાયમ રહે છે અને તેની અસર વસતી પર દેખાય છે. નિષ્ણાતોના મતે રોગચાળાની સરખામણીમાં સ્થાનિક પરિસ્થિતિઓમાં લોકોને ચેપ લાગવાની સંભાવના ઓછી છે.

ડૉ. સૌમ્યા સ્વામીનાથન, વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક

જો કે કોરોનાના સ્થાનિક તબક્કામાં શક્ય છે કે દેશના વિવિધ ભાગોમાં કોરોનાના કેસોમાં ઉતારચડાવ આવે. તે લોકોની રોગપ્રતિકારતા અને દેશના વિવિધ ભાગોમાં ચેપના કેસો પર સંપૂર્ણપણે નિર્ભર રહેશે. ભારતની સાથે સાથે ઓસ્ટ્રેલિયા, થાઇલેન્ડ, સિંગાપોર જેવા કેટલાક અન્ય દેશો છે જ્યાં કોરોના સ્થાનિક તબક્કામાં પહોંચી શકે છે એટલે કે અહીંના લોકોએ પણ કોરોના સાથે રહેવું પડશે.

એન્ડેમિક (endemic) એપિડેમિક (Epidemic) અને પેનડેમિક (pandemic) વચ્ચે તફાવત

એપિડેમિક- મહામારી

એક રોગ જે મર્યાદિત વિસ્તારમાં ફેલાય છે અને ત્યાંની વસતીને અસર કરે છે. તે સક્રિય રીતે ફેલાય છે અને લોકોને બીમાર બનાવે છે, પરંતુ તે મર્યાદિત વિસ્તારમાં થાય છે.

ક્યારેય સમાપ્ત ન થનારી મહામારી બની જશે કોરોના?

પેનડેમિક એટલે વૈશ્વિક મહામારી

માર્ચ 2020માં કોરોનાના વધતાં જતાં કેસોને જોતાં વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ કોવિડ -19ને વૈશ્વિક મહામારી જાહેર કરી. એટલે કે મહામારી જે વિશ્વ અથવા ખૂબ વિશાળ વિસ્તારને અસર કરી શકે છે. જે આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદો પાર કરે છે અને એકસાથે અનેક દેશોમાં મોટી સંખ્યામાં લોકોને અસર કરે છે. જેમ કે કોવિડ -19 અસર કરી.

એન્ડેમિક એટલે સ્થાનિક મહામારી

આ તબક્કામાં રોગચાળો સમાપ્ત થતો નથી, પરંતુ તે તે વસતી અને સ્થળે લાંબા સમય સુધી હાજર રહેવાની સ્થિતિ સુધી પહોંચે છે. જ્યાં તે રોગચાળો જેટલો ઝડપથી ફેલાતો નથી અને એક સાથે ઘણા લોકોને અસર કરે તેવી શક્યતા ઓછી છે. પરંતુ આવી સ્થિતિમાં તે વસવાટ દ્વારા કોઈ વિસ્તાર અથવા ચોક્કસ વસતીના ભાગને અસર કરે છે. રોગચાળામાં વસતી મોટો ભાગ વાયરસ માટે સંવેદનશીલ હોય છે, જ્યારે સ્થાનિક તબક્કામાં વસતી વાયરસ સાથે રહેવાનું શીખે છે. તે લાંબા સમય સુધી ત્યાં રહે છે. આ અર્થમાં સ્થાનિક તબક્કાને રોગચાળાનો આગલો તબક્કો કહેવામાં આવે છે.

આ સારી ખબર છે કે ચિંતાજનક?

ડો.સૌમ્યા સ્વામીનાથનના મતે સ્થાનિક પરિસ્થિતિઓમાં ચેપનું જોખમ રહેલું છે પરંતુ તે ઓછું કે સામાન્ય છે. થોડાં મહિનાઓ પહેલાં બીજી લહેર દરમિયાન દેશમાં આવેલા કેસોની જેમ અને કોરોના લોકો માટે જીવલેણ સાબિત થયો, તેવી પરિસ્થિતિ આવવાની સંભાવના ઓછી છે. કોરોનાનો ફેલાવો વસતી તેમજ લોકોની પ્રતિકારતા અને રસીકરણ પર આધારિત રહેશે. એટલે કે એવા સ્થળોએ કે જ્યાં લોકોની પ્રતિકારકતા ઓછી હશે અને રસીકરણ ઓછું હશે ત્યાં કેસોમાં વધારો થઈ શકે છે.

આગળ શું થઈ શકે

ભારતના કદ, વસતી અને વિવિધતાને ધ્યાનમાં રાખીને વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશને કહ્યું કે દેશના જુદા જુદા ભાગોમાં રોગપ્રતિકારકતાની સ્થિતિને જોતાં શક્ય છે કે કેટલાક રાજ્યોમાં ખૂબ ઓછા કેસ હોય. આ સતત ચાલી શકે છે. બીજી લહેરની જેમ વાયરસ ઝડપથી ફેલાવાની શક્યતા ઓછી છે. જ્યારે દૈનિક સંક્રમણના કેસ સરેરાશ 4 લાખ સુધી પહોંચ્યાં અને બીજી લહેર દરમિયાન કોરોના સંક્રમણ ઘણા લોકો માટે જીવલેણ સાબિત થયું હતું.

સૌમ્યા વિશ્વનાથને આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ભારત આગામી વર્ષના અંત સુધીમાં દેશની 70 ટકા વસ્તીનું રસીકરણ કરી શકશે. જો આવું થશે તો ભારત સામાન્ય સ્થિતિમાં પરત આવશે.

સાવધાની અને રસીકરણ બંને જરુરી છે

આ માટે સાવધાની જરુરી છે

ભલે નિષ્ણાતો કોરોનાને કારણે સ્થાનિક તબક્કામાં પહોંચવાના કારણે ઘટતાં સંક્રમણ વિશે વાત કરી રહ્યાં છે. પરંતુ તકેદારી અને સાવધાની સતત જરૂરી છે. કારણ કે સ્થાનિકનો અર્થ રોગચાળો સમાપ્ત થવાનો નથી પણ વસ્તીમાં કાયમ માટે હાજર રહેવાનો છે. જે તમને થોડી બેદરકારી પર શિકાર બનાવી શકે છે. એટલા માટે નિષ્ણાતો હંમેશા કોવિડ -19 સંબંધિત સાવચેતીઓનું પાલન કરવાની ભલામણ કરે છે, પછી ભલે તે માસ્ક પહેરે અથવા હાથ ધુએ અને ભીડથી દૂર રહે.

કોરોનાના બદલાયેલા સ્વરૂપ અથવા ડેલ્ટા જેવા નવા પ્રકારોને ધ્યાનમાં લઇને પણ નિષ્ણાતો સાવચેતી રાખવાની ભલામણ કરે છે. આ સિવાય વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાથી લઈને વિશ્વના તમામ નિષ્ણાતો સુધી રસીકરણને સૌથી મહત્વપૂર્ણ ગણાવવામાં આવ્યું છે. તેથી સમયસર કોરોના રસીનો ડોઝ લઇ લેવો એ કોવિડ -19 સામે રસીકરણનું સૌથી મોટું હથિયાર છે.

આ પણ વાંચોઃ ઓક્ટોબરમાં ત્રીજી લહેરમાં બાળકો પર સૌથી મોટું જોખમ છે, શું શાળાઓ શરુ થવી જોઇએ?

આ પણ વાંચોઃ ભારતમાં કોરોનાની સ્થિતિ અંગે W.H.O.ના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિકે શું કહ્યું? જુઓ