નવી દિલ્હી: રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસએ પ્રથમ વખત 2000 રૂપિયાની નોટો પાછી ખેંચવા પર વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે, 2000 રૂપિયા ઉપાડવાનો નિર્ણય ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ લેવામાં આવ્યો છે. ચાલો જાણીએ શું છે આ ક્લીન નોટ પોલિસી...
સોમવારે કહ્યું કે સામાન્ય લોકો પાસે 2000 રૂપિયાની નોટ બદલવા માટે 4 મહિનાનો સમય છે. લોકોએ નોટો બદલવા માટે ગભરાટ ન સર્જવો જોઈએ. સરળતાથી નોંધો બદલો. આને લગતી જરૂરી માર્ગદર્શિકા બેંકોને જારી કરવામાં આવી છે. જો હજુ પણ લોકોને કોઈપણ પ્રકારની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડે છે, તો તેઓ બેંક અથવા આરબીઆઈનો સંપર્ક કરી શકે છે. - RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસ
ક્લીન નોટ પોલિસી શું છે? : ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ, RBI એ સુનિશ્ચિત કરે છે કે સારી ગુણવત્તાની બેંક નોટ લોકો સુધી પહોંચે. તેમજ આ નીતિ દ્વારા દેશની મુદ્રા વ્યવસ્થાને શુદ્ધ રાખવાના પ્રયાસો કરવામાં આવે છે. ક્લીન નોટ પોલિસી હેઠળ, ભારતીય ચલણની અખંડિતતા ક્ષતિગ્રસ્ત, નકલી અને ગંદી નોટોને દૂર કરીને અને તેના બદલે બજારમાં સ્વચ્છ અને સારી નોટોનો સપ્લાય કરીને જાળવવામાં આવે છે.
ક્લીન નોટ પોલિસીના ફાયદા : નોટોને ચલણમાં રાખવા માટે આરબીઆઈની આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ નીતિ માનવામાં આવે છે. નવી સ્વચ્છ નોટ નીતિ વર્ષ 2018માં લાગુ કરવામાં આવી હતી. આ નીતિ હેઠળ બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓને ગંદી, ખરાબ અને નુકસાનવાળી નોટોને સારી નોટોથી બદલવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. નોટબંધીની પ્રથા ભારતમાં નવી નથી. આરબીઆઈ સમયાંતરે નોટબંધીની જાહેરાત કરતી રહે છે. દેશમાં પહેલીવાર વર્ષ 1946માં નોટબંધી કરવામાં આવી હતી.
2018માં 2000 રૂપિયાની નોટ છાપવાનું બંધ થયું : RBI એ 19 મે 2023 ના રોજ ચલણમાંથી 2000 રૂપિયાની નોટ પાછી ખેંચવાની જાહેરાત કરી હતી. જોકે, નોટોને બેંકમાં કન્વર્ટ કરવા માટે 30 સપ્ટેમ્બર સુધીનો સમય આપવામાં આવ્યો છે. 8 નવેમ્બર 2016ના રોજ દેશમાં નોટબંધીનો ઐતિહાસિક નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. જે અંતર્ગત 500 અને 1000 રૂપિયાની જૂની નોટો બંધ કરીને તેની જગ્યાએ 2000 રૂપિયાની નવી નોટો દાખલ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ હવે આ નોટો પર પણ પ્રતિબંધ મુકવામાં આવી રહ્યો છે. નોંધનીય છે કે સેન્ટ્રલ બેંકે 2018માં જ 2000 રૂપિયાની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરી દીધું હતું.
2000 રૂપિયાની નોટો બજારમાં કેટલી છે : એક રિપોર્ટ અનુસાર દેશમાં 31 લાખ 33 હજાર કરોડ રૂપિયાની નોટો ચલણમાં છે. તેમાંથી 2000 રૂપિયાની નોટો કુલ 3 લાખ 13 હજાર કરોડ રૂપિયા છે. જણાવી દઈએ કે માર્ચ 2018માં 6.73 લાખ કરોડ રૂપિયાની 2000 રૂપિયાની નોટો ચલણમાં હતી, પરંતુ માર્ચ 2023માં 2000 રૂપિયાની નોટોની સંખ્યા ઘટીને 3.62 લાખ કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ હતી.
2000 Currency: 2000 રૂપિયાની નોટ પાછી ખેંચાશે, નવી નોટોનું સર્ક્યુલેશન બંધ, RBIએ કરી જાહેરાત
RBI Guidelines: નોટ એક્સચેન્જ કરાવવા જતી વખતે બેંક આપશે આ સુવિધાઓ, ખાસ ધ્યાન રાખજો
