નવી દિલ્હી: આસ્થા અને પ્રકૃતિના સંગમનો મહાન તહેવાર, છઠ્ઠ પૂજાના બીજા દિવસે (chhath puja second day kharna) ખરણાનું વિશેષ મહત્વ છે. ખરનાના દિવસે ઉપવાસ કરવામાં આવે છે અને મોડી સાંજે રસિયા (ખીર)નો પ્રસાદ (know how to eat kharna parsad) લેવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, ખરના પૂજા પછી જ દેવી ષષ્ઠી (છઠ્ઠી માતા) ઘરમાં આવે છે.
પંડિત જય પ્રકાશ શાસ્ત્રી જણાવે છે કે, તારીખ 28 ઓક્ટોબર, શુક્રવારના રોજ સ્નાન સાથે છઠ્ઠ પર્વની શરૂઆત થઈ છે. સ્નાન અને ભોજન કર્યા પછી કારતક મહિનાના શુક્લ પક્ષની પાંચમી તિથિએ બીજા દિવસે એટલે કે, શનિવારે ખરણાનો તહેવાર ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. ખરનામાં આખો દિવસ ઉપવાસ કર્યા પછી, સાંજની પૂજા પછી, ગોળની ખીર ખાધા પછી, તેઓ 36 કલાકના નિર્જલા ઉપવાસની શરૂઆત કરે છે. ખારના ખાસ છે, કારણ કે તેમાં દિવસભર ઉપવાસ કરવાથી રાત્રે ખીરનો પ્રસાદ લેવામાં આવે છે.
ખારના એટલે શુદ્ધિકરણ: તેને લોહાંડા પણ કહેવામાં આવે છે. ખારનાના દિવસે છઠ્ઠ પૂજાનો વિશેષ પ્રસાદ ચઢાવવાની પરંપરા છે. છઠ્ઠનો તહેવાર ખૂબ જ મુશ્કેલ માનવામાં આવે છે અને તે ખૂબ જ કાળજીપૂર્વક કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, જે પણ છઠ્ઠના નિયમોનું પાલન કરે છે તેની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. ખારનાના દિવસે સવારે સ્નાન કરીને આખો દિવસ ઉપવાસ કરવો. બીજા દિવસે ભગવાન સૂર્યને અર્ઘ્ય ચઢાવવા માટે પ્રસાદ બનાવવામાં આવે છે. રાત્રે પૂજા કર્યા બાદ પ્રસાદ ગ્રહણ કરવામાં આવે છે. આ પછી, ઉપવાસીઓ છઠ્ઠ પૂજા પૂર્ણ થયા પછી જ ખોરાક અને પાણી ખાય છે.
રસિયા ખરના પર બને છે: ખારના દિવસે ખીરનો વિશેષ પ્રસાદ બનાવવામાં આવે છે. પૂજા માટે ગોળની બનેલી ખીર બનાવવામાં આવે છે, જેને કેટલીક જગ્યાએ રસિયા પણ કહેવામાં આવે છે. આ પ્રસાદ માટીના નવા ચૂલા પર કેરીના લાકડાની આગ પ્રગટાવીને બનાવવામાં આવે છે. બદલાતા સમયમાં હવે લોકો તેને નવા ગેસ સ્ટવ પર પણ બનાવે છે. ખરણાના દિવસે પુરી, મીઠાઈ, ફળ પણ ચઢાવવામાં આવે છે.
ઉપવાસ: ખરના દિવસે ગોળ અને ચોખાની ખીર પ્રસાદ તરીકે બનાવવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત પુડિયા, થેકુવા, ખજૂર બનાવવામાં આવે છે. પૂજામાં મોસમી ફળો અને શાકભાજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ખારણાના દિવસે પ્રસાદનું સેવન કર્યા પછી ઉપવાસ શરૂ થાય છે.
ખર્નાની પદ્ધતિ: આ દિવસે મહિલાઓ અને છઠ્ઠ વ્રત કરનારાઓ સવારે સ્નાન કરે છે અને સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરે છે. વ્રતીઓ નાકથી કપાળ સુધી સિંદૂર લગાવે છે. ખરના દિવસે ઉપવાસીઓ આખો દિવસ ઉપવાસ કરે છે અને સાંજે લાકડાના ચૂલા પર ચોખા અને ગોળની ખીર બનાવીને પ્રસાદ તૈયાર કરે છે. સૂર્યદેવની પૂજા કર્યા બાદ વ્રત રાખનાર મહિલાઓ આ પ્રસાદ લે છે.
