દહેદાદૂનઃ નેપાળ અને ભારતના સંબંધોનો ઇતિહાસ ખૂબ જ જૂનો છે, જેને ભુલી શકાય તેમ નથી. ભારતે હંમેશા નેપાળના હિતમાં વિચાર્યું છે અને તેનો દરેક મુશ્કેલીના સમયમાં સાથે આપ્યો છે. પરંતુ જેવી રીતે ભારતે કાલાપાનીને નક્શામાં દર્શાવ્યા બાદ નેપાળે પ્રતિક્રિયા આપી હતી તેને હળવાશમાં લઇ શકાય તેમ નથી.
બંને દેશોની સંસ્કૃતિ અને રિવાજો વચ્ચે ઘણી સમાનતા છે. ભારત સાથે 'રોટી-બેટી' સંબંધોનો દાવો કરનારું નેપાળ, ચીન સરહદને જોડતા સ્ક્રિપ્ટેડ રસ્તો પછી નેપાળી સુરક્ષા સિસ્ટમ બોર્ડરને એલર્ટ કરી દે છે. ભૂતકાળમાં, પિથૌરગઢની ધારચુલાની કાલી નદીની આજુબાજુ વિવાદિત વિસ્તાર કાલાપાની પર નજર રાખવા માટે નેપાળે એક બીઓપી (બોર્ડર ઓબ્ઝર્વેશન પોસ્ટ) બનાવી છે.
જોકે, નકશા પર ભારતની કાલાપાની બતાવ્યા બાદ જે રીતે નેપાળે પ્રતિક્રિયા આપી હતી, તેને હળવાશથી લઈ શકાય નહીં. આ પછી, બંને દેશોના રાજદ્વારીઓએ વિવાદના સમાધાન માટે રાજદ્વારી ઠરાવના પ્રયત્નોને ઝડપી બનાવ્યા હતા. પરંતુ પિથૌરગઢમાં ચીન સરહદને જોડતો લિપુલેખ રોડ પછી નેપાળે જે રીતે બીઓપીને તૈનાત કરી છે તે આ પ્રકારનો પહેલો કિસ્સો છે.
નેપાળે વિવાદિત વિસ્તાર કાલાપાની પર નજર રાખવા માટે એક બીઓપી (બોર્ડર ઓબ્ઝર્વેશન પોસ્ટ) બનાવી છે. આ બીઓપીમાં સશસ્ત્ર રક્ષકો અને નેપાળ ગાર્ડના 34 ગાર્ડ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. આ બીઓપીમાં તૈનાત સુરક્ષા જવાનોને 6 હેલિકોપ્ટરની મદદથી પરિવહન કરવામાં આવી રહ્યું છે. નેપાળ સરકારે ચીન સરહદને જોડતા લીપુલેખ રોડ સામે પોતાનો વિરોધ દર્શાવ્યો છે. તે જ સમયે, પિથૌરગઢ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ વિજયકુમાર જોગંડેએ જણાવ્યું હતું કે, નેપાળથી સત્તાવાર રીતે બીઓપી બનાવવા અંગે તેમને હજી સુધી કોઈ જાણ કરવામાં આવી નથી.
લિપુલેખ રસ્તો બન્યા બાદ કાલાપાની પર નજર રાખવા માટે નેપાળે છાંગરૂમાં એક બીઓપી બનાવી છે. આ બીઓપીમાં સશસ્ત્ર રક્ષકો અને નેપાળ ગાર્ડના 34 ગાર્ડ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. નેપાળ સરકારે કલાપાનીમાં ભારતીય પ્રવૃત્તિઓ પર નજર રાખવા માટે કાયમી સૈન્ય તૈનાત કર્યા છે. સ્પષ્ટ છે કે નેપાળે હવે પોતાની વ્યૂહરચના બદલી છે, જેના આધારે ભારતે ગંભીરતાથી આગળ વધવું પડશે.
