દર વર્ષે 12થી 13 લાખ લોકો થઈ રહ્યાં છે HIVથી સંક્રમિત, 6 લાખથી વધુ લોકો એઈડ્સથી ગુમાવે છે જીવ - World AIDS Vaccine Day

આજે પણ એઈડ્સથી બચવા માટે કોઈ રસી ઉપલબ્ધ નથી. વર્ષ 2022 માટે યુએનએઇડ્સ ( UNAIDS)ના ડેટા અનુસાર, આ રોગને કારણે 2022માં નવા 13 લાખ લોકો એચઆઇવીથી સંક્રમિત થયા હતા. જ્યારે એજ વર્ષે આ બીમારીને કારણે 6 લાખ 30 હજાર લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો હતો. આ રોગને તેના મૂળમાંથી નાબૂદ કરવા માટે રસી જરૂરી છે. આ દિશામાં સંશોધન ચાલી રહ્યું છે. જેને પ્રોત્સાહન આપવા માટે દર વર્ષે HIV રસી જાગૃતિ દિવસ તરીકે મનાવવામાં આવે છે. વાંચો સંપૂર્ણ સમાચાર...world aids vaccine day 2024

હૈદરાબાદ: દર વર્ષે 18 મેના રોજ, HIV વેક્સિન જાગૃતિ દિવસ (HVAD) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ HIV પર અંકૂશ માટે એક રસી વિકસિત કરવા માટે એક સાથે કામ કરનારા ઘણા સ્વયંસેવકો, સમુદાયના સભ્યો, આરોગ્ય વ્યાવસાયિકો અને વૈજ્ઞાનિકોને પ્રોત્સાહિત કરે છે, આ દિવસ એ વિશ્વભરના લોકોને HIV રસી સંશોધનના મહત્વ વિશે જાગૃત/શિક્ષિત કરવાનો અવસર છે.

દર વર્ષે 18 મેના રોજ આયોજિત આ ઉત્સવ અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ બિલ ક્લિન્ટનની 1997ની તે ઘોષણાને યાદ કરાવે છે. જેમાં તેમણે આ પ્રસંગે કહ્યું હતું કે 'એક માત્ર અસરકારક, નિવારક એચઆઈવી રસી જ એઈડ્સના જોખમને મર્યાદિત અને અંકૂશમાં રાખી શકે છે.

આ દિવસ HIV વિશે જાગૃતિ લાવવા અને વાયરસ સામે અસરકારક રસીના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સમર્પિત છે. HIV એ વૈશ્વિક રોગચાળો છે જેણે વિશ્વભરના લાખો લોકોને અસર કરી છે. તાજેતરના અંદાજો અનુસાર, લગભગ 38.4 મિલિયન (38.4 કરોડ) લોકો HIV સાથે જીવે છે, જેમાંથી બે તૃતીયાંશ WHO આફ્રિકન પ્રદેશમાં રહે છે. વિશ્વભરમાં લગભગ સાતમાંથી એક વ્યક્તિ એચઆઈવી સાથે જીવે છે, એટલે કે 37.9 મિલિયન (3.79 કરોડ) લોકો તેનાથી પીડિત છે

વિશ્વ એઇડ્સ રસી દિવસનો ઇતિહાસ: વિશ્વ એઇડ્સ રસી દિવસ, જેને HIV રસી જાગૃતિ દિવસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. તે સૌપ્રથમ 18 મે 1998 ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતો, જે 1997 માં વિશ્વની પ્રથમ એઇડ્સ રસીની અજમાયશની વર્ષગાંઠ હતી. આ ટેસ્ટમાં જે RV144 તરીકે ઓળખાય છે. જેમાં થાઈલેન્ડના 16,000થી વધુ લોકોએ ભાગ લીધો હતો. એચ.આય.વી સામે કોઈપણ પ્રકારની રક્ષણાત્મક અસર દર્શાવતી આ પ્રથમ અજમાયશ છે, જે દર્શાવે છે કે બે રસીઓનું મિશ્રણ ચેપનું જોખમ 31 ટકા ઘટાડી શકે છે.

1997 માં પેરિસમાં વિશ્વ એઇડ્સ રસી પરિષદમાં એક ઠરાવને અનુસરીને, જેમાં HIV/AIDS રસીના ચાલી રહેલા વિકાસને સમર્થન આપવા માટે વાર્ષિક દિવસનું આહ્વાન કરવામાં આવ્યું હતુ. વિશ્વ એઇડ્સ રસી દિવસની રચના કરવામાં આવી હતી. આજનું ધ્યેય રસીના સંશોધન અને વિકાસને સમર્થન અને વેગ આપવાનું છે. મૂળરૂપે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ એલર્જી એન્ડ ઇન્ફેક્શન ડિસીઝ (NIAID), યુએસ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ હેલ્થ (NIH) ના વિભાગ અને HIV/AIDS રસી વિકસાવવા માટે સમર્પિત અન્ય સંસ્થાઓ દ્વારા આયોજિત કરાયું છે.

વિશ્વ એઇડ્સ રસી દિવસ 2024 – મહત્વ

• AIDS એ એક્વાયર્ડ ઇમ્યુનો ડેફિસિયન્સી ડિસીઝ છે, જે માનવની રોગપ્રતિકારક શક્તિને અસર કરે છે.
• એઇડ્સ રોગની રોકથામ માટે એચઆઇવી દવાઓ વિશે જાગૃતિ લાવવા માટે વિશ્વ રસી એઇડ્સ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે.
• એઇડ્સ રસી દિવસનો હેતુ આરોગ્યકર્મી, વૈજ્ઞાનિકો, સંશોધકો, ડોકટરો વગેરેનું સન્માન કરવાનો છે અને બીજો હેતુ લોકોના જીવનની સુરક્ષા માટે એચઆઇવી દવાઓના મહત્વ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો છે.
• તેની અધ્યક્ષતા નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એલર્જી એન્ડ ઇન્ફેકશિયસ ડિસીઝ (NIAID) દ્વારા કરવામાં આવી હતી.

વૈશ્વિક HIV અને AIDS આંકડા

• 2022 માં, વૈશ્વિક સ્તરે 39 મિલિયન (390 લાખ) લોકો HIV સાથે જીવી રહ્યા હતા.
• 2022 માં, 1.3 મિલિયન (13 લાખ) નવા લોકો HIV થી સંક્રમિત થયા.
• 2022 માં 630,000 લોકો એઇડ્સ સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામ્યા હતા.
• 2022 માં, 29.8 મિલિયન (2.980 કરોડ) લોકો એન્ટિરેટ્રોવાયરલ થેરાપીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા હતા.
• રોગચાળાની શરૂઆતથી, 85.6 મિલિયન (8.56 કરોડ) લોકો એચઆઈવીથી સંક્રમિત થયા છે.
• જ્યારે 40.4 મિલિયન (4.04 કરોડ) લોકો એઇડ્સ સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામ્યા છે.

HIV સાથે જીવતા લોકો

• 2022 માં, 39 મિલિયન (390 લાખ) લોકો HIV થી પીડિત હતા.
• 37.5 મિલિયન (375 લાખ) પુખ્ત (15 વર્ષ કે તેથી વધુ ઉંમરના) છે.
• 1.5 મિલિયન (15 લાખ) બાળકો (0-14 વર્ષ).
• HIV સાથે જીવતા તમામ લોકોમાંથી 53 ટકા મહિલાઓ અને છોકરીઓ હતી.
• HIV સાથે જીવતા તમામ લોકોમાંથી 86 ટકા લોકો 2022માં તેમની HIV સ્થિતિ જાણતા હતા.
• એચઆઇવી સાથે જીવતા લોકો એન્ટિરેટ્રોવાયરલ થેરાપી મેળવી રહ્યા છે.

એન્ટિરેટ્રોવાયરલ ઉપચારનો ઉપયોગ

• ડિસેમ્બર 2022 ના અંતે, 29.8 મિલિયન લોકો એન્ટિરેટ્રોવાયરલ થેરાપીનો ઉપયોગ કરી રહ્યા હતા, જે 2010 માં 7.7 મિલિયન હતા.
• 15 અને તેથી વધુ વયના 77 ટકા પુખ્ત વયના લોકોને સારવાર મળી હતી; જો કે, 0-14 વર્ષની વયના માત્ર 57 ટકા બાળકોને જ તે મળી હતી.
• 15 અને તેથી વધુ ઉંમરની 82 ટકા સ્ત્રીઓને સારવાર મળી હતી; જ્યારે 15 અને તેથી વધુ વયના પુરૂષોમાંથી માત્ર 72 ટકા પુરૂષોને મળી હતી.
• એચઆઇવી સાથે જીવતી 82 ટકા સગર્ભા સ્ત્રીઓએ 2022 માં તેમના બાળકને એચઆઇવીનું સંક્રમણ અટકાવવા માટે એન્ટિરેટ્રોવાયરલ દવાઓનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

2022 માં, HIV સાથે જીવતા 9.2 મિલિયન લોકોની એન્ટિરેટ્રોવાયરલ સારવાર સુધી પહોંચ નહોતી.

2022માં 13 લાખ નવા લોકોને HIVનો ચેપ લાગ્યો હતો

1. 1995 માં ટોચના સ્તરેથી નવા HIV ચેપમાં 59 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
2. 2022 માં, 1.3 મિલિયન (13 લાખ) લોકો એચઆઈવીથી નવા સંક્રમિત થયા હતા, જે 1995 માં 3.2 મિલિયન 32 લાખ હતા.
3. 2022 માં તમામ નવા ચેપમાંથી, 46 ટકા સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓ હતી.
4. 2010 થી, નવા HIV સંક્રમણમાં 38 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જે 2.1 મિલિયન (21 લાખ) થી 2022 સુધીમાં 1.3 મિલિયન (13 લાખ) થઈ ગયો છે.
5. 2010 થી, બાળકોમાં નવા HIV સંક્રમણમાં 58 ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જે 2010 માં 310,000 થી 2022 માં 130,000 થયો છે.

એડ્સ સંબંધિત મૃત્યુ

• 2004 માં ટોચના સ્થાનેથી એઇડ્સ સંબંધિત મૃત્યુમાં 69 ટકા અને 2010 થી 51 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.
• 2022 માં, વિશ્વભરમાં આશરે 630,000 લોકો એઇડ્સ સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામ્યા, જ્યારે 2004 માં 2.0 મિલિયન (20 મિલિયન) અને 2010 માં 1.3 મિલિયન (13 મિલિયન) લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા.
• 2010 થી, એઇડ્સ સંબંધિત મૃત્યુદરમાં સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓમાં 55 ટકા અને પુરુષો અને છોકરાઓમાં 47 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.

સ્ત્રીઓ અને છોકરીઓમાં HIV ચેપ

1. 2022 માં વૈશ્વિક સ્તરે તમામ નવા HIV સંક્રમણોમાં મહિલાઓ અને છોકરીઓનો હિસ્સો 46 ટકા હતો.
2. 2022માં સબ-સહારા આફ્રિકામાં 15-24 વર્ષની વયના યુવાનોમાં 77 ટકાથી વધુ નવા ચેપ માટે કિશોરીઓ અને યુવતીઓ જવાબદાર હતી.
3. પેટા-સહારા આફ્રિકામાં કિશોરીઓ અને યુવતીઓ (15-24 વર્ષની વયની) 2022 માં તેમના પુરૂષ સાથીઓ કરતાં HIV થવાની શક્યતા ત્રણ ગણી કરતાં વધુ હતી.
4. 2022 માં, વૈશ્વિક સ્તરે દર અઠવાડિયે 4000 કિશોરીઓ અને 15-24 વર્ષની વયની યુવતીઓ એચઆઈવીથી સંક્રમિત થઈ હતી. તેમાંથી 3100 ચેપ સબ-સહારન આફ્રિકામાં થયા છે.
5. પેટા-સહારા આફ્રિકામાં એચઆઈવીની ઉચ્ચ HIV ઘટનાઓ ધરાવતા લગભગ 42 ટકા જિલ્લાઓએ 2021 માં કિશોરીઓ અને યુવતીઓ માટે એચઆઈવી નિવારણ કાર્યક્રમોને સમર્પિત કર્યા હતા.

HIV ટ્રાન્સમિશન માધ્યમ

• વૈશ્વિક સ્તરે, પુખ્ત વસ્તી (15-49 વર્ષ) વચ્ચે સરેરાશ HIV નું પ્રમાણ 0.7 ટકા હતું. જો કે, મુખ્ય વસ્તીઓમાં સરેરાશ વ્યાપ વધુ હતો.
• સેક્સ વર્કર્સમાં 2.5 ટકા: ગે પુરુષો અને અન્ય પુરુષો જેઓ પુરુષો સાથે સેક્સ કરે છે તેમાં 7.5 ટકા
• નશાકારક દવાઓના ઇન્જેક્શન લગાવનારા લોકોમાં 5.0 ટકા
• ટ્રાન્સજેન્ડર વ્યક્તિઓમાં 10.3 ટકા
• જેલમાં બંધ લોકોમાં 1.4 ટકા
• પરીક્ષણ અને સારવારના લક્ષ્યો (95-95-95

2022 માં, એચઆઈવી સાથે જીવતા તમામ લોકોમાંથી 86 ટકા લોકો તેમની એચઆઈવી સ્થિતિ જાણતા હતા અને જેઓ પોતાની સ્થિતિ જાણતા હતા, તેમાંથી 89 ટકા લોકો સારવારનો લાભ લઈ રહ્યા હતા. અને જેઓ સારવાર સુધી પહોંચનારા લોકોમાં 93 ટકા વાયરલથી દબાયેલા હતા. પાંચ દેશો - બોત્સ્વાના, ઇસ્વાટિની, રવાન્ડા, યુનાઇટેડ રિપબ્લિક ઓફ તાન્ઝાનિયા અને ઝિમ્બાબ્વેએ 2022 સુધીમાં 95-95-95 લક્ષ્યાંક હાંસલ કર્યો હતો.

ભારતમાં HIV ની સ્થિતિ

HIV થી પીડિત લોકોની સંખ્યા આશરે 24 લાખ હોવાનો અંદાજ છે. દક્ષિણના રાજ્યોમાં PLHIVની સંખ્યા સૌથી વધુ છે. મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ અને કર્ણાટક ટોચના ત્રણમાં છે. ભારતમાં 2021 માં વાર્ષિક નવા ચેપ (ANI) 62.97 હજાર હોવાનો અંદાજ છે.