ચમોલી (ઉત્તરાખંડ): 3,200 મીટરની ઉંચાઈ પર આવેલું દેશનું પ્રથમ ગામ માણા તેની સુંદરતા માટે જાણીતું છે. 12 મહિનાની ઠંડી અને અહીં રહેતી ભોટિયા સમાજની મોટી વસ્તી આ સ્થળની વિશેષતા છે. ધાર્મિક મહત્વ ઉપરાંત આ ગામમાં ઘણી વાર્તાઓ છે.
પહેલું ગામ, માણા, 3,200 મીટરની ઉંચાઈ પર છે: ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આ તે જ સ્થાન છે જ્યાંથી પાંડવોએ સ્વર્ગમાં જવાનો માર્ગ લીધો હતો. સરસ્વતીનું મૂળ સ્થાન આજે પણ આ ગામમાં છે. બદ્રીનાથ ધામમાં આવતા ભક્તો આ ગામની મુલાકાત લેવા અને તેની સુંદરતા જોવા ઈચ્છે છે.
હવે અહીં સ્થાપિત પાંચ પાંડવોની ધાતુની મૂર્તિઓ પણ આ ગામની ઓળખ બની ગઈ છે. આ વિશાળ પ્રતિમાઓ અહીં એટલી સુંદર અને અસરકારક રીતે બનાવવામાં આવી છે કે હવે અહીં આવતા પ્રવાસીઓ આ પ્રતિમાઓને કારણે માણા ગામને ઓળખી રહ્યા છે.
પાંડવોની મૂર્તિઓ માણા ગામની ઓળખ બની હતીઃ અહીં આવતા દરેક વ્યક્તિના મનમાં એક જ વિચાર હતો કે પરત ફર્યા બાદ તે ભારતના છેલ્લા કે પહેલા ગામની મુલાકાતે ગયો હતો. બહુ ઓછા લોકો જાણતા હતા કે આ એ જ રસ્તો છે જ્યાંથી પાંડવો પણ સ્વર્ગ તરફ ગયા હતા. પરંતુ હવે અહીં આવતા પ્રવાસીઓ આ પ્રતિમાઓ દ્વારા પાંડવોના સ્વર્ગારોહણની વાર્તા જાણી રહ્યા છે.
મોટા કદની આ પાંચ પ્રતિમાઓ દૂર દૂરથી માણા ગામમાં આવતા પ્રવાસીઓ અને ભક્તોને આકર્ષે છે. વિવિધ ધાતુઓમાંથી બનેલા અને કેટલાય કિલો વજનના આ શિલ્પો હવે ચર્ચાનો વિષય બની રહ્યા છે. આ તાજેતરના સમયમાં અહીં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. ખાસ વાત એ છે કે પાંચ પાંડવો સિવાય દ્રૌપદી અને યુધિષ્ઠિરની સાથે સ્વર્ગમાં ગયેલા કૂતરાની પ્રતિમા પણ અહીં સ્થાપિત કરવામાં આવી છે.
મહાભારત અનુસાર, પાંડવો સ્વર્ગમાં જવા માટે આ માર્ગે નીકળ્યા હતા: માણા ગામમાં જઈને તમે અનુભવી શકો છો કે આ પર્વતો તમારી આસપાસ કેટલી સુંદરતા અને શાંતિથી જોઈ રહ્યા છે. મહાભારતમાં પાંડવો વિશે ઘણી વાર્તાઓ છે. મહાભારતના 17મા પર્વમાં લખ્યું છે કે કુરુક્ષેત્રના યુદ્ધ પછી પાંચ પાંડવો તેમની પત્ની દ્રૌપદી સાથે સન્યાસ લઈને હિમાલય તરફ ગયા હતા. પાંચ પાંડવો અને દ્રૌપદીએ હિમાલયમાં ઘણી તપસ્યા કરી. તે અલગ-અલગ જગ્યાએ ફરતા રહ્યા. આ પછી તેમની સ્વર્ગની યાત્રા શરૂ થઈ.
આ યાત્રા દરમિયાન દ્રૌપદી, નકુલ, સહદેવ, અર્જુન અને ભીમ એક પછી એક મૃત્યુ પામ્યા. છેવટે, પાંચ ભાઈઓમાં, યુધિષ્ઠિર એકમાત્ર એવા હતા જે આ પ્રવાસમાંથી બચી ગયા અને સ્વર્ગમાં પહોંચ્યા. ધર્મરાજા યુધિષ્ઠિરની સાથે તેમનો કૂતરો પણ શારીરિક રીતે સ્વર્ગમાં ગયો હતો. ત્યારથી, એવું માનવામાં આવે છે કે સતોપંથનો માર્ગ ઉત્તરાખંડના આ ગામમાંથી જાય છે, જ્યાં વ્યક્તિ મૃત્યુ વિના પણ સ્વર્ગમાં જઈ શકે છે.
અહીંથી હવે લોકો સ્વર્ગ રોહિણી ટ્રેકિંગ રૂટ પર જાય છે: આ રૂટ દ્વારા ઘણા પર્વતારોહકો સ્વર્ગ રોહિણી અને અન્ય આકર્ષક ટ્રેકિંગ પોઇન્ટ પર જાય છે. લોકોએ તેમના અનુભવોમાં ઘણી વખત કહ્યું છે કે આ માર્ગ પરથી પસાર થતો ટ્રેકિંગ પોઈન્ટ ખૂબ જ સુંદર અને ખૂબ જ અલગ છે. અહીંથી પડતો ધોધ ઉત્તરાખંડના અન્ય ધોધ કરતા ઘણો અલગ છે. ઘણા પર્વતારોહકો વર્ષના 7 મહિના આ માર્ગ દ્વારા લાંબી મુસાફરી કરે છે. જો કે, આ પ્રવાસ ખૂબ જ જોખમી અને જટિલ છે. પર્વતોને પ્રેમ કરતા લોકો અહીં આવતા રહે છે. હવે આ પ્રતિમાઓના સ્થાપન બાદ અહીં આવતા પ્રવાસીઓની સંખ્યામાં અને ઉત્સાહ બંનેમાં વધારો જોવા મળી શકે છે.
માણા ગામને લાભ મળી રહ્યો છે: માણા ગામના વડા પીતામ્બર મોલ્ફાએ જણાવ્યું હતું કે આ પ્રતિમાઓ એમઆઈટી પુણે, મહારાષ્ટ્રના સ્થાપક અને પ્રમુખ ડૉ. વિશ્વનાથ કરાડ દ્વારા બનાવવામાં આવી છે. વર્ષ 2021માં જ્યારે તેઓ આ જગ્યાએ સરસ્વતી મંદિર બનાવવા આવ્યા ત્યારે તેમણે મન બનાવી લીધું હતું. આજે પણ તે મંદિર ભક્તોની આસ્થાનું કેન્દ્ર છે. તેમણે પોતે સરસ્વતી નદીના કિનારે આ સુંદર મંદિર બનાવ્યું છે.
વર્ષ 2021માં તેમણે કહ્યું હતું કે તે આ માર્ગ પર પાંડવોની મોટી પ્રતિમાઓ સ્થાપિત કરવા માંગે છે. હવે તેમનો સંકલ્પ પૂરો થયો છે. મૂર્તિઓને જોઈને દરેક મંત્રમુગ્ધ થઈ જાય છે. લોકો તેમની પૂજા કરે છે. તેમની સાથે ફોટોગ્રાફ્સ લેવા આતુર રહે છે. આ સમગ્ર વિસ્તારમાં આવતા ભક્તોને આ મૂર્તિઓ ખૂબ જ ગમે છે. એટલું જ નહીં, આ પ્રતિમાઓને કારણે માણને નવી ઓળખ મળી રહી છે.
મૂર્તિઓ ભક્તો માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બની છે: આ મૂર્તિઓનું વજન લગભગ 13 ક્વિન્ટલ છે. એવું નથી કે બદ્રીનાથ આવતા પ્રવાસીઓ જ આ પ્રતિમાઓને જોવા માટે અહીં પહોંચી રહ્યા છે, પરંતુ સ્થાનિક લોકો એટલે કે જોશીમઠ, પીપલકોટી અને આસપાસના વિસ્તારો પણ આ પ્રતિમાઓને જોવા માટે અહીં પહોંચી રહ્યા છે. આ પ્રતિમાઓની સ્થાપના બાદ અહીંના લોકોની રોજીરોટી પણ વધી છે.
અહીં આવતા પ્રવાસીઓ અથવા આપણે કહીએ કે બદ્રીનાથમાં દર્શન કરીને માણા પહોંચેલા લોકો આ મૂર્તિઓને જોઈને ખૂબ જ ખુશ થાય છે. તેમનું કહેવું છે કે આટલી ઊંચાઈએ આપણી ધાર્મિક સંસ્કૃતિને લોકો સુધી પહોંચાડવાનું કામ ખૂબ જ પ્રશંસનીય છે. ઘણા વર્ષો પછી ફરી આ ગામ જોવા આવેલા શિવમ તિવારીનું કહેવું છે કે, અહીં સ્થાપિત પ્રતિમાઓ મૂર્તિઓ કરતા પણ વધુ સુંદર છે. અહીં આવ્યા પછી, હું ખૂબ જ આનંદ અને શાંતિ અનુભવું છું. આ મૂર્તિઓને જોઈને ઉત્તમ શર્મા પણ ઘણા ખુશ દેખાયા. આ રીતે અહીં આવીને વધુ માહિતી એકત્ર કરવાની તેમની ઉત્સુકતા વધી.
