હૈદરાબાદઃ આ વખતે આધુનિક ટેક્નોલોજી દ્વારા વિકસિત થર્ડ જનરેશનના ઈવીએમનો લોકસભા ચૂંટણીમાં ઉપયોગ કરવામાં આવશે. આ EVM સાથે છેડછાડ કે હેક કરી શકાતું નથી. ભારતના ચૂંટણી પંચે વર્ષ 2018માં ત્રીજી પેઢીના ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM)ની રજૂઆત કરી હતી. તેને માર્ક-3 ઈવીએમ નામ આપવામાં આવ્યું હતું. ચૂંટણી પંચના મતે ત્રીજી પેઢીના ઈવીએમ સાથે કોઈપણ રીતે ચેડા થઈ શકે નહીં. માર્ક-III ઇવીએમમાં એક ચિપ ઇન્સ્ટોલ કરેલી છે, જેનું પ્રોગ્રામિંગ શક્ય નથી.
માર્ક-3 ઈવીએમ સાથે ચેડાં કરવામાં આવે તો શું થાય:
- પંચના મતે જો કોઈ ઈવીએમ સાથે ચેડા કરવાનો પ્રયાસ કરશે તો તે આપમેળે લોક થઈ જશે. ઉપરાંત, ચિકનું કોડિંગ ન તો વાંચી શકાય છે કે ન તો ફરીથી લખી શકાય છે. માર્ક-III EVM ને ઈન્ટરનેટ અથવા અન્ય કોઈપણ નેટવર્ક દ્વારા નિયંત્રિત કરી શકાતા નથી. જો કોઈ ઈવીએમને સ્ક્રૂ વડે ખોલવાનો પ્રયાસ કરશે તો પણ તેને લોક કરવામાં આવશે.
- ઈલેક્શન કમિશનના જણાવ્યા અનુસાર, મામૂલી ખામીના કિસ્સામાં, આ EVM તેને જાતે જ રિપેર કરે છે. જો કોઈ ખામી સર્જાય છે, તો સોફ્ટવેર પોતે તેને ડિસ્પ્લે સ્ક્રીન પર બતાવે છે. ટેમ્પર ડિટેક્ટ ફીચર માર્ક-3 ઈવીએમ સાથે ચેડાં કરવામાં આવે તો તેને લોક કરી દે છે.
- ઈલેક્ટ્રોનિક્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા લિ. અને ભારત ઈલેક્ટ્રોનિક્સ લિ. ઈવીએમ દ્વારા બનાવવામાં આવેલ આ અદ્યતન ઈવીએમમાં ડાયનેમિક કોડિંગ અને રીયલ ટાઈમ ઘડિયાળ જેવી વિશેષ સુવિધાઓ છે. તેથી તેને હેક કરી શકાતું નથી. તેનું કંટ્રોલ યુનિટ અને બેલેટ યુનિટ ખાસ સોફ્ટવેર વડે સ્પષ્ટ કરેલ છે. જો તેમાં કોઈ અન્ય કંટ્રોલ યુનિટ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવે તો, ડિજિટલ સિગ્નેચર મેચ થશે નહીં અને મશીન નિષ્ક્રિય થઈ જશે.
માર્ક-3 ઈવીએમની વિશેષતાઓ: ચૂંટણી પંચના જણાવ્યા અનુસાર, માર્ક-થ્રી ઈવીએમમાં 24 બેલેટ યુનિટ હશે અને 384 ઉમેદવારોની માહિતી હશે. જૂના ઈવીએમમાં માત્ર ચાર બેલેટ યુનિટ અને 64 ઉમેદવારોની માહિતી હતી. કોઈ પણ મતવિસ્તારમાં ઉમેદવારોની સંખ્યા વધે તો કોઈ સમસ્યા નહીં રહે. અગાઉ, જો કોઈપણ મતદારક્ષેત્રમાં ઉમેદવારોની સંખ્યા 64 થી વધુ હોય, તો તે બેઠક માટે બેલેટ પેપર દ્વારા ચૂંટણી યોજવી પડતી હતી.
ભારતમાં ઈવીએમનો ઈતિહાસ: વર્ષ 1979માં, ભારત ઈલેક્ટ્રોનિક્સ લિમિટેડ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ કોર્પોરેશન ઑફ ઈન્ડિયા લિમિટેડે સંયુક્ત રીતે ઈવીએમ વિકસાવ્યું હતું. પ્રથમ પેઢીના EVM માર્ક-1ને 1989 અને 2006 વચ્ચે વિકસાવવામાં આવ્યું હતું. છેલ્લે તેનો ઉપયોગ 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં થયો હતો. સેકન્ડ જનરેશન ઈવીએમ માર્ક-2 2006 અને 2012 વચ્ચે તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું. ઈવીએમના બીજા વર્ઝનમાં રીયલ ટાઈમ ક્લોક અને ડાયનેમિક કોડિંગ જેવી સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી હતી. આ પછી, 2018 માં EVM માર્ક-3 લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. પંચે 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં જ તેનો ઉપયોગ કરવાની યોજના બનાવી હતી.
