নেশ্যনেল ডেস্ক,৩০ ডিচেম্বৰ : পুনৰবাৰ পুষ্প কমল দাহাল ওৰফে প্ৰচণ্ড নেপালৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ আসনত বহাৰ লগে লগে বিভিন্ন মহলত প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হৈছে (Pushpa Kamal Dahal becoming PM of Nepal)। পুষ্প কমল প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ আসনত বহাটো ভাৰতৰ বাবেও উদ্বেগৰ কাৰণ হৈ পৰা বুলি বহুতে সন্দেহ কৰিছে । ভাৰত বিৰোধী কে পি শৰ্মা অলিৰ দলৰ সৈতে মিত্ৰতা স্থাপনৰ জৰিয়তে চৰকাৰ গঠনৰ পাচতে নতুন দিল্লী শংকিত হৈ পৰিছে (India is worried about Nepals political changes)। কাঠমাণ্ডুত এগৰাকী প্ৰাক্তন ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰদূতে দাবী কৰিছে যে, এইটো ভাৰতৰ বাবে এক বিফলতা । এইটো এটা ইংগিত যে ভাৰতে নেপালত ৰাজনৈতিক প্ৰভাৱ হেৰুৱাইছে ।
যেতিয়াৰ পৰা কোনো মিত্ৰজোঁটে সংখ্যাগৰিষ্ঠতা লাভ নকৰাকৈ নিৰ্বাচনৰ ফলাফল ঘোষণা কৰা হৈছিল, তেতিয়াৰ পৰা নেপালত তীব্ৰ বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছিল । আনকি সেই বিতৰ্কৰ প্ৰতিধ্বনি দিল্লীতো শুনা গৈছিল । আচলতে কাঠমাণ্ডুত ভাৰতে কিয় প্ৰভাৱ হেৰুৱাইছে ? দৰাচলতে, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু চীনেও নেপালত নিজৰ ৰাজনৈতিক শক্তি দেখুৱালৈ অহৰহ প্ৰচেষ্টা কৰি আছিল ।
কিন্তু পুষ্প কমল দাহাল প্ৰধানমন্ত্ৰী হোৱাৰ লগে লগে চীনে আমেৰিকা আৰু ভাৰতক ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত পিছ পেলাইছে নেকি বুলিও প্ৰশ্ন উঠিছে (China beaten back US and India over Nepal politics)।
বহুতৰ বাবে স্পষ্ট নহয় যদিও যোৱা কেইমাহমানৰ ঘটনাৱলীয়ে সূচায় যে, প্ৰাক্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী কে পি শৰ্মা অলি আৰু পুষ্প কমল দুয়োগৰাকীকে ভাৰতীয় সংস্থা আৰু ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘৰ (RSS) সৈতে জড়িত লোকসকলে প্ৰায়ে যোগাযোগ স্থাপন কৰিছিল । ২০১৫ চনত তদানীন্তন ভাৰতীয় বৈদেশিক সচিব এছ জয়শংকৰেও নতুন ধৰ্মনিৰপেক্ষ সংবিধানক লৈ গভীৰ অসন্তুষ্টি প্ৰদৰ্শন কৰিছিল ।
মাওবাদী শক্তিক গুৰুত্ব দিয়া পুষ্প কমলৰ নেপালী নেতৃত্বই দাবী কৰিছিল যে, দেশখনক 'হিন্দু ৰাষ্ট্ৰ' বুলি ঘোষণা কৰিবলৈ প্ৰেৰিত কৰা হৈছে যাক তেওঁলোকে সংক্ষিপ্তভাৱে প্ৰত্যাখ্যান কৰিছিল । ইয়াৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত, নতুন দিল্লীয়ে সঁচাকৈয়ে এই আকস্মিক পৰিৱৰ্তনৰ আশা কৰা নাছিল আৰু আশাবাদী আছিল যে কে পি শৰ্মাৰ নেতৃত্বত পুষ্প কমলৰ বিচ্ছিন্ন কমিউনিষ্ট দল, পশ্চিম ৰাষ্ট্ৰীয় স্বাতন্ত্ৰ পাৰ্টি (আৰএছপি) আৰু দৰবাৰ প্ৰজাতন্ত্ৰ পাৰ্টি একেখন মঞ্চলৈ আহিব ।
নেপাল সদায়ে ৰাজনৈতিক ষড়যন্ত্ৰ আৰু শক্তি প্ৰদৰ্শনৰ স্থলী হৈ আহিছে । ভাৰত বিৰোধী কে পি শৰ্মা অলি প্ৰধানমন্ত্ৰী হৈ থাকোতে নতুন দিল্লীত অস্থিৰতাৰ সৃষ্টি হৈছিল । কিন্তু নিৰ্বাচনৰ ফলাফলে এক বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিছিল যে দেশখনত ক্ষমতাৰ ভাৰসাম্যৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছে আৰু আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰই নিজৰ শক্তিৰ ভাল প্ৰয়োগ কৰি আছে ।
এই ধাৰণাটোৱে আৰু অধিক শক্তি পাইছিল যেতিয়া টিভি এংকৰ ৰবি লামিচানেৰ নেতৃত্বত এটা নতুন পশ্চিমপন্থী দলে কেৱল ২০ খন আসন লাভ কৰিবলৈও সক্ষম হোৱা নাছিল কিন্তু ইয়াৰ বিপৰীতে কিংমেকাৰ হিচাপেও আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল । ইয়াৰ উপৰিও, আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ ৰাষ্ট্ৰদূত চীনা পন্থী গোটবোৰক দূৰত ৰাখিবলৈ এক মিত্ৰতা স্থাপন কৰাৰ চেষ্টাত যথেষ্ট ব্যস্ত আছিল (Nepal political development)।
পুষ্ক কমলৰ নেতৃত্বত গঠন হোৱা নতুন চৰকাৰখনত দুৰ্নীতিৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াৰ বিষয়টোত গুৰুত্ব দিয়া লামিচানে উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু গৃহমন্ত্ৰী । তেওঁ নেপালীসকলৰ এটা প্ৰজন্মক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে যাৰ ভাৰতৰ সৈতে কোনো সম্পৰ্ক নাই । এই কাৰণেই পৰ্যবেক্ষকসকলে দাবী কৰে যে লামিচানেৰ শক্তিশালী সমৰ্থক আছে ।
নেপালৰ পৰ্যৱেক্ষকসকলৰ মতে নেপালৰ বিষয়ত বৃহৎ শক্তিৰ এই হস্তক্ষেপ অস্বাভাৱিক । দীৰ্ঘদিন ধৰি আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ আৰু চীন দুয়োখন দেশতে প্ৰায় সৰ্বসন্মতি আছিল যে ভাৰতে নিজৰ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰিছে । ৱাশ্বিংটনৰ সূত্ৰইও কেতিয়াও অস্বীকাৰ কৰা নাছিল যে যদি কাঠমাণ্ডুৰ বিষয়ৰ নিয়ন্ত্ৰণত থাকে তেন্তে ভাৰতে স্বাৰ্থ পূৰণ কৰিব পাৰিব ।
চীনেও স্বীকাৰ কৰিছিল যে, ভাৰতে যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰি ৰাখে তেতিয়ালৈকে নেপালৰ বিষয়ত ভাৰত কেতিয়াও বিবাদত নাথাকে । ইয়াৰ অৰ্থ আছিল তিব্বতীয় বৌদ্ধ শৰণাৰ্থীসকলে চীন বিৰোধী কাৰ্যকলাপৰ বাবে তেওঁলোকৰ ভূমি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ নিদিয়া । কে পি শৰ্মা অলিয়ে প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে দায়িত্ব লোৱাৰ পাছত কাঠমাণ্ডু আৰু নতুন দিল্লীৰ মাজত সম্পৰ্ক তিক্ত হোৱাৰ পাছত পৰিস্থিতি নাটকীয়ভাৱে সলনি হৈছিল ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী মোডীৰ নেতৃত্বত ভাৰত চৰকাৰে হিমালয়ৰ দেশখনত হোৱা বিধ্বংসী ভূমিকম্পৰ পাছত অধিক কৃতিত্ব লোৱাৰ চেষ্টা কৰা বুলি স্থানীয় লোকসকলে বিৰোধিতা কৰিছিল । মোডীক মাওবাদী নেতৃত্বই নেপালত হিন্দুত্ববাদৰ বীজ ৰোপণত বাধা দিছিল ।
আনকি কেইবাটাও দুৰ্ভাগ্যজনক ঘটনাৰ বাবে দুয়োখন চুবুৰীয়া দেশৰ মাজত শত্ৰুতা বৃদ্ধি পাইছিল । ভাৰতে মাধেছ অঞ্চলত প্ৰতিবাদকাৰীসকলৰ পক্ষ লৈছিল আৰু তেল, ৰন্ধন গেছ আৰু অন্যান্য সামগ্ৰী কঢ়িয়াই অনা পথটো অৱৰোধ কৰিছিল । এই পদক্ষেপে নেপালীসকলৰ মানসিকতাত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পেলাইছিল । যাৰ বাবে ভাৰতৰ ওপৰত তেওঁলোকে নিৰ্ভৰশীল হোৱাটো কমাই আনিছে ।
সম্পৰ্কৰ এই তিক্ততাৰ সুযোগ লৈ চীনাসকলে প্ৰাক্তন মাওবাদী পুষ্প কমল আৰু কে পি শৰ্মা অলিৰ মাজত একতা গঢ়ি তোলাত জোৰ দিছিল । তেওঁলোকৰ ৰাষ্ট্ৰদূতে নেপালৰ ওপৰত দখল ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল । এজন অৱসৰপ্ৰাপ্ত কূটনীতিবিদে কয় যে সাধাৰণতে ভাৰতীয় ৰাষ্ট্ৰদূতসকলে নেপালত বিষয়বোৰ পৰিচালনা কৰাৰ বাবে এই বিশেষাধিকাৰ পাইছিল, কিন্তু চীনাসকলে এই খেলত ভাৰতক পৰাস্ত কৰিছিল ।
ভাৰতে চীনৰ বহুচৰ্চিত, বেল্ট এণ্ড ৰোড ইনিশিয়েটিভ (বিআৰআই)ত নেপালে কেনেদৰে অংশগ্ৰহণৰ বাবে সন্মত হৈছে সেই বিষয়ে আশংকা প্ৰকাশ কৰিছে । অনুমান কৰা হৈছিল যে চীনৰ ৰেলৱে নেটৱৰ্কে অৱশেষত ইয়াৰ দ্বাৰা ভাৰত ঢুকি পাব আৰু ই কাৰ্যকৰী হ'ব । নতুন দিল্লীয়ে বি.আৰ.আই.ৰ সৈতে যিকোনো পদক্ষেপ ল'বলৈ অস্বীকাৰ কৰিছিল আৰু চুবুৰীয়া নেপালে এই পদক্ষেপৰ অংশ হ'বলৈ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰিছিল ।
যেতিয়া অলিক বহিষ্কাৰ কৰা হৈছিল আৰু দেউবা চৰকাৰ গঠন কৰা হৈছিল, তেতিয়া নেপাল চৰকাৰে মিলেনিয়াম চেলেঞ্জ কৰ্পোৰেচন (এমচিচি)ৰ সৈতে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছিল । যাক বিআৰআইৰ প্ৰতিৰোধ হিচাপে উপস্থাপন কৰা হৈছিল । কিন্তু নেপালৰ নতুন চৰকাৰে কেনেদৰে পৰিচালনা কৰিব ? ই চীনা পন্থী হ'ব নে, ভাৰত আৰু আমেৰিকাক বিৰোধী হিচাপে গ্ৰহণ কৰিব ?
কাঠমাণ্ডুত চৰকাৰ পৰিৱৰ্তনৰ বহু আগতে, আৰ এছ এছৰ মধ্যস্থতাকাৰীসকলে কে পি শৰ্মা আৰু পুষ্প কমলৰ সৈতে ঘনিষ্ঠভাৱে কাম কৰি আছিল বুলি বাতৰি পোৱা গৈছিল । তেওঁলোকৰ শৰ্মাই হিন্দুত্ববাদক গ্ৰহণ কৰিছিল । যদি সেয়া সঁচা হয়, তেন্তে ৰাজনৈতিক ষড়যন্ত্ৰৰ ভৰালস্বৰূপ নেপালৰ পৰা আৰু আচৰিত খবৰ পাবলৈ সাজু থাকক ।
লগতে পঢ়ক :Chinese spy in Bihar: দালাই লামাক অনুসৰণ কৰিবলৈ আহি ধৰা পৰিল চীনা মহিলা চোৰাংচোৱা
