হায়দৰাবাদ: ইলন মাস্কৰ Spacex এ ভাৰতৰ পৰা হাজাৰ হাজাৰ কিলোমিটাৰ দূৰৈত আমেৰিকাৰ ফ্ল’ৰিডাত ভাৰতৰ উপগ্ৰহ সফলতাৰে উৎক্ষেপণ কৰে । মাস্কৰ এজেন্সী স্পেচএক্সে 34 মিনিটৰ যাত্ৰাৰ অন্তত ইছৰোৰ উপগ্ৰহটো নিৰাপদে মহাকাশলৈ লৈ যায় । উল্লেখযোগ্য যে এয়া স্পেচএক্সৰ ফেলকন 9 ৰকেটৰ 396 সংখ্যক উৰণ ।
SpaceX India ৰ বাবে এয়া প্ৰথম এনে উৎক্ষেপণ । ইয়াক আমেৰিকাৰ ফ্ল’ৰিডাৰ কেপ কানাভেৰালৰ পৰা উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল । সোমবাৰৰ পৰা মঙলবাৰৰ মাজনিশা ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ (ISRO) আটাইতকৈ দৰ্শনীয় যোগাযোগ উপগ্ৰহটো ইলন মাস্কৰ কোম্পানী স্পেচএক্সৰ ফেলকন 9 ৰকেটৰ দ্বাৰা উৎক্ষেপণ কৰা হয় । এই উপগ্ৰহটোৱে দূৰৱৰ্তী অঞ্চলত ব্ৰডবেণ্ড সেৱা আৰু যাত্ৰীবাহী বিমানত বিমানৰ ভিতৰত ইণ্টাৰনেট সেৱা প্ৰদান কৰাত সহায় কৰে ।
Liftoff of GSAT-N2! pic.twitter.com/4JqOrQINzE
— SpaceX (@SpaceX) November 18, 2024
ইছৰোৰ বাণিজ্যিক শাখা নিউ স্পেচ ইণ্ডিয়া লিমিটেডৰ অধ্যক্ষ তথা এম ডি ৰাধাকৃষ্ণন ডি. এ এই মিছন সফল বুলি কয় । বিশেষজ্ঞসকলে স্পষ্ট কৰি দিছে যে জি এছ এ টিয়ে নিখুঁত কক্ষপথত উপনীত হৈছে ।
"GSAT N-2 বা GSAT 20 নামেৰে নামাকৰণ কৰা এই বাণিজ্যিক উপগ্ৰহটোৰ ভৰ 4700 কিলোগ্ৰাম । কেপ কানাভেৰালৰ স্পেচ কমপ্লেক্স 40 ৰ পৰা ইয়াক উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল । এই লঞ্চ পেডটো স্পেচএক্সে আমেৰিকাৰ মহাকাশ বাহিনীৰ পৰা লিজত লৈছে । এই মহাকাশ বাহিনী 2019 চনত গঠন কৰা হৈছিল" - ইছৰোৰ অধ্যক্ষ ড০ এছ সোমনাথে এইদৰে কয়
সোমনাথে বাংগালুৰুৰ ইউ আৰ ৰাও চেটেলাইট ষ্টেচনৰ পৰা এই অভিযান নিৰীক্ষণ কৰি আছিল । তেওঁ অৱগত কৰে যে উপগ্ৰহটোৱে ভালদৰে কাম কৰি আছে আৰু সৌৰ পেনেলসমূহে কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে ।
বাংগালুৰু U.R. ৰাও চেটেলাইট চেণ্টাৰৰ সঞ্চালক ড০ এম শংকৰনে কয়, "এই থলুৱা উপগ্ৰহটো কাৰ্যক্ষম হ’লেই বিশ্বৰ ইণ্টাৰনেট মেপত ভাৰতৰ ইন-ফ্লাইট ইন্টাৰনেট সংযোগৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ব্যৱধান পূৰণ কৰিব । ই ভাৰতৰ আটাইতকৈ কাৰ্যক্ষম উপগ্ৰহ । বহু প্ৰত্যাশিত কা-বেণ্ডত একান্তভাৱে কাম কৰা হয়তো একমাত্ৰ উপগ্ৰহ ।"
GSAT-N2 ৰ বৈশিষ্ট্যসমূহ
Deployment of @NSIL_India GSAT-N2 confirmed pic.twitter.com/AHYjp9Zn6S
— SpaceX (@SpaceX) November 18, 2024
GSAT-20 উপগ্ৰহ বিশেষভাৱে দূৰৱৰ্তী অঞ্চলত যোগাযোগ ব্যৱস্থা উন্নত কৰাৰ বাবে ডিজাইন কৰা হৈছে । ই মূলতঃ দূৰৱৰ্তী অঞ্চললৈ ব্ৰডবেণ্ড ইণ্টাৰনেটৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে । এই চেটেলাইটে 48জিপিবিএছ বেগত ইণ্টাৰনেটৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে ।
এই উপগ্ৰহটোৱে আন্দামান-নিকোবৰ দ্বীপপুঞ্জ, জম্মু-কাশ্মীৰ আৰু লক্ষদ্বীপকে ধৰি ভাৰতৰ দুৰ্গম অঞ্চললৈ যোগাযোগ সেৱা আগবঢ়ায় ।
ইয়াত 32টা সংকীৰ্ণ দাগযুক্ত ৰশ্মি আছে । উত্তৰ-পূব অঞ্চলৰ বাবে 8 টা বীম, ভাৰতৰ বাকী অংশৰ বাবে 24 টা বহল বীম উৎসৰ্গিত কৰা হৈছে । এই 32 টা বিম ভাৰতীয় ভূখণ্ডৰ হাব ষ্টেচনৰ দ্বাৰা সমৰ্থিত । কা-বেণ্ড হাই-থ্ৰুপুট যোগাযোগ পেলোড ক্ষমতা প্ৰতি ছেকেণ্ডত প্ৰায় 48 জিবি । ইয়াৰ জৰিয়তে দেশৰ দুৰ্গম গাঁওসমূহক ইণ্টাৰনেটৰ সৈতে সংযোগ কৰা হ’ব ।
জি এছ এ টি-এনৰ ক্ষমতাৰ 80 শতাংশ ব্যক্তিগত কোম্পানীক বিক্ৰী কৰা হৈছে । বাকী 20 শতাংশ বিমান আৰু সামুদ্ৰিক খণ্ডৰ ব্যক্তিগত কোম্পানীক বিক্ৰী কৰা হয় ।
এই উপগ্ৰহটোৱে কেন্দ্ৰৰ ‘স্মাৰ্ট চিটি’ৰ পদক্ষেপক এক শক্তি প্ৰদান কৰিব । ই বিমানত ইণ্টাৰনেট সংযোগ সুবিধাজনক কৰি তোলাত সহায় কৰে ।
কিয় ইছৰোক স্পেচ এক্সে উৎক্ষেপণ কৰিছিল?
বৰ্তমান ভাৰতীয় ৰকেটে 4 টনতকৈ অধিক ওজনৰ উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণ কৰিবলৈ সক্ষম নহয় । গতিকে ইছৰোৱে ইলন মাস্কৰ মহাকাশ সংস্থাৰ সৈতে একেলগে কাম কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে । ইয়াৰ পূৰ্বে ইছৰ’ই গধুৰ উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণৰ বাবে ফ্ৰান্সৰ এৰিয়ান স্পেচ কনচৰ্টিয়ামৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিছিল ।
2002 চনত ইলন মাস্কে মহাকাশ পৰিবহণ সেৱা কোম্পানী স্পেচএক্স প্ৰতিষ্ঠা কৰে । এইটোৱেই আছিল মহাকাশলৈ তৰল প্ৰপেলেণ্ট ৰকেট নিক্ষেপ কৰা প্ৰথমটো ব্যক্তিগত কোম্পানী । 2008 চনত স্পেচএক্সে ফেলকন-1 ৰকেট উৎক্ষেপণ কৰিছিল ।
বিমানত ইণ্টাৰনেটৰ নিয়ম
যেতিয়া আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বিমান ভাৰতীয় আকাশমাৰ্গত প্ৰৱেশ কৰে তেতিয়া তেওঁলোকে ইণ্টাৰনেট বন্ধ কৰিবলগীয়া হয় । কাৰণ ভাৰতে এই সেৱাৰ অনুমতি নিদিয়ে । অৱশ্যে শেহতীয়াকৈ ভাৰতে এই নিয়ম সংশোধন কৰি বিমান সেৱাৰ সময়ত দেশত ইণ্টাৰনেটৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে । নতুন নিয়ম অনুসৰি বিমানখনৰ ভিতৰত 3 হাজাৰ মিটাৰতকৈ অধিক উচ্চতাত ৱাই-ফাই সেৱা প্ৰদান কৰিব পাৰিব । যাত্ৰীসকলে এই সেৱা ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰিব যেতিয়া জাহাজত ইলেক্ট্ৰনিক ডিভাইচৰ অনুমতি দিয়া হয় ।
ফেলকন ৰকেটৰ বিষয়ে আপুনি কিমান জানে?
উপগ্ৰহ উৎক্ষেপণৰ সময়ত লিফ্ট অফৰ বাবে 70 মিটাৰ দীঘল আৰু প্ৰায় 549 টন ওজনৰ এটা ষ্টেণ্ডাৰ্ড ফেলকন 9 বি-5 ৰকেট ব্যৱহাৰ কৰা হয় । ইয়াক 2 ষ্টেজ ৰকেট হিচাপে ডিজাইন কৰা হৈছে । এই ৰকেটটোৱে জিঅ’চিনক্ৰ’নাছ ট্ৰেন্সফাৰ কক্ষপথলৈ 8300 কিলোগ্ৰাম আৰু নিম্ন পৃথিৱীৰ কক্ষপথলৈ 22,800 কিলোগ্ৰাম পৰ্যন্ত ওজন তুলিব পাৰে । ফেলকন 9 হৈছে পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য ৰকেট । স্পেচএক্সে দাবী কৰিছে যে এই ৰকেটে নিজৰ বুষ্টাৰৰ বাবে 19 সংখ্যক উৰণ কৰিব । পৰ্যায় পৃথকীকৰণৰ পিছত ই ড্ৰ’ন জাহাজত অৱতৰণ কৰে । ইয়াৰ পিছত ইয়াক আটলাণ্টিক মহাসাগৰত নিয়োগ কৰা হ’ব ।
কৰ্ণাটকৰ হাছানত অৱস্থিত ইছৰোৰ মাষ্টাৰ কণ্ট্ৰল ফেচিলিটিৰ মতে, এই উপগ্ৰহটো কক্ষপথত স্থাপন কৰাৰ পিছত তেওঁলোকে ইয়াক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব । এই ৰকেটে এই উপগ্ৰহটোক ভাৰতৰ পৰা 36 হাজাৰ কিলোমিটাৰ উচ্চতাৰ গন্তব্য স্থানলৈ লৈ যাব । এতিয়ালৈকে ফেলকনে 9395 টা উৎক্ষেপণ কৰিছে । ইয়াৰে মাত্ৰ 4 টাহে বিফল হ’ল । বাকী অপাৰেচনসমূহত ই 99 শতাংশ উল্লেখযোগ্য সফলতাৰ হাৰ লাভ কৰে ।
